22 Ağustos tarihinde ‘İnternetin güvenli kullanımına ilişkin usul ve esaslar’ başlıklı karar, yürürlüğe girecek. Kararla birlikte Türkiye’de internet kullanımı tamamen değişiyor. Konuyla ilgili olarak her kafadan bir ses çıkıyor olması boşuna değil. Zira ilgili yasayı hazırlayanların ardı ardına yaptığı açıklamalarda tutarsızlıklar görülüyor. Ayrıca yapılan açıklamalar ve ilgili kanunun metni arasında çeşitli farklar mevcut.
Bu farkların Youtube gibi bir sitenin yasaklanabildiği ülkemizde, pratiğe nasıl yansıyacağı konusunda iyimser düşünmek çok zor. Yetkililerin söylediklerine bakılırsa aslında sıradan kullanıcılar için değişen bir şey yok. Peki gerçekten öyle mi? Gelin son dönemde yapılan açıklamalar ışığında bu sis perdesini soru-cevap yöntemiyle kaldırmaya çalışalım.
Seçmeyene standart paket
Bu karar ile ne değişecek?
- Basitçe anlatmak gerekirse; 22 Ağustos’tan sonra Standart, Aile, Yurtiçi ve Çocuk olmak üzere dört ayrı kullanıcı profilinden birini seçmek zorundayız. Eğer profil değiştirme başvurusu yapmazsanız standart profildesiniz demektir. Standart profili seçenler, mevcut internet kullanımına ‘benzer şekilde’ herhangi bir yeni filtreleme ya da sınırlandırma olmadan interneti kullanmaya devam edecek.
Bu paketler neleri kapsıyor?
- Aile ve çocuk profillerinde başta müstehcenlik ve sanal kumar olmak üzere çocuklara ve gençlere zararlı olabilecek internet içeriğine ulaşım engelleniyor. Yurtiçi tarifesini seçenlerse sunucu barındırma hizmetini sadece ülkemizden alan web sitelerini ziyaret edebilecek. Zira bu profil, yurtdışı kaynaklı siteleri içerik gözetmeksizin filtreliyor.
Farklı internet servis sağlayıcıları kullanarak filtrenin dışında kalmak mümkün mü?
- Hayır. Tüm İSS’ler (İnternet servis sağlayıcılar), bu filtreleme kararlarına uymak ve konuyla ilgili olarak BTK ile sürekli iletişim halinde olmak zorunda.
Evde iki PC var. Birinde filtre olsun diğerinde olmasın. Bu mümkün olacak mı?
- Hayır. Filtreleme PC bazında değil bağlantı bazında olduğu için tek bir internet bağlantısını evinizde paylaştırdığınızda, evdeki tüm PC’lerde aynı profili kullanacaksınız. Dolayısıyla çocuğunuz olduğu için çocuk filtresi profilini kullanırsanız, örneğin Facebook’a giremeyeceksiniz.
İstendiğinde profil değiştirmek mümkün mü?
- Evet, kullanıcı profil değiştirme sayfası aracılığıyla istediği zaman bir profilden diğerine geçebilecek.
Halen bazı kelimeler yasaklı mı?
- Daha önce BTK’nın hosting (yer sağlayıcı) şirketlerine yolladığı 138 kelimelik bir yasak listesi olduğu söylense de, BTK yaptığı açıklamayla bu listenin ‘tedbir amaçlı’ gönderildiğini herhangi bir yasağın söz konusu olmadığını belirtti.
Facebook ve Google yasaklanabilir
Yasaklı bir siteye girdik diyelim, ne olacak, kapımıza polis mi gelecek?
