Neden kahve döküyoruz?
Kahve dökmek, yaş, sağlık ve cinsiyet gibi faktörlere dayanan insan yürüyüşünün mekanikleri dışında, ivme, momentum ve kuvvetlerin karmaşık etkileşimine dayanan “sıvı çalkalanması”na da dayanıyor.
Krechetnikov ve Mayer, bulgularının kahve dökmekte ne kadar etkili olduğunu görmek için bir deney gerçekleştirdi: Bir kişiye, ellerinde kahve dolu bir kupa ile düz bir çizgide, farklı hızlarda yürümesini söylediler. Denek, ya kupaya ya da önüne bakarak yürüdü. Bir kamera, deneğin hareketini ve kupanın izlediği yolu takip ederken, kupaya yerleştirilen küçük bir algılayıcı, kahvenin dökülmesini anında kaydetti.
İki araştırmacı, Physical Review dergisinde yayımlanan makalelerinde, “sıvının ileri geri hareketinin kesin bir doğal frekansa sahip olduğunu ve bu frekansın sıvının içinde bulunduğu kabın büyüklüğüne bağlı olduğunu belirtti. Ayrıca, her gün elimize aldığımız farklı içecek kaplarının, yürüyüş esnasında oluşturduğumuz bacak hareketlerine uyacak frekanslar oluşturduğu belirtildi. Bu da şu anlama geliyor: Başka hiçbir dış etken ya da müdahale olmadan, elimizde sadece kahve varken yürümemiz, kabın içindeki kahvenin çalkalanmasına neden oluyor.
Başka detaylar da var
Ancak başka önemli detaylar da mevcut. Yürüyüşteki küçük düzensizlikler daha güçlü çalkantılara ve dolayısıyla kahvenin dökülmesine neden olabiliyor.
Sıvı ve insan dinamiğinin buluştuğu dinamik
İngiltere’nin Manchester Üniversitesi’nden Lei Ren, Science dergisine, “Bu çok havalı bir araştırma... Kahve dökmenin arkasında yatan insan dinamikleri ve sıvı dinamiklerini ortaya koyuyor” dedi.
Bu noktadan sonra, herkes tek bir soruya odaklanıyor: Kahveyi dökmemeyi nasıl başaracağız? Krechetnikov ve Mayer, çok basit bir cevap veriyor: Daha yavaş yürüyerek ve bardağın ağzına kadar kahve doldurmayarak. İkili, bardağın ağzı ile kahvenin doldurulduğu nokta arasındaki farkın, bardağın çapının en az sekizde birine denk gelmesi gerektiğini de hesaplamış.
Bu araştırma, Ig Nobel Ödülü'ne aday olabilir
İngiltere’nin Surrey Üniversitesi’nde sıvı dinamikleri üzerinde uzmanlaşan matematikçi Matthew Turner,kahve dökmemek için yapılması gerekenleri anlamakta zor bir şey olmadığını ifade ederken, “Yine de, yapılan araştırmada oluşturulan matematiksel model, bilim insanlarına farklı kap tasarımları yapmasına yardımcı olacak” dedi. Turnet, geliştirilecek yeni muhafaza yöntemlerinin, örneğin tankerlerde kullanılabileceğini belirtti.
Turner, kahve dökmemek için en tasarruflu yöntemin, bardaklara kapak eklemek olduğunu not düştü. ABD’nin Boston Üniversitesi’nden Andrzej Herczynski ise yapılan araştırmanın yeterince iyi olmadığı görüşünde:
“Araştırmanın sadece silindirik kupalar için geçerli olması beni hayal kırıklığına uğrattı... Çalışmada köşeli ve koni biçimindeki kupalar da yer almalıydı... Araştırma, 2012 Ig Nobel Ödülü’ne aday olabilir.”
Ig Nobel Ödülü, her yıl Harvard Üniversitesi tarafından insanları güldüren, şaşırtan, ilginç bulunan araştırmalara veriliyor.
