- Artık çocuğunuzun sevdiği ve sevmediği gıdalar belirlenmiştir.
- Sağlıklı, besleyici öğün ve ara öğünlerle gereksinimlerini karşılamasını sağlayın.
- Kahvaltı öğününü atlamasına izin vermeyin, kahvaltı alışkanlığı kazandırın.
- Yemek saatleri, ailenin bir araya geldiği huzurlu zamanlar olmalı, çocukta iyi anılar bırakmalıdır. Yemekleri TV karşısında yemeyin.
- Büyümesine katkısı olmayan, gereksiz kalori içeren gıdalardan çocuğunuzu uzak tutun.
- İyi beslenme alışkanlıklarıyla çocuğa örnek olun.
- Gıda seçiminde, yemek hazırlığında yardım etmeyi çoğu çocuk zevkle yapar, işin içine katıldığı zaman daha zevkle de yiyecektir.
- Süt dişleri dökülmeye başlayabilir.
- Diş bakımının önemini vurgulayın ve iyi bir örnek oluşturun. En azından sabah ve akşam diş fırçalamasını sağlayın.
- Diş macununu az miktar kullanın, tüpten yemesine izin vermeyin.
- Diş fırçalarken, özellikle azı dişleri temizleyip temizleyemediğini kontrol edin.
- Dişe yapışan abur cuburlar vermeyin.
- Diş hekimiyle tanıştırın, gereksiz korkuların oluşmasına yol açacak davranışlardan kaçının.
Fiziksel Gelişimi
5 yaş çocuğu neler yapabilir?
- Parmak ucunda yürüyebilir.
- Üç tekerlekli bisikleti iyi kullanır.
- Kalemi iyi kullanır.
- 10 veya daha fazla küpten kule yapabilir.
- Dişlerini fırçalayabilir.
- Şakaları sever.
- Kendisi giyinir, ancak düğme ve bağcıklarda yardım ister.
- Daire, üçgen, artı gibi şekilleri kopya edebilir.
- Üç veya daha fazla parçadan oluşan insan resmi çizebilir.
- Ev işlerine ufak çapta yardım edebilir.
Öğrenmesini nasıl desteklersiniz?
- Boyama, kesme, yapıştırma içeren el işleri yaptırın
- Hayal gücüne dayalı oyunları destekleyin.
- Fiziksel egzersize dayalı oyunlar oynatın.
- Küplerle, Legolarla kuleler, evler inşa etmesini sağlayın.
- Kendi kendine giyinmesini destekleyin.
- Kır gezileriyle doğayı tanımasına yardım edin.
Dil Gelişimi
Neler Yapabilir?
- Saymaya başlar.
- Temel renkleri bilir.
- Bazı basit kelimeleri açıklayabilir.
- Harfleri tanıyabilir.
- Bozuk paraları tanıyabilir.
- Şarkı söyler.
- Basit öyküler anlatır.
- Benzer ve zıt kavramlarını anlar.
Çocuğun dil gelişimini nasıl desteklersiniz?
- Ona kitap okuyun.
- Birlikte şarkılar söyleyin.
- Renkleri gösterin.
- Saymayı oyunlarla gösterin.
Sosyal ve Duygusal Gelişimi
Neler yapar?
- Anaokuluyla birlikte yeni beklentiler ve kurallarla tanışır.
- Diğer çocuklarla birlikte oyunlar oynar, paylaşabilir.
- Vücudunu merak eder.
- Diğer çocukların veya kardeşlerinin yaptığı şeyleri yapmak ister.
- Kendi cinsiyetini bilir.
- Bebeklerin nereden geldiğini merak edip sorabilir.
- Doğru, yanlış gibi kavramları öğrenir.
- Kendi duygularını kelimelerle daha iyi anlatabilir.
- Kolayca utanır.
- Yanlış davranınca suçluluk hisseder.
- Oyun sırasında daha yaratıcıdır.
- Hayalle gerçeğin farkını henüz ifade edemez.
- Ailece yapılan aktivitelerden hoşlanır.
Çocuğun sosyal ve duygusal gelişimi için neler yapabilirsiniz?
- Okuldaki aktivitelere katılımını destekleyin.
- Yaşıtlarıyla oynayacağı, enerjisini boşaltabileceği fırsatlar yaratın.
- Vücuduyla ilgili, bebeklerin nasıl olduğu ile ilgili sorularına anlayacağı, basit ve dürüst yanıtlar verin.
- İyi davranışlarını takdir edin, böylece bu davranışlar kalıcı olacaktır.
- Günlük yaşadıklarını, duygu ve düşüncelerini paylaşmasına fırsat verin.
Disiplini
- Ona koyduğunuz sınırlar konusunda kararlı ve tutarlı olun.
- İyi davranışlarını övün, takdir edin.
