Diğerini ortak konutu terk etmeye zorlayan veya haklı bir sebep olmaksızın ortak konuta dönmesini engelleyen eş de terk etmiş sayılır.
Davaya hakkı olan eşin istemi üzerine hakim, esası incelemeden yapacağı ihtarda terk eden eşe iki ay içinde ortak konuta dönmesi gerektiği ve dönmemesi halinde doğacak sonuçlar hakkında uyarıda bulunur. Bu ihtar gerektiğinde ilan yoluyla yapılır. Ancak, boşanma davası açmak için belirli sürenin dördüncü ayı bitmedikçe ihtar isteminde bulunulamaz ve ihtardan sonra iki ay geçmedikçe dava açılamaz.
Yukarıda belirttiğimiz gibi öncelikle eşlerden birinin evlilik birliğinden doğan yükümlülükleri yerine getirmemek için evi terk etmiş olması gerekir. Örneğin bir eşin hastalık, mahkumiyet, özel görev, öğrenim veya askerlik gibi nedenlerle başka bir yerde bulunması terk nedeni ile boşanma davası açma hakkı vermez.
Yine bir eşin haklı bir sebebe dayanarak ortak konuttan ayrılması da terk değildir. Örneğin bir eşin başka bir kişiyle ilişkisi varsa, diğer eşe karşı şiddet uyguluyorsa, diğer eşi evden kovmuşsa, bağımsız bir ev temin etmemişse terk haklı nedene dayandığından boşanma koşulları oluşmaz.
Eşin evlilik birliğinden doğan yükümlülükleri yerine getirmemek amacıyla ortak konutu terkinden sonra yasada belirtilen en az altı aylık sürenin geçmesi gerekir. Eş terkten itibaren altı aylık süre geçmeden veya ihtar çekilmeden ortak konuta dönmüşse ve ortak yaşam kurulmuşsa, yeni bir terk olmadan ve bu yeni terk en az altı ay sürmeden terk nedenine dayalı boşanma davası açılamaz.
Davanın bir diğer koşulu da evlilik birliğinden doğan yükümlülükleri yerine getirmemek amacıyla ortak konutu terk eden ve haklı bir neden olmadan eve dönmeyen eşe hakim tarafından ihtar yapılmasıdır. Ancak bu ihtar eşin ortak konutu terk etmesinin üzerinden en az dört ay geçmesinden sonra yapılabilir. Bu dört aylık sürenin geçmesinden sonra ihtar üzerine terk eden eşe hakim, iki ay içerisinde ortak konuta dönmesini, dönülmediği takdirde davet eden eşin boşanma davası açmaya hak kazanacağını ihtar eder.
Eşin gönderdiği ihtarda terk eden eşin davet edildiği evin açık adresi mutlaka gösterilmelidir. Ayrıca bu evin bağımsız, güvenli, her türlü ihtiyaçları karşılayabilecek, oturulabilecek nitelikte ve tarafların sosyal durumlarına uygun olması gerekir. Bu sebeple bir eşin diğer eşi anne ve babası ile birlikte oturduğu eve davet etmesi halinde ihtar geçersizdir. Bunun yanında ihtarın hukuken geçerli olabilmesi için samimi bir arzuya dayanması gerekir. Ayrıca ihtarda evi terk eden eşin ve eğer yanında çocukları varsa bu çocukların eve dönerken yapacakları yol, konaklama ve yeme-içme masraflarının da karşılanacağı belirtilmelidir.
İhtarın mutlaka hakim tarafından yapılması gerekir. Mektupla, noter aracılığıyla veya benzer şekillerde yapılan ihtarlar hukuki sonuç doğurmaz.
İhtar tebliğ edilen eş, haklı bir neden olmaksızın iki ay içerisinde ortak konuta dönmezse diğer eş boşanmak için terk nedenine dayanmalıdır. Dava açılınca ihtar yasaya uygunsa ve ihtar çekilen eş eve dönmemekte haklı olduğunu kanıtlayamazsa boşanmaya bakan hakim mutlaka boşanma kararı vermek zorundadır. Yani hakim ayrıca evlilik birliğinin temelinden sarsılıp sarsılmadığını ya da ortak hayatın çekilmez hale gelip gelmediğini araştırmayacaktır.
Av. Ayça Özdoğan
