Özellikle kendimizi yazılı olarak ifade ettiğimiz sosyal medya mecralarında kullanıcıların yazım yanlışlarıyla karşılaştığınızda ne hissediyorsunuz?
Yazılanı anlamakta zorlandığınız muhakkak. Muhtemelen aynı tweet'i veya Instagram postunu tekrar okumanız gerekiyor. Belki içinizden o kişinin kendi anadilini doğru düzgün bilmemesine şaşırıyor, özensizliğine sinirleniyorsunuz. Peki ya stres? Kendinizi gergin hissediyor musunuz? Hissediyorsanız sakın buna şaşırmayın ve "takıntılıyım" diye düşünmeyin. Çünkü yapılan yeni bir çalışma gösteriyor ki, dil bilgisi hatalarının, buna maruz kalanları gerçekten de fiziksel strese sokuyor.
Gelin araştırmaya daha yakından bakalım...
Heart Rate Variability, kısaca HRV, "Stres ve Kalp Atış Hızı Değişkenliği" anlamına geliyor. HRV, hem dinlenme durumunda hem de egzersiz sırasında kalbinizin ne şekilde çarptığını tanımlamaya yarıyor.
HRV ölçümlerine göre bir kişinin ardı ardına gelen kalp atışları arasındaki aralıkların uzunluğu, kişi rahat olduğunda ortaya çıkıyor. Ancak stresli olduğunda daha düzenli hale gelir.
Yazının başında bahsettiğimiz araştırma, yazım yanlışlarını görenlerin veya dil bilgisi hatalarını işitenlerin vücudunda fiziksel stres belirtilerinin ortaya çıkabileceğini gösterdi.
Hakemli bilimsel dergi Journal of Neurolinguistics'te yayımlanan araştırmanın başyazarı Dagmar Divjak, dil bilgisi ve fizyolojik tepkiler arasındaki ilişkinin daha önce yalnızca beyin aktivitelerini tarama veya göz hareketlerini izleme gibi yöntemlerle incelendiğini belirtti. Ancak yapılan bu araştırmada, bu sefer fiziksel tepkiler de ölçümlendi.
Otonom sinir sistemi kalp atış hızını kontrol ediyor. Bu nedenle araştırmacılar konuyla ilgili daha çok bilgi edinmek için dil bilgisi hatalarının dinletildiği kişilerin kalp atış hızlarındaki değişkenliği izledi.
Bu değişkenlik, stresin önemli göstergelerinden biri. Kalp atışları arasındaki aralıklar, kişi stresliyken daha düzenli, rahatken daha değişken olma eğiliminde.
ÇALIŞMADA KATILIMCILARIN KALP ATIŞ HIZLARI ÖLÇÜLDÜ
Çalışmada Britanya İngilizcesi konuşan 41 kişiye ses kayıtları dinletildi. Bu esnada katılımcıların orta parmaklarına takılan bir sensör, kalp atış hızlarını ölçüyordu.
Katılımcılara dinletilen kayıtların yarısı, zorunlu olmadığı halde "a/an" (Türkçede 'bir' anlamına geliyor) eklenmiş veya gerekli olduğu halde "the" artikelinin (belirli bir nesneyi veya kişiyi işaret etmek için kullanılır) atıldığı dil bilgisi hatalarını içeriyordu.
Sonuçlar, dil bilgisi hatalarını dinleyen kişilerin kalp atış hızının değişkenliğinde kayda değer bir azalma olduğunu gösterdi.
Yani, dil bilgisi ihlallerine yanıt olarak HRV’de istatistiksel olarak anlamlı bir azalma olduğu ortaya kondu.
KÖTÜ DİL BİLGİSİ STRESE SOKUYOR
Bulgulara göre, katılımcılar ne kadar çok hata duyarsa kalp atışları o kadar düzenli hale geliyordu. Bu da stres seviyelerinin yükseldiğini gösteriyordu.
Kaynak: Dagmar Divjak et al, Physiological responses and cognitive behaviours: Measures of heart rate variability index language knowledge, Journal of Neurolinguistics (2023). DOI: 10.1016/j.jneuroling.2023.101177