- Onu başkalarının yanında eleştirmeyin.
- Doğru ve yanlış davranışların neler olduğunu öğretin.
- Oyun sırasında kurallara uymasını isteyin.
Okula Hazırlığı
Okula hazır olduğunu nasıl anlarsınız?
- Düz çizgi çizebiliyorsa
- Bir üçgeni kopyalayabiliyorsa
- Tek ayak üzerinde 10 saniye dengesini koruyabiliyorsa
- Erişkin cümle yapısıyla konuşuyorsa
- Diğer çocuklarla sorunsuz oynuyorsa
- Yarım gün evden uzak kalabiliyorsa
- Üç bölümlü bir emri yerine getirebiliyorsa fiziksel, zihinsel ve sosyal açıdan okula başlamaya hazır demektir.
- Okul öncesi dönemde, sık sık okuldan, orada yapacağı güzel şeylerden bahsedin. Başlamadan önce okula götürün ve etrafı tanımasını sağlayın. Okul ihtiyaçlarını birlikte satın alın, çoğu çocuk için bu alışveriş çok zevkli bir süreçtir.
Okul Korkusu
- Okula başlama, 5 yaş çocuğu için önemli bir basamaktır. Uygun bir hazırlık yapıldığında, önceden yuva deneyimi olmayan çocuklar bile anasınıfına kolay uyum sağlarlar.
- Ancak bazı çocuklarda da, okul korkusu görülmektedir. Bu durum, aşırı endişe, gerginlik, karın ağrısı, kusma, iştahsızlık, yorgunluk, uykusuzluk gibi tablolara neden olabilir. Bununla karşılaştığınızda, çocuğunuzla konuşarak korkusunun nedenini anlamaya çalışın. Eğer, çözülmesi gereken somut bir problem yoksa, okula gitmesi konusunda kararlı olun. Ertelemek sadece olayı daha da zorlaştıracaktır
Nasıl yardım edebilirsiniz?
- Çocuğunuza karşı dürüst olun, okulla ilgili sorularına gerçekçi cevaplar verin.
- Önceden öğretmenle tanışın.
- Okula başlamayı büyüme sürecinin bir parçası olarak değerlendirin.
- Çocuğunuzun gösterdiği iyi davranışları övün.
- Okula uyumunu veya başarısını başkalarıyla kıyaslamayın.
- Okul saatleri dışında birlikte zaman geçirin, onu dinlemeye zaman ayırın.
Televizyon
- Aşırı televizyon izlemenin çocuklar üzerindeki olumsuz etkisi iyi bilinmektedir. Bunu engellemek ve TV kumandasına kumanda etmek anne babanın sorumluğundadır.
- TV bağımlısı olan çocuklar, fiziksel aktivite ve arkadaşlarla oyuna, daha az zaman ayırmakta, daha kilolu olmaktadırlar. İzledikleri reklamlarda gördükleri zararlı ürünleri tüketerek kötü beslenme alışkanlıkları kazanmaktadırlar. Bu çocuklarda şiddete eğilim ve kötü alışkanlıklar daha sık görülmektedir.
- Anne babalara düşen görev, çocuğun TV karşısında geçirdiği süreyi kısıtlamak, TV izlerken onun yanında olup gerekli açıklamaları yapmak, boş zamanlarını değerlendireceği başka alanlara çocuğu yöneltmektir. Bu arada, ne söylersek söyleyelim çocuklarımızın özellikle bizim davranışlarımızdan etkilendiğini unutmamalı ve televizyon izleme konusunda da çocuklarımıza iyi örnek olmalıyız.
Güvenliği
- 5 yaş çocuğu artık daha çok şeyi kendi başına yapmayı öğrenmektedir, fakat güvenliğini sağlamada halen desteğe ihtiyacı vardır, henüz tehlikeyi değerlendiremez.
- Güvenli bisiklete binebileceği yerleri gösterin, işlek cadde ve sokaklarda bisiklete binmesine izin vermeyin. Başına kask giymesini sağlayın.
- Yaya geçidinden karşıdan karşıya geçmeyi öğretin.
- Arabada emniyet kemeri bağlamadan yolculuk etmesine izin vermeyin. Ön koltukta yolculuk etmesine izin vermeyin.
- Hareket halindeyken aracın kapılarını kilitli tutun.
- Ateşle, kibritle oynamamayı öğretin. Bunları ulaşamayacağı yerlerde tutun.
- Yalnızken yüzmesine veya suyun yakınında oynamasına izin vermeyin.
- Asla çocuğu evde yalnız bırakmayın.
- Yabancı hayvanlarla oynamamasını, onları kızdırmamasını öğretin.
- Size ulaşabileceği bir telefon numarasını öğretin.
- Yabancılarla bir yere gitmemesini öğretin.
Dr Nilüfer Toprakçı, Sagliklicocuk.com
