40 yaşın üzerinde çocuk sahibi olmak ileri yaşta baba olmak demek. Yurtdışındaki sperm bankalarının 50 yaşın üzerindeki erkeklerden sperm donasyonu kabul etmemelerinin nedeni erkeklerin sperm kalitesinin ileri yaşta inişe geçmesinden kaynaklanıyor.
Üroloji ve Androloji Uzmanı Doç. Dr. Emre Bakırcıoğlu'nun verdiği bilgilere göre kdınlardaki menapoz gibi olmasa da erkeklerin de yaşlanmayla birlikte üreme fonksiyonlarında zamanla azalma ve sperm kalitesinde bozulmalar olmaktadır.
Erkeklerde ileri yaş ile baba olmayı etkileyen fonksiyonel değişiklikler:
- Testosteron seviyeleri 40 yaşının üzerinde yılda %1 azalır.(hipogonadizm)
- Sperm üretimi kısmen aynı düzeyde devam edebilir.
- Sperm hareketliliği yıllar içerisinde azalır.
- Ejakülat volümü azalır.
- Sperm DNA hasarı, yaşlanmayla birlikte hızla artış gösterir.
Bu değişimlerin dışında sertleşme sorununun yaşla ortaya çıkması, kadın yaşının ilerlemesi ile doğurganlığın azalması cinsel birleşme sıklığının azalması gibi diğer faktörlerinde etkileri nedeniyle erkekte tam olarak yaşlanmanın çocuk sahibi olma üzerindeki etkisini anlamak zorlaşmaktadır.
Erkeğin yaşı ile sperm kalitesi arasındaki ilişki
Normal bir erkekte her kalp atışı ile 1000 spermin üretildiği hesaplanmıştır, bu yoğun sperm üretimindeki kalite kontrolü yaşlanmayla birlikte zorlanmaya başlar.
- Sperm kromozomal anormallikleri artmaya başlar özellikle seks kromozom X ve Y kromozom anomalilerinin artışı görülür (Çocuklarda XXY Klinefelter sendromu veya XYY sendromu görülme sıklığı artar)
- Tek gen hastalıklarında artış görülür. Bu hastalıklar nadir görülen ancak çocuklarda ağır doğumsal hastalıklara yol açabilir
UZMANTV'den öğrenin: Babanın sigara ve alkol alışkanlığı varsa bebek bundan nasıl etkilenebilir?
Erkek yaşı ve gebelik sonuçları
Döllenme ve gebeliğin oluşması gerçekleşse bile sağlıklı olarak gebeliğin devamı açısından ileri erkek yaşı gebelikleri olumsuz yönde etkileyebiliyor.
Döllenme geçekleştiği durumlarda, erkeğin yaşının gebelikle ilgili oluşturabileceği riskler:
- 50 yaşının altındaki erkeklere göre oranla iki kat fazla düşük oranı
- 32 haftanın altında erken doğum olasılığı
- Çocuk ölümlerinde genç erkek eşlere göre 2 kat artış
Erkek yaşı ile doğumsal anomalilerin ilişkisi
İleri erkek yaşının tek gen hastalıklarının çocuklarda görülme sıklığını arttırması gibi, bazı kompleks genetik bozuklukların ve doğumsal hastalıkların riskinin ileri erkek yaşı ile %20 oranında arttığı bilinmektedir.
UZMANTV'den öğrenin: Babanın sperm kalitesi hamileliği nasıl etkiler?
Daha önemlisi son yıllarda yapılan çalışmalar ileri yaşta baba olanların çocuklarında büyüme çağında ve ileri yaşlarda bazı kognitif (bilişsel) bozuklukların örneğin şizofreni (5 kat), otizm (4 kat), bipolar bozuklukların (2 kat) ve dikkat eksikliğinin arttığını göstermiştir.
Dikkat edilmesi gerekenler
Tabi ki 40 yaşına ulaşmadan çocuk sahibi olmak için daha istekli olunmalı. Erkeklerin de biyolojik saatinin olduğunu bilmeli ve 40’lı yaşları beklemeden çocuk sahibi olmayı önermeliyiz. Her ne kadar genel olarak risk çok yüksek değilse de genç erkeklerle kıyaslandığında bu riskin çok arttığı ortadadır.
Günümüzde erkeklerde yaşla birlikte sperm kalitesinde bu hastalıklara yol açacak durumları önceden anlayabileceğimiz testler bulunmamaktadır. İleri erkek yaşında gebelik oluşan ve endişeleri olan çiftler için bir tavsiye gebelik takiplerinde riskli gebelik takibi gibi hareket edilerek anne adayının hamilelik taliplerini düzenli yaptırması ve gerektiği durumlarda genetik testlerin yapılması olacaktır.
