1- Şampanya nasıl yapılır?
Şampanya, her şeyden önce bir şaraptır. İki tür siyah ve bir tür beyaz üzümden yapılır. Siyah üzümler; üzüm kabuklarından şaraba renk geçmeyecek şekilde, beyaz şaraba işlenir. Elde edilen ve harmanlanan bu temel şarap, içine maya eklendikten sonra şişelenir ve ağzı gazoz kapağı gibi metal kapaklarla kapatılır. Şişelerin baş aşağı tutulduğu, aylar süren dinlendirme sırasında; mayalar, şişede ikinci bir fermantasyon başlatıp karbonik gaz oluştururlar. Ardından şişelerin boyunları sıvı nitrojen içinde dondurularak kapakları açılır. Ağız kısmında biriken maya tortuları alınır ve yeniden şampanya ilave edilerek bu kez mantarla kapatılır. Böylelikle şampanyanın en büyük özelliği olan açıldığında köpürme özelliği doğal yoldan sağlanmış olur.
2- Kim icat etti?
Şampanyanın mucidi sanılan Dom Perignon; şampanyayı icat eden değil, onu bugünkü güzelliğine getiren kişidir. Paris yakınlarındaki Champagne bölgesinin şarabı vardı ve şişelerin içinde karbonik gaz oluşturup kendi kendine tıpaları attırıyordu. Bu özelliğinden dolayı 'şeytan şarabı' olarak anılıyordu. 1668-1715 yıllarında manastırı yöneten Perignon, bu şarabın en iyilerini yaptı. Şampanyaya en büyük hizmeti de içkiyi yağlı keçenin yerine mantarla tıpalamak oldu.
3- Şampanya yıllandırılır mı?
Şampanyanın yıllanabilme kabiliyeti; kırmızı şarap ve beyaz tatlı şaraplar kadar fazla değildir. Kırmızı şarabın sahip olduğu antioksidan tanen maddesi ve beyaz tatlı şarabın sahip olduğu şeker; bu ürünlere yıllanma gücü verir. Şampanya ise daha hafif ve kırılgandır. Öte yandan şampanya, diğer şaraplar gibi mahzen koşullarında yatık olarak saklanmalıdır.
4- Kılıçla açma ritüeli ne?
'Sabrage' denilen bu alet; 1800'lerden kalmadır. O yıllarda soylular ve devlet büyükleri özel kutlamalarında şampanyayı kılıçla açtırırlardı. Bunun için daha çok 'magnum' denilen 1.5 litrelik şampanyalar kullanılır. Ucu küt ve kalın bir kılıç; şişenin boynundaki kalıp yerine vurulur, böylece şişenin boynu kopar. Cam ufalanmadığı, sadece koptuğu için, cam kırıklarının şişe içine düşme riski yoktur. Bu alet günümüzde de nostaljik olarak zaman zaman kullanılmaktadır.
5- Hangi üzümle yapılır?
Şampanya; dünyadaki siyah üzümlerden yapılan nadir beyaz şaraplardan biridir. Üretiminde beyaz Chardonnay ile siyah Pinot Noir ve Pinot Meunier üzümleri kullanılır. Chardonnay asidite ve çiçeksilik, Meunier ise meyvemsi tatlar verir. Siyah üzümler de beyaz şarap tarzı işlendiklerinden, kabuklarındaki koyu renk maddeleri şaraba geçmez.
6- Şampanya nasıl içilir?
Şampanya daha çok aperatif olarak tercih edilir. Soğutulmuş şampanya, tercihen köpüklerin uzun işlemesine imkan sağlayan flüt biçimli kadehte servis edilir. Şampanya üzüm salkımlarının çok hafif bir sıkımıyla elde edilen, çok hafif bir şıradan yapıldığı için hafif içimlidir, köpüğü damağı ferahlatır. Bu yüzden kahvaltıda bile içilebilen tek şarap türüdür. Şampanya Fransa'da; kır ortamlarında bile tercih edilir, ideal bir 'gün ortası' içkisidir.
7- Etiketi nasıl okunur?
Üzerinde bağbozumu yılı belirtilmiyorsa; bu, temel kalitede bir şampanya olduğu anlamına gelir. 'Extra dry' ya da 'extra sec' gibi ifadeler şekersiz şampanyalara aittir. Brut ise minimum şeker içeren şampanyadır. Yarı tatlı şampanyalar 'demisec' ibaresini, tatlı olanlar ise 'doux' ibaresini taşırlar.
8- Nasıl açmak daha doğrudur?
Şampanya; önce buz ve su dolu bir kovanın içinde 6-8 dereceye inene kadar soğutulur. Yıllanmış şampanyalarda ise sıcaklık 10-12 derece olmalıdır. Ardından kapsül soyulur, tel gevşetilir ve dairesel bir hareketle, şişe çalkalanmadan ve şampanyanın köpürüp taşmasına izin verilmeden gürültüsüz açılır. Konukların kısa süre önce getirdiği, yolda sarsılmış şişeler, köpüreceğinden açılmamalı veya biraz dinlendirilmelidir.
