Yılmaz’ın derdi eşinin soyadıyla değildi; mesleğinde hep bu soyadıyla tanınmış, 2010’da evlendikten sonra da bürokratik ve sosyal sorunlarla boğuşmak istememişti. Hâkim Mustafa Karadağ talebi kabul etti. Zira Türkiye de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni (AİHS) onaylayan devletlerden biri olarak, cinsiyet de dahil olmak üzere, ayrımcılık yapılmadan herkesin hak ve özgürlüklerden yararlanmasının sağlanmasını taahhüt ediyor.
Değişen sadece kimlik değil...
Türk Medeni Kanunu kadınlara sadece kendi soyadlarını kullanma hakkını hâlâ vermese de kadının dava açması durumunda, uluslararası sözleşmeler, bu yolu açıyor. Tabii hakimin kararı üst mahkemede bozulmadığı takdirde…
Hatice Yılmaz örneği, kadın örgütlerinin uzun süredir verdiği mücadeleyi anımsattı. Peki kadınlar ne istiyor? Özetle; evleninceye kadar kullandıkları kimliklerinin, soyadlarının, kütük bilgilerinin, pasaporttan kredi kartlarına resmi evraklarının, kısacası o ana kadar sahip oldukları "hayatlarının" değişmemesini… Boşandıktan sonra çocuğunun annesi olduğunu ispatlamak için misal, yanında "boşanma kararı" taşımak zorunda kalmamasını…
Meseleyi “E zaten önceki soyadları da babadan gelmiyor mu? Yine ataerkil bir durum…” diye kapatmaya çalışanlar için tekrar: Değişiklik talebinin özü, "insanın içine doğduğu soyadını kullanabilmeye devam etmesi ve bu konuda seçme özgürlüğünün olması."
Şimdi söz, bu soyadı değişikliği meselesi sebebiyle neler yaşadıklarını anlamak üzere; evli, boşanmış, birkaç kere evlenmiş ve soyadını geri alabilmek için hukuk mücadelesi başlatan kadınlarda...
Medeni Kanun ne diyor?
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu, ‘Kadının soyadı’ başlıklı 187. maddesi, "Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. Daha önce iki soyadı kullanan kadın, bu haktan sadece bir soyadı için yararlanabilir" şeklinde.
Medeni Kanun’un 153. maddesinde 1997’de değişiklik yapılana kadar "kadın evlenmekle kocasının soyadını alır" kuralı vardı.
Kadınlar ne istiyor?
- Her evlenme - boşanmayla kimlik değiştirme uygulamasının sona ermesini.
- İstedikleri takdirde sadece kendi doğum soyadlarını kullanabilmeyi.
- Nüfus kayıt bilgilerinin erkeğin hanesine naklinin sona ermesini, bağımsız bir aile kütüğü açılmasını.
- Çocuklara kendi soyadlarını verebilme konusunda eşleriyle aynı hakka sahip olmayı.
- Boşanınca hangi soyadını kullanacağına kendisinin karar vermesini.
Bahar Çuhadar
