Rutinler ve ritüeller, çocuğumuzun günlük yaşamına kattığımız belirli alışkanlıklardır. Uyanma, yemek yeme, yıkanma, uyuma zamanları. Çoğunu bilinçsizce, önemlerini düşünmeden yaparız.
Örneğin, sabah çocuğumuza sarılmak, giderken el sallamak, akşam öperek yatağa yatırmak ilişkisel ritüellerdir. Çocuğunuzu bakıcıya bırakırken aynı kelimeleri sarf edersiniz, evden ayrılırken aynı işaretlerle veda edersiniz. Bunlar da ritüellerdir. Çocuğumuza ‘lütfen’ veya ‘teşekkür ederim’ demesini hep hatırlatırız. Onu terbiyeli olmaya yönlendirirken, sosyal ritüel olan bir davranış için zorlarız.
Çocuk, günlük ritüeller yoluyla biraz sonra ne olacağını, ne beklemesi gerektiğini ve ondan ne beklendiğini bilir. Böylece güven duyar. Ritüeller kullanarak, kendimize yardımcı oluruz ve çocuğumuz dünyayı daha iyi algılar. Aileyle yemek gibi sıradan olaylar bile, beraberliğin ve ilişkinin kutsal anları olarak algılanır. Ebeveynler bunların farkına varmalıdırlar ve bunları bir amaca yönelik olarak kullanmalıdırlar.
Bir rutinin yapısı
1. Amaç
Günlük olarak düşünmeden uyguladıklarımız da dahil olmak üzere her ritüelin derin bir anlamı vardır. Örneğin, bunu seslendirmesek de, yatak ritüelinin amacı dinlenmektir.
2. Hazırlık
Bazı ritüellerin, bazı unsurları önceden elimizde olmalıdır. Çocuk için hazırlanmak çok önemlidir ve hazırlık unsurları basittir. Örneğin, yemek için yüksek bir iskemle, kurulanma için özel bir havlu, uyku zamanı için kitap.
3. Sıra
Her ritüelin bir başlangıcı, gelişimi ve sonu vardır.
4. Takip
Ritüel (günlük, yıllık, mevsimsel) tekrarlandığında anlamı pekişir. (Joys of Everyday Rituals and The Joy of Family Ritual Barbara Biziou, St. Martin’s Griffin, 2001)
Alışkanlıklar neden önemli?
Çocukların vicdanlarının gelişmesi için:“Günlük aile yaşamında çocuğun uyacağı belli rutinler olmalıdır: Yatma zamanı, masal okuma zamanı, beslenme zamanları, uyanma zamanı, yıkanma zamanı gibi. Bu yolla, çocuk ne beklemesi gerektiğini bilir ve işbirliğini öğrenir.”
Rutin çocuklar için neden gereklidir?
Güven sağlar
Çocuğun dünyası zorluklarla, kafa karışıklıklarıyla, hatta korkularla doludur. R&R ile onu fiziksel, duygusal ve sosyal açıdan desteklemiş olursunuz.
Huzur verir
Çocuğunuz artık enerji dolu. Ayağa kalkmak ve oynamak istiyor. Beslenme, yatak ve oyun zamanlarını belirlemek sorunları azaltır. Çünkü ne bekleyeceğini bilecektir. Rutinler olmazsa kendisini çaresiz hisseder.
Çocukların ayrılıkla başa çıkmasında yardımcı olur
Çocuklar günlük tekrarlarla ne bekleyeceklerini bilirler. Örneğin evden gidişinizi bir ritüel haline sokabilirsiniz. Önce odadan birkaç dakika ayrılacaksınız . Biraz sonra döneceğinizi söyleyecek ve onu öpeceksiniz. Bu süreyi zamanla uzatabilirsiniz. Hep aynı biçimde davranmak ve aynı sözleri söylemek işlerin kontrolü altında olduğunu hissetmesini sağlayacaktır.
Her türlü öğrenmeyi destekler
Çocuklar tekrar ve taklit yoluyla öğrenirler. Öğrenme, ebeveynlerin çocukları aynı şeyleri yapmaya zorlamasıyla değil, kendileri aynı şeyleri yaptıklarında doğal biçimde gelişir.
Rutinler sorunları azaltır
Rutinler, belirgin sınırlar tanımlanmasına ve tutarlı davranılmasına yol açarak sorunları azaltır. Çocuklar, sürekli olarak ebeveynlerin sınırlarını test ederler. Ebeveynlerin boyun eğmesi durumunda çocuklar daha fazlasını isterler. R&R, durumları planlama ve beklentileri belirginleştirme konularında yardımcı olur. Böylece çocuğun kontrolden çıkma olasılığı azalır.
Yeni deneyimlere hazırlar
Çocuğunuz bu deneyimlerle ilk önce evde yüzleşecektir. Zorluklar zamanla arttırılınca, gerçek ortamda denemesine izin verilebilir.
