Boşanma çocuk ve gençleri nasıl etkiler?

6-9 Yaş aralığı: Okul çağı

    Bu dönemdeki çocuklar boşanmayı nasıl deneyimler?

• Kendilerini yoğun üzüntü, öfke, suçluluk veya yalnızlık içinde bulabilirler.
• Beraber olmadıkları vakitlerde diğer ebeveynlerini özlerler.
• Derslere konsantre olmada zorluk yaşayabilirler. Bunun sonucunda notları büyük ölçüde düşebilir.
• Ebeveynlerinin artık onları sevmeyeceklerinden korkabilirler. Bu yaş aralığındaki çocuklar yaşadıkları bu korkuyu dışa vurmak ve ebeveynlerinin sevgilerini test etmek için sınır zorlama, öfke patlamaları gibi çıkışlarda bulunabilirler.
• Bazen ebeveynlerinden birinin tarafını tutabilirler. Bu seçimi genellikle yardıma daha çok muhtaç olduğunu düşündükleri ebeveynden yana kullanırlar.
• Boşanmada acı çeken ebeveynlerine duygusal destek sağlamaya çalışabilirler. Bu durum çocuklara çok büyük bir yük olur.

Stres belirtileri nelerdir?

• Okul başarısında önemli düşüşler veya okula gitmekle ilgili isteksizlik.
• Zamanlarının büyük bir çoğunluğunu ağlayarak veya üzülerek geçirmeleri.
• Baş ağrısı, karın ağrısı gibi şikayetlerde artış.
• Hevessizlik.

Ebeveynler yardımcı olmak için neler yapmalı?

• Çocuğunuzun duygusu her ne olursa olsun onu ifade etmesine alan açın ve duygusunu kabul edin. İyi bir dinleyici olun ve onu dinlemeye zaman ayırın.
• Çocuğunuzun önünde diğer ebeveyni alçaltan veya suçlayan söylemlerde bulunmayın. Diğer ebeveyne doğrulttuğunuz her silah, unutmayın ki çocuğunuza da zarar verecektir.
• Yetişkinlerin kendilerine her zaman iyi bakabildiklerine kendiniz bunu uygulayarak örnek olun.
• Çocuğunuza diğer ebeveynle zaman geçirmesini ve onu sevmesini istediğinizi söyleyin.
• Çocuğunuzun tekrar birleşeceğinize dair umutlarını beslemeyin.
• Ona ailenizin değiştiğini ama hala bir aile olduğunuzu anlatın.
• Çocuğunuza onu sevdiğinizi gösterin ve söyleyin.
• Diğer ebeveynin de çocuğunuzun hayatında olması için yapabileceğiniz her şeyi yapın. Bu dönemde çocuğunuz özsaygısını ve kişiliğini oluşturduğundan bunu başarıyla tamamlamak için her iki ebeveyne de ihtiyaç duyacaktır.

                                                                                                                           
9-12 Yaş Aralığı: Ön Ergenlik Dönemi

Bu dönemdeki çocuklar boşanmayı nasıl deneyimler?

• Ebeveynleri arasında kalmış hissedebilirler.
• Hayatını mahvettiğini düşünüp, ebeveynlerden özellikle birine karşı öfke duyabilirler.
• Boşanma ile ilgili mahçup ya da utanmış hissedebilirler. Ebeveynleri arasındaki anlaşmazlığa diğer insanların tanık olmaları, onları çok rahatsız edebilir. 
• Ebeveynleri için endişelenir ve onların iyi hissetmeleri için üzerlerinde büyük bir sorumluluk hissederler.

Stres belirtileri nelerdir?

• Boşanmanın onlarda hiçbir etkisi olmadığını göstermeye çalışmaları.
• Erkek çocukları kız çocuklarından daha fazla problem yaşayabilir. Bu durum çoğunlukla okul başarısında düşüş veya kavgalara karışma şeklinde karşınıza çıkabilir.
• Diğer yandan kız çocukları sizi memnun etmek için aşırı bir çaba sarfedebilir. (Bunu fark etmek nispeten zor olabilir).
• Baş ağrısı, karın ağrısı ve genel halsizlik gibi fiziksel semptomlarda artışlar.
• Erken cinsel davranışlar.
• Ailenin yetişkini rolüne girmeleri.

