Memorial Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uzman Dr. Hülya Caner çocuklarda iştahsızlığın detayları pudra.com'a anlattı.
İştahsızlığın En Belirgin Olduğu Dönem: 15- 20. Aylar
Çocukların büyüme ve gelişmeleri dönemsel farklılıklar gösterir. Hayatın ilk bir yılı büyümenin en hızlı olduğu dönemdir ve buna bağlı olarak kalori ihtiyacı da fazladır. Bir yaşından sonra bu hızlı büyüme artık yavaşlar, buna paralel olarak kalori gereksinimi de azalır. Dolayısıyla eskiye oranla belirgin iştahsızlık gözlenir. Özellikle 15-20. aylar iştahsızlığın en belirgin olduğu dönemdir.
Çocuğunuzun iştahını başka çocuklarla kıyaslamayın
Büyümek, beslenmenin dışında yaş, cinsiyet, metabolizma hızı, aktivite durumu, genetik, psikolojik ve çevresel faktörlerden etkilenmekte ve her çocukta farklı olabilmektedir. En sık karşılaşılan durum, anne ve babalar çocukları ne kadar yerse yesin aldıkları gıdaları yetersiz bulmakta ve çocuklarının yediklerini başka çocukların aldıkları gıdalarla kıyaslamaktadırlar. Bilinmelidir ki çocukların aldığı gıdanın miktarı kadar içeriği de önemlidir. Yüksek kalorili bisküvi, çikolata gibi besinler, düzensiz atıştırmalar, fast food türü beslenme tarzı, öğünlerdeki yemek miktarını etkiler ve yeterli kalori aldığı halde iştahsız görüntüye neden olabilir. Yaşına uygun büyüme gösteren çocuk size iştahsız gibi gelse de, ihtiyacı olan gıdaları alıyor demektir.
Kilo alımında duraklamaya dikkat
Ancak iştahsızlıkla beraber, kilo alımında duraklama yetersiz gelişme gösteren çocukta sebebin ortaya çıkarılması için doktor kontrolünden geçirilerek gerekli tetkilerin yapılması gerekmektedir. Muayene ile çocuğun büyüme ve gelişme ölçülerinin yaşına uygun olup olmadığı değerlendirilmelidir. Kan sayımı, idrar tetkiki, böbrek ve karaciğer fonksiyon testleri, batın ultrasonu gibi basit tetkiklerle organik bir neden bulunmazsa, boy uzaması ve kilo alışı yeterli ise endişe edilmemelidir.
Seçme özgürlüğü tanıyın
Her çocuk her şeyi yemeyebilir. Çocukların da sofrada hazırlanan yemekler arasından seçme özgürlükleri olmalıdır. Süt içmiyor ama yoğurt, peynir tüketiyorsa sorun yoktur. Ya da meyveleri seviyor, sebze sevmiyorsa bu da kabul edilebilir. Hatta öğün atlaması bile normal kabul edilmelidir. Anne ve babaya istahsız gibi gelen çocuklar aslında yanlış beslenme alıskanlığı olan çocuklardır.
Çocuğun Psikolojik Durumu Önemli
Çocukların iç dünyalarında yaşadıkları duygular da iştahlarını etkileyen önemli faktörlerden biridir. Bilinç altına yerleşmiş herhangi bir endişe, üzüntü, nefret veya kıskançlığın baskısı onun iştahını kesebilir. Bu nedenle iştahsız çocukta organik nedenler araştırılırken mutlaka çocuğun ruhsal durumu da değerlendirilmelidir.
“Çocuğumun iştahsızlığını nasıl giderebilirim” diyorsanız:
- Öncelikle çocuğunuzun sofraya aile ile birlikte oturmasını alıştırın. Çünkü aile, çocuğun yemek alışkanlıklarının geliştirilmesinde en etkili ortamdır.
- Çocuğunuz yemek yerken, yedirdiğiniz herşeyin yararını bir bir anlatın. Besinler mevsimine göre, çeşitlerine özen gösterilerek hazırlanmalı ve çocuğa her besinin yararları anlatılarak onunla birlikte tüketilmelidir.
- Yemek yedirmek için sürekli çocuğunuzun peşinde dolaşmayın. ‘Ne yerse kar’ düşüncesi ile çocuğun arkasında gezerek kaşık kaşık bir şeyler yedirme acıkma duygusunu engeller.
- Düzenli saatlerde öğüne alışmasını sağlayın. Öğün aralarında ve yemek öncesinde düzensiz olarak gıdaların alınması acıkma duygusunun gelişmesini engeller.
- Yemeğin sofrada yenmesini alışkanlık haline getirin.
- Besin değeri yüksek, çocuğun severek yediği gıdaları tercih edin. Kesinlikle miktar yönünde zorlama yapmayın.
- “Kardeşin bitirdi, sen hala yemedin” gibi kıyaslamalar yapmayın.
- Yemesi karşılığında takdir edin, fakat ödüle alıştırmayın.
- Tabağına yiyebileceği kadar yemek koyun, hatta azar azar yemek koyarak tabaktaki yemeğini bitirdikçe takdir edin.
- Çocuğun bireysel gelişimini desteklemek için, sofrada özgür bırakarak kendi kaşığı ile beslenmesine fırsat verin.
İştah Şuruplarını asla kullanmayın
Çünkü iştah açan fakat hiçbir yan etkisi olmayan bir ilaç henüz keşfedilmedi. Çocuklarda görülen iştahsızlık sorununa karşı verilen iştah açıcı ilaçların da yan etkilerinin göz ardı edilmemesi gerekiyor. İlacı alanların bir kısmında uyku uyuşukluk, bazılarında tam tersi huzursuzluk, aşırı sinirlilik, alerjik reaksiyonlar, anemi, karaciğer fonksiyonlarında bozulma, kusma, ishal, kabızlık, sık ve ağrılı idrar yapma gibi yan etkiler ortaya çıkıyor.