- Bu konuda yapılan spekülasyonlar, bizzat BTK başkanı Dr. Tayfun Acarer tarafından net bir şekilde yanıtlandı. Yasaklı sitelere girmeye çalışanlar ya da girenler takip edilmeyecek. Zira konuyla ilgili tüm sorumluluk internet servis sağlayıcılara yüklenmiş durumda. İSS’lerin yasakların delinmemesi için her türlü önlemi alma zorunluluğu söz konusu. İSS’lerin aldığı önlemlerin yetersiz kalması durumunda ceza almaları gündeme gelecek. Öte yandan bu konuda yasağı delen kullanıcıların durumuyla ilgili karanlıkta kalan bazı noktalar olduğunu belirtmekte fayda var.
Neden bu kadar gürültü çıkarılıyor? Sonuçta diğer gelişmiş ülkelerde de pek çok yasaklı site var...
- Benzer filtreler başka ülkelerce de kullanılıyor doğru. Fakat o ülkelerin aksine, ülkemizde Blogspot, Youtube ya da Wordpress gibi siteler kolayca yasaklanabiliyor, üstelik aylarca da yasaklı kalabiliyor. Dolayısıyla 22 Ağustos’tan sonra, örneğin Facebook’un vergi mevzuatına uymadığı ya da müstehcen içerik bulundurduğu gerekçesiyle kapanmayacağının garantisi yok. Benzer şekilde Google’a da müstehcen içeriğe ulaşım sağladığı gerekçesiyle erişim durdurulabilir.
Madem standart tarifedeki kullanıcılar aynen devam edecek, o zaman sorun ne?
- Standart tarife denilen kullanımda, şu anki internet kullanıcıları için geçerli şartlar aynen devam edecek dense de pratikte sonuçlar çok farklı olabilir. Zira yasaklı sitelere erişmek neredeyse imkansız hale geleceği için şu anda 30 binin üzerinde olan yasaklı site sayısının zaman içinde artması, bizi günden güne sansürlü ülkeler ligine daha fazla yaklaştıracak.
Sansürlü siteleri aşmanın bir yolu var mı?
- Kuşkusuz teknolojide çareler tükenmez. Fakat gerçek olan şu ki 22 Ağustos’ta uygulanmaya başlanacak filtre sistemini aşmak çok zor. Dahası İSS’ler bu durumda ceza alabileceği için kullanıcıları izlemek ve engellemekle yükümlü olacaklar.
Başka yöntemler de var
Güvenli internet için ille de böyle bir yasaklı sistem mi gerekiyor?
- Hayır. Örneğin çocukları zararlı içerikten korumak için onlarca filtreleme alternatifi var ve bunun devlet eliyle yapılması şart değil. TTNet müşterileri, detaylı ve ücretsiz bir hizmet olan ‘Aile koruması şifresi’ hizmeti sayesinde istedikleri bilgisayara kolayca filtre koyabiliyor. Ayrıca halen kullandığımız bazı modem/yönlendirici cihazlarının içinde kelime ya da site bazlı filtreleme yapmak mümkün.
Ek olarak Live.com’daki Microsoft Live servisleri arasında bulunan aile koruması hizmetiyle aklınıza gelebilecek her türlü detay dahilinde PC bazında ücretsiz filtreleme yapılabilir. Bir çırpıda aklımıza gelen bu hizmetlerin dışında tamamen ücretsiz olan ve esnek bir şekilde ebeveynler tarafından sınırları belirlenen başka filtreleme seçenekleri de mevcut.
BTK başkanı Dr. Tayfun Acarer, bir topluluk önünde sunum yaparken ekrana porno bir sayfa gelecek diye korktuğunu söyledi. Böyle bir risk mi var?
- Eğer sistemde güvenilir bir antivirüs yazılımı yüklüyse, ilgili PC’de porno materyali yoksa ve daha önce porno sitelerine girilmemişse, porno materyallerinin ya da sitelerinin kendi kendine ekranda görünmesi mümkün değil.
Bu karar kesin olarak uygulanacak mı?
- IPS İletişim Vakfı, yürütmenin durdurulması talebiyle Danıştay’a iptal davası açmış durumda. Danıştay’ın vereceği karar merakla bekleniyor.
