İlkokul ve ortaokul çocukları için internet güvenliği
Onlara tam olarak 'Jenerasyon Z' mi deriz bilemiyorum ama artık sadece ergenlik çağındakiler değil, daha küçük yaştaki çocuklar da Instagram hesaplarından birbirleriyle anılar paylaşıyor, 'snap chat' ile konuşuyor ya da web'de dolaşıyorlar. Bu çok farklı jenerasyonun çocuklarını internetten korumak ebeveynlerin yeni görevlerinden biri olmalı. Her yaştaki çocuklarımızın üzülmemesi, şaşırmaması, hayal kırıklığı yaşamaması için aşağıdaki kuralların üzerinden geçerek önlemlerinizi almaya başlayın.
İnternet güvenliği için çok önemli kurallar:
Çocuğunuz farklı amaçlar için internet kullanıyor olabilir. Aşağıdaki kuralları öncelikle ona anlatın, uyguluyor olduğunu kontrol edin.
- Çocuklara bu 7 temel kuralı öğretmekle işe başlayın:
1.İsmini, okulunu, yaşını, telefon numaranı ya da ev adresini asla paylaşma!
2.Tanımadıklarına asla fotoğrafını gönderme!
3.Şifreni (aile dışında) kimseye söyleme!
4.Yabancılardan gelen e-postaları açma; virüslü olabilir, bilgisayarına zarar verebilir.
5.Hoşuna gitmeyen, seni rahatsız eden bir şey olduğunda hemen bir büyüğüne haber ver.
6.Yaşına uygun sitelerde gez (Önceden siz bu siteye girip kontrol etseniz çok iyi olur)
7.Yabancılardan uzak dur: Kimliklerini gizleyen insanlar olabilir, bilmediğin birine yanıt yazma, tanımadığın birisi seninle iletişime geçerse bize haber ver.
- Siber oyunlar: Siber alanda oynarken de oyun kurallarına dikkat etmeleri gerektiğini hatırlatın. Gerçek hayatta yapmayacakları hiçbir şeyi online ortamda da yapmamaları gerektiğini (Mesela kötü sözler veya jestler) anlatın. Eğer kötü bir şey görürlerse size haber vermelerini söyleyin. (Çocuğunuzla birlikte siteyi gerekli yerlere şikayet edebilirsiniz)
- Anne ve babaların uygulaması gereken kurallar:
1. Çocuğunuzun kullandığı bilgisayar mümkünse ortak bir alanda olsun ki, nerelerde dolandığını bilin.
2. Online geçirilen süreyle ilgili sınır koyun ve bu süreye uymaya çalışın.
3. Kendi yaptıklarınıza bakın ve düzeltin. Çocuklar hep sizi örnek alırlar.
4. Dijital teknolojiyi sorumlu bir şekilde kullanmayı öğretin.
5. Altın kural: Normalde yapmayacağı şeyi, internette de yapmasın.
6. Online olunduğunda artık ‘kişiye özel’ diye bir şey olmadığını çocuğunuza öğretin. Digital dünyada yazılan her şey hiç tanımadığımız insanlara, okul görevlilerine, potansiyel işverenlere ulaşır. Ve geçmişte yaptığınız bir şey hayatınızın bir anında sizin karşınıza çıkartılabilir.
7. Neyin internet ortamında paylaşılabileceğini konuşun: Nefret söylemleri, utanç verici konuşmalar ya da herkesin görmesini istemeyecekleri fotoğraflar koymamak gerektiğini anlatın.
8. Bilgisayarına neyi indirebileceğini konuşun. Hangi müzikleri, videoları ya da oyunları indirmesine izin veriyorsunuz? Ayrıca bunları nereden indirdiği de çok önemli.
9. Sorgulayıcı düşünmeyi öğretin: Koyulan bir içeriği kim, neden yazmış olabilir? Bunu sorgulamayı öğretin. Aynı şekilde çocuğunuz internette bir şey paylaşırken yanlış anlaşılabilir olup olmadığını düşünmeli.
