Bebeklerde zeka gelişimi için yapılması gerekenleri biliyor musunuz? Hangi oyuncaklarla, ne gibi oyunlar oynamalıyız? Televizyon zeka gelişimini etkiler mi? Ona kitap okumaya ne zaman başlamalıyız? Pudra.com araştırdı… Sorularımızın yanıtları Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Beril Bayrak Bulucu veriyor…
Bebeğin zekasını nasıl geliştirebiliriz?
Zeka üzerinde hem genetik faktör hem de uyarım son derece önemli. Anne sütü zekayı olumlu etkiliyor. Ancak bugüne dek yapılan çalışmalar, anne sütünün içeriğinin mi yoksa anne sütü veren annelerin genetik yapısının mı bebeğin zekasında etkili olduğunu kesinleştiremedi. Bilinen bir gerçek var ki o da beslenmenin zeka gelişimi üzerinde son derece etkili olduğu.
Anne babanın bebeği uyarması, zeka gelişimini etkiliyor. En önemli uyarım, sakin bir ses tonuyla bebeğin gözlerinin içine bakarak sürekli konuşmak. Yine dokunsal kontağın bebek zekasını geliştirmede önemli bir yeri var. Bebekle söylenen şarkılar, ritmik melodiler, sevgi dolu bir ortam da çok önemli.
Çok erken yaşlarda kitaplara başlamak gerekiyor. Bebeğin zekasını geliştirecek bir oyuncak varsa, o da kitaptır. Dördüncü aydan itibaren bebeğinizi kitaplarla tanıştırın.
Önemli olan oyuncakların pahalı ya da komplike olması değil, oyuncakla nasıl oynandığı ve oyun esnasında çocukla kurulan birebir kontak. Anne babanın oyuncağı ne kadar yaratıcı kullandığı, ne kadar etkileşime girdiği, bebeğin zeka gelişiminde son derece önemli.
Bebeklerde zeka gelişimini artıran oyunlar nelerdir?
Yaratıcılığı güçlendiren ve etkileşime izin veren oyunlar zeka gelişimini destekliyor. Kitaplar, küçük yaştan itibaren çıngıraklar, görsel koordinasyonunu geliştirecek oyunlar, aynı zamanda puzzle’lar, üst üste konan oyuncaklar, gruplandırmaya izin veren renkli, şekilli oyuncaklar kullanmak gerekiyor.
Çok fazla ses çıkaran elektronik oyuncaklardansa, el yeteneğine izin veren, çok fazla sesi olmayan oyuncakları seçmekte fayda var. Aynı zamanda evdeki kutular ve mutfak gereçleri de oyuncak olarak kullanılabilir.
Önemli olan oyuncakla nasıl oynandığı, nasıl bir etkileşime girildiği ve o anda kullanılan yaratıcılık. Çok karışık ve ilginç bir oyuncaktansa, küçük ve fazla ilginç yönü olmayan bir oyuncakla, anne babanın bebekle birlikte ilginç bir oyun yaratması, bebeğin gelişimine büyük bir destek sağlar.
0-2 yaş arasında bebeğinize kesinlikle televizyon seyrettirmeyin. Çünkü televizyonun uyarımı son derece pasiftir ve bebeğin zekasını negatif etkiler.
Hangi oyuncaklar bebeğin zeka gelişimini artırır?
- Anne babanın oyuncakları birebir kontak kurarak, çocukla birebir ilgilenerek kullanması çok önemli. Bebeğinize günde iki saat gibi bir zaman ayırın ilk yıl içinde.
- Televizyon gibi tek yönlü uyarımlar bebeğin hayatında olmamamalı. Televizyon bebeğin hem zekasını hem de dikkatini negatif etkiler.
- Oyuncak seçimini yaşına göre, uzman desteği alarak yapın. Eğitsel oyuncakları tercih edin.
- Özellikle ilk başlarda oyuncaktan çok dokunsal aktiviteler, anne baba ile tensel kontak, bebek için çok daha önemli.
- Oyuncaklara başlamanız gereken dönem, ikinci-üçüncü ay arası. İlk başlarda takip oldukça önemli, daha sonra bebek büyüdükçe el kullanımı, el-göz koordinasyonuna yönelik oyuncaklar, daha sonra motor gelişimini destekleyecek oyuncaklar, sonra hem el gelişimini hem motor gelişimini destekleyecek oyuncaklar kullanılabilir.
- Bebeklere dördüncü ya da beşinci aydan itibaren evdeki küçük mutfak gereçleri, tencereler, kepçeler oyuncak olarak verilebilir. Evdeki pek çok şey oyuncak olarak yaratıcı bir şekilde kullanılabilir.
- Beşinci ya da altıncı aydan itibaren üst üste dizilen oyuncaklar, puzzle’lar kullanılabilir. Bebeğin beyninde birtakım resimleri tamamlamasını, sınıflandırma yapmasını sağlayacak oyuncaklar verilebilir.
- Odanın çok fazla oyuncakla dolu olmaması çok daha iyi olur.
- Kitap okumaya dördüncü aydan itibaren başlamak gerekiyor. Bebekle direkt göz kontağı kurarak, göstermek şeklinde kitaplarla bebeğin gelişimini desteklemek oldukça etkili.
- Bebeğe birinci yılın ikinci yarısında bir albüm yapabilirsiniz. İlgisini çeken resimleri, annenin-babanın, yakınlarınızın resimlerini teker teker göstererek tekrarlar yapmak, bebeğin beyin gelişimi açısından son derece önemli.
