Uzman Psikolog Zeynep Göktuna, otistik çocukları, tipik davranışlarını ve otizm tedavisini anlatıyor.
Çocuğunuzu gözlemleyin
Çocuğunuzun otistik olup olmadığını anlamak için öncelikle onu çok iyi gözlemlemelisiniz. Otistik çocukların bir kısmında konuşma gelişmezken, bir kısmında da dil gelişimi oldukça geç oluşuyor. Dil gelişimi oluşmuş olan otistik çocuklarda genellikle ses tonunun tekdüzeliği dikkat çekiyor. Bazı otistik çocuklarda söylenenleri tekrar etme ve zamirleri ters kullanma davranışı görülebiliyor. Göz temasından kaçınma, adı söylendiğinde bakmama, başkalarının duygularını algılayamama ve kendi duygularını ifade edememe, arkadaş ilişkileri geliştirememe, öğrenmeye dayalı taklit becerilerini geliştirememe gibi belirtileri fark ettiğinizde doktora başvurmalısınız.
Otistik çocukların tipik davranışları
- Otistik çocuklar; uçar gibi yapma, kendi etrafında dönme, el çırpma gibi tekrarlayan hareketler yaparlar.
- İlgi alanları oldukça kısıtlıdır ve diğer insanlara anlamsız gelen konularla aşırı derecede ilgilenebilirler. Örneğin, otistik bir çocuk çevresinde olup biten hiçbir şeyle ilgilenmezken dünya üzerindeki her ülkenin başkentini ezbere söyleyebilir.
- Otistik çocuklarda kendine zarar verme, başkasına zarar verme, komut alamama, aşırı hareketlilik gibi problemler görülebilir.
- İşitsel uyarılara hiç tepki vermeyebilir veya farklı tepkiler gösterebilirler.
- Çevrelerindeki kişilere hiç tepki vermezken, özellikle ışıklı ve dönen nesnelere takılıp kalabilir, dönen nesne kaldırıldığında veya ellerinden alındığında rahatsız olabilirler.
- Taşınma, okul değiştirme, sevdiği bir oyuncağın yerinin değiştirilmesi veya çok sevdiği bebeğinin kaybolması gibi değişikliklerle karşı karşıya kaldıklarında, kendilerine veya karşılarındakine zarar verme gibi tepkiler gösterebilirler.
- Bazı otistik çocuklar fiziksel temastan hiç hoşlanmayabilir, yakın akrabalar tarafından kucağa alındıklarında veya öpülmek istendiklerinde rahatsız olabilirler.
- Çevrelerindeki kişilere bağlanmakta aşırı derece zorlanabilir, bağlandıktan sonra da bağımlılık geliştirebilirler.
- Genellikle konuşmayı reddeden otistik çocuklar, isteklerini bağırarak, çığlık atarak, vurarak ve işaret dilini kullanarak ifade ederler.
Otizm nasıl tedavi edilir?
Otizmin tedavisi, önce ailede başlıyor. Daha doğrusu ailenin durumu kabullenmesinde… Çünkü bazen aileler çocuklarına otistik teşhisi koyan uzmanları suçlayabiliyor, tedavi ve eğitimden kaçabiliyorlar. Çocuklarını toplumdan soyutlamamaları ve ondan utanmamaları da çocuğun gelişimi açısından önemli.
Uzman Psikolog Zeynep Göktuna, her otistik çocuk bireysel farklılık gösterdiğinden, öncelikle çocuğun gözlenmesi, ölçüm araçlarıyla performansının alınması ve ihtiyacına yönelik olarak bireysel bir tedavi ve özel eğitim programı hazırlanması gerektiğini belirtiyor.
Otizmin tedavisiyle çocuklarda şu gelişmeler sağlanıyor:
- Özel eğitim programlarında; göz teması kurabilme, yerinde oturabilme ve komut alabilme davranışları geliştiriliyor.
- Aşırı hareketliliği olan, sinirlendiği zaman kendine ve karşısındakine zarar veren, tekrarlayıcı hareketleri yüzünden yaşamını devam ettirmekte zorlanan, yerinde duramayan, komut alamayan çocuklara ilaç tedavisi uygulanıyor.
- İletişim kurma, oyun oynama, duyguları anlama, duyguları ifade etme, ten teması kurma gibi sosyal içerikli davranışları edinmesi sağlanıyor.