10. Çocuklarımızın internette daha sorumlu ve güvenli olmalarını sağlamak için arama filtresi takmayı düşünün!
Lisedeki çocuğunuz ve internet güvenliği
Lisede çocuğunuz varsa, büyük olasılıkla onu zaten çok göremiyorsunuzdur çünkü onlar online yaşıyorlar! Arkadaşlarının son durumunu takip ediyor, kendi durumlarını ‘post’ ediyor, en sevdikleri dizi filmleri seyrediyor, durmadan fotoğraf ve video yüklüyor, her yoldan chat'leşiyorlar. Meraklı oldukları konuları izliyorlar. Evet çocuklarımız internet kültürünü tüm hayatlarında yaşıyorlar. Dünyanın bir ucundaki sel felaketini Twitter sayesinde 15 yaşındaki kızınızdan öğrenince çocuğunuzun birden gündemle ilgilenmeye başladığını düşünüp mutlu bile oluyorsunuz. Ama onlar aslında bir sürü farklı konuda anında bilgi alıp, kısacık bir süre sonra da bunu unutuyorlar. Bilgi, ışık hızıyla sisteme girip çıkıyor ve yeni sandığımız şey onlar için çoktan eskimiş oluyor bile.
İnternet güvenliği niye bu kadar önemli?
Bu yazıyı okuduğunuza göre çocukların interneti güvenli bir şekilde kullanması gerektiğinin önemini biliyorsunuz demektir. Güvenli internet konusunda yapacağınız ilk adım günlük hayatınız içinde genel değerler üzerinde konuşmak olmalı bence. Hiçbir anne baba uyanık geçirilen saatlerde birebir çocuğunun başında olamayacağı ve özel yaşamına da fazla müdahale edemeyeceğine göre en uygunu birlikte yenen yemek sırasında ya da bir yere seyahat ederken veya trafikte giderken küçük dozlarda bu kurallardan bahsetmek ve tekrarlamak! Kurallara uyulmazsa mahremiyetlerinin, şöhretlerinin ve hatta fiziksel güvenliklerinin tehlikeye düşebileceğini anlatmak gerekiyor.
Gençler internette bıraktıkları izlerin bir süre sonra kendilerinin karşısına çıkabileceğini bilmiyorlar. Uygunsuz bir fotoğrafı silseler bile, onun elektronik izi bir yerlerde kalıyor. Silinene kadar geçen sürede ise kopyalanıp binlerce insanla farkında olmadan paylaşılıyor.
Amerika’da 2008'de yapılan Kaplan araştırmasına göre kolej başvurularının onda birinde görevliler başvuranların sosyal ağlardaki profillerine baktıklarını ve yüzde 40'ı ise gördüklerinden olumsuz etkilenebileceklerini söylemişler. Çocuklar ‘post’ edilen şeyin şöhretlerine ne kadar zarar verebileceğinin farkında değiller. Sosyal ağlardaki profillerine bakarak onlar hakkında bilgi sahibi olunabileceğini düşünmüyorlar. Sadece uygunsuz fotoğraflardan değil, içkiye dair yazdıkları bir söz, içeriği uygun olmayan bir chat mesajı ya da iyi niyetli olmayan bir post da onların yargılanmasına sebep olabilir.
Özellikle gençler online gruplara girip, çoğu kez tanımadıkları ve güvenip güvenmeyeceklerini bilemedikleri kişilerle aynı ortamı paylaşıyorlar. Mahremiyete her yerde özen göstermek gerektiğini gençlere sürekli anlatmak gerekiyor.
Son olarak bir altın kural var: "Normalde yapmayacağın şeyi, internette de yapma". Bu sadece çocuklar ve gençler için değil, biz büyükler için de geçerli. Bunu hep hatırlamak gerekli.
