Önerim, kritik olarak nitelendirilen, gebeliğin ilk üç ayının bitiminde, doktorunuz onayını da alarak (sağlık ve risk olasılıkları göz önünde bulundurulabilsin diye), daha fazla gecikmeden çocuğunuzu gelecek kardeş ile ilgili bilgilendirmeniz yönündedir. Vücudunuzdaki ve aile içi dengelerdeki değişim aksi takdirde kaygı verici olabilir.
Şimdi, ikinci çocuk konusunda sıklıkla ebeveynlerin sordukları sorulara değinelim.
İlk çocuk kaç yaşına geldiğinde ikinci çocuk düşünülmelidir?
Genel itibari ile bilinmesi gereken, kardeşlerin ihtiyaçları benzer olmadığında, işlerin ebeveynler için daha kolay olacağıdır. Yani memeden kesilmiş, tuvalet eğitimi tamamlanmış, yaş seviyesine uygun ölçüde öz bakım ihtiyaçlarını yardımsız karşılayabilir halde olan çocukların anne ve babasından beklentileri bebeğinki ile farklı olacağından, rekabet ve dolayısıyla ilgi ve zaman paylaşımı adına yaşanacak olası güçlükler en aza indirgenecektir. Bu da demek oluyor ki ilk çocuk 3 yaşına girerken ikinci çocuğa gebe kalmak hem ilk çocuk hem de ebeveynler için kolaylaştırıcıdır.
Litaratürde de kardeşler arası ideal yaş farkı en az 2 olarak tanımlanır.
Kardeşi olacağı ilk çocuğa, yaşına göre nasıl açıklanmalıdır?
Elbette bu sorunun kritikliği ilk çocuğun da küçük yaş çocuğu oluşu ile ilintilidir. Ancak ilk çocuğunuz kaç yaşında olursa olsun temel olarak dikkat edilmesi gereken, ilk çocuktan onay, izin alır gibi ya da fikrini sorarcasına bir tavırda olunmamasıdır. Sonuçta çocuğu onun eşliğinde yapmıyorsanız, karar sürecine de dahil edip ona bir yük yüklemenize gerek yok. Çocuklar, kendilerini özellikle olumsuz durumlar dolayısıyla kolayca suçlu hissederler.
Gebeliğinizde bir problem olduğu takdirde, ilk çocuk, kardeşi istemiş ya da istememiş oluşu sebebi ile kendini suçlu hissedecektir. Bu gelişme ilk çocuğa, “Bir kardeşin olacak. Bu durum seninle ilgili hiçbir şeyi değiştirmeyecek. Seni hep çok seveceğiz” gibi cümlelerle açıklanabilir. İlk çocuğun olumsuz tepki vermesi, “İstemiyorum!” demesi halinde ise “Bu anne ve babanın vereceği bir karar” diyebilirsiniz. Ancak bu açıklamaların hiçbiri çocuğunuzu kıracak, ürkütecek nitelikte; ses tonunda olmamalıdır.
Karar sizin elbette, ancak ikinci çocuğa sahip olmaya dair adım atmadan evvel lütfen ilk çocuğunuza dair de sorumluluklarınızı unutmayın. İki evladınızın da ebeveynleri sizlersiniz. Kaç yaşında olursa olsun ilk çocuktan kısmi ebeveynlik tutum ve hissiyatı beklentisinde olmayın!
Kardeşi olacağını açıkladınız. Şimdi büyük ihtimalle “Ne zaman?” sorusu ile karşılaşacaksınız. Küçük yaş çocuklarına zamanı kestirebilmeleri adına somut anlatılarda bulunun; kar yağmaya başlayınca ya da ağaçlardaki yapraklar dökülünce, kısa kollu kıyafetlerimizi giymeye başlayınca, çiçekler açınca gibi...
Çocuğunuz kardeş istediğini size önceden söylemiş olsa bile, haberi verdiğinizde her türlü olumlu ve olumsuz tepkiye hazır olmalısınız ve sükûnet ile karşılamalısınız.
İkinci çocuk doğduğunda, büyük çocuk bebekle ilk nasıl tanıştırılmalıdır?
Doğum yaklaştığında sancılı veya bitkin, yorgun halinizi görmemesine özen gösterin ki, bebeğin sebep olduğunu düşünmesin çocuğunuz.
Doğumdan 2-3 hafta öncesi itibari ile doğum sonrası büyük çocuğunuzun düzenini oluşturun ve uygulamaya koyun. Bu şekilde çocuğunuz, bebeğin gelmesi ile düzenini değiştirmek zorunda kaldığı düşüncesine sahip olmaz.
Bu soruya dair en önemli olduğunu düşündüğüm süreç, doğum günü ve hastaneye gidiş zamanıdır. Önerim, sezaryen ya da normal doğum oluşu fark etmez, ilk çocuğun doğum öncesinde hastanede olmaması yönündedir. Çünkü herhangi bir terslik olmasa dahi, çocuk ailenin diğer üyelerinin heyecanını olumsuz algılayabilir, annesine kötü bir şey olacağı kaygısına kapılabilir, ilginin anne ve doğacak bebek üzerinde olması dolayısıyla kendini ihmal edilmiş hissedebilir. Tüm bunlar sebebiyle bence çocuk güvendiği bir yetişkin ile evde ya da okul çocuğu ise okulda, normal/günlük yaşantısına devam etmeli ve hastanede doğum gerçekleşip, anne ve bebek sakinleştikten sonra baba tarafından alınarak hastaneye ziyarete götürülmelidir.
Anne ve baba, bebeğe büyük çocuğun yanında nasıl davranmalılar?
Uzun süredir beklenen bebek eve geldiğinde çocuğunuzun tepkisi netleşmekle birlikte çocuğunuz değişken bir tutum da sergileyebilir. Bu süre zarfında anne ve babanın sakin tavrı, gerekli ilgiyi gösteriyor olmaları, fakat bebeğin doğumu nedeniyle önceden düzenlerinde olmayan hediye almak, daha önceden olmayan herhangi bir şeye izin vermek, gelenleri bebeği sevmemeleri için uyarmak gibi davranımlarda bulunmamaları, çocuğunuz tarafından yeni düzenin kabulünü kolaylaştıracaktır.