Ebeveynler yardımcı olmak için neler yapmalı?

• Kendinize iyi bakarak ona örnek olun ve duygularınızı sağlıklı bir şekilde yönetin. Yetişkinliği elinizden bırakmayın.
• Çocuğunuzu fiziksel faaliyetler için yüreklendirin.
• Okulda ve arkadaşlıklarında neler olduğunun farkında olun.
• Olup biten ve çocuğunuzun hisleri konusunda onunla konuşun. Diğer ebeveyn hakkında olumsuz atıflarda bulunmamaya dikkat edin.
• Çocuğunuzu sizin dışınızda diğer yetişkinlerle konuşabileceği konusunda yüreklendirin (Aile dostu, okul rehberliği, terapist gibi).
• Ona evin çocuğu olabilmesi için alan açın.

                                                                                                                         
13-18 Yaş Aralığı: Ergenlik Dönemi

Bu dönemdeki çocuklar boşanmayı nasıl deneyimler?

• Evlerinden ayrılacak olmak onları kaygılandırabilir.
• Boşanmanın sorumlusu olarak kendilerini görebilirler.
• Evden ayrılan ebeveynlerinin onları artık sevmeyeceğini düşünebilirler.
• Gelecek planları ile ilgili endişelenebilirler ve boşanma sonrası maddi olarak yeterince desteklenmeyecekleri kaygısını taşıyabilirler.
• Kendilerini reddedilmiş veya ihmal edilmiş hissedebilirler.
• Ebeveynlerden birinin ilgi ve alakaya daha fazla muhtaç olma durumu onları korkutabilir veya altından kalkamayacakları bir sorumluluk altında hissettirebilir.
• Ebeveynleri hayatlarını karmaşıklaştırdıkları için onlara karşı öfkelenebilirler.
• Boşanma onları çevrelerine karşı eksik veya utanmış hissettirebilir.

Stres belirtileri nelerdir?

• Evinden planlanandan daha erken ayrılma.
• Evdekilere yardımcı olmak adına kendi plan ve hayallerinden vazgeçme, erteleme.
• Geri dönecek bir evi olmayacağı kaygısı ile evden ayrılmaktan korkma. 
• Ebeveynlerden birine ya da her ikisine karşı aşırı olumsuz ve/veya eleştirel yaklaşımlar.
• Cinsel davranışlarda artış.
• Agresyonda dikkat çekici düzeyde artış.
• Madde kullanımı, okuldan uzaklaştırılma, kavgalara karışma, evden kaçma, okul başarısında ani düşüşler, arkadaşlıklardan ve sosyal faaliyetlerden geri çekilme, kendine zarar verme, hukuki suçlar işleme.

Ebeveynler yardımcı olmak için neler yapmalı?

• Kendinize nasıl baktığınız ve duygularınızla baş ettiğinizle ilgili ona sağlıklı bir model olun.
• Ona sevginizi ve desteğinizi verin.
• Ona arkadaşça yaklaşmak kimi zaman daha cezbedici olsa da, ebeveynliğinizi elinizden bırakmayın. Onun pek çok arkadaşı olabilir, ama yalnızca bir annesi ve babası var. Ona ebeveynlik yapmanıza hala ihtiyacı olduğunu kavrayın. Ona beklentilerinizi açık bir biçimde belirtin ve koyduğunuz sınırlarda tutarlılığa dikkat edin.
• Onu hayatına devam etmesi için cesaretlendirin. Sizin yüzünüzden planlarını ertelemesini teşvik etmeyin.
• Ergeninize, diğer ebeveyniyle yakın ilişkide olması ve onu sevmesi için sözel ve duygusal olarak izin verin. 
• Ona sık sık onu sevdiğinizi söyleyin.
• Eğer diğer ebeveyni ile sizden daha çok vakit geçirmek istiyorsa bunu kişisel olarak algılamayın. Gelişimin bu evresindeki gençler hemcins ebeveynleri ile daha çok zaman geçirmeyi tercih edebilirler.
• Eğer siz evden taşınan ebeveyn iseniz, ebeveynliğinizi yapmaya aynı şekilde devam edin. Telefon konuşmaları, e-posta ve birlikte yemek buluşmaları gibi aktivitelerle onunla iletişimde kalmak için çaba harcayın.