Liv Hospital Çocuk Alerji ve Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Ahmet Akçay, çocuklarda görülen alerji çeşitleri, alerjinin nedenleri ve alerjiye karşı dikkat edilmesi gerekenleri şöyle açıklıyor:
Çocuklarda en sık görülen alerjiler hangileri?
Çocuklarda en sık görülen alerjiler arasında astım, alerjik nezle, egzama, besin alerjisi, cilt alerjileri, ilaç alerjileri ve böcek alerjileri vardır.
Alerjinin sebepleri neler?
Alerjinin gelişmesine neden olan başlıca nedenler genetik ve çevresel faktörlerdir. En önemli neden genetiktir. Ailesinde herhangi bir alerjik hastalık olan çocuklarda alerjik hastalık gelişme riski yüksektir. Alerji hastalığının tipi değişebilir. Ailesinde astım olabilir ama çocukta egzama ortaya çıkabilir veya tam tersi olabilir. Anne veya babada herhangi bir alerjik hastalık varsa çocukta alerjik hastalık görülme olasılığı %30’dur. Hem anne hem babada alerjik bir hastalık varsa çocukta alerjik hastalık gelişme ihtimali %50’dir ve bu oran %80’e kadar çıkabilir.
Ancak alerjik hastalıkların gelişme nedenini sadece genetik ile açıklamak mümkün değildir. Ailesinde alerjik hastalık olmayanlarda alerjik hastalık görülebildiği gibi ailesinde alerjik hastalık olanlarda da alerjik hastalık gelişmeyebilir. Bunun tek açıklaması alerjinin gelişmesi sadece genetiğe bağlı olmadığı birçok çevresel nedene de bağlı olmasındandır.
Çevresel faktörler çevremizde bulunan ve alerji gelişmesine neden olabilen faktörlerdir. Çevrede bulunan çeşitli alerjenler alerjinin gelişmesine neden olabilir. Ev tozlarında bulunan akarlar veya diğer adıyla mite’lar; polenler; kedi, köpek gibi evcil hayvan alerjenleri; küfler; hamam böcekleri gibi birçok alerjenlere maruz kalmak; astım, alerjik nezle gibi alerjik hastalıklara neden olur. Gıda alerjilerine neden olan en sık nedenler ise inek sütü, yumurta, buğday, soya, ağaç fıstıkları (fındık, fıstık, badem ceviz gibi), balık ve kabuklu deniz hayvanlarıdır. Bu alerjenlerin kimde alerji oluşturacağı kimde oluşturmayacağı genetik ve çevresel faktörlere bağlıdır.
Alerjinin gelişmesinde hijyene çok önem vermek de etkilidir. Çünkü mikroplarla karşılaşmak vücudun bağışıklık sistemini kuvvetlendirerek alerjik hastalıkların gelişmesini engeller.
Çok sık ve gereksiz antibiyotik kullanmak da alerjik hastalıkların gelişmesine katkıda bulunur.
Fazla kilo almak, aşırı stres, sigara dumanına maruz kalmak, hava kirliliği, fast food beslenme, sebze-meyveden fakir beslenme alerjik hastalıkların ortaya çıkmasına katkıda bulunan diğer nedenlerdir.
Alerjiye karşı nelere dikkat edilmesi gerekiyor?
Alerjik hastalık gelişmesini engellemek için bazı önlemler alınabilir. En önemli koruyucu önlem, doğumdan sonra bebeklerin en az 6 ay sadece anne sütüyle beslenmesidir. 6 ay sadece anne sütü alan bebeklerde anne sütü olmayanlara göre 10 kat daha az alerjik hastalık görülür. Bu nedenle annelere, bebeklerini doğumdan sonra 6 aya kadar sadece anne sütüyle beslemelerini tavsiye ediyoruz.
Gereksiz antibiyotik kullanmak da alerjik hastalık gelişimini artırır. Özellikle ilk 2 yaşta kullanılan antibiyotikler alerjik hastalık gelişmesini artırır. Bu nedenle gereksiz antibiyotik kullanılmamasını ve özellikle gribal enfeksiyonlarda, öksürüklerde antibiyotik kullanılmamasını öneriyoruz.
Anne babalara, aşırı titiz olmamalarını ve çocukların mikroplarla da karşılaşmalarını öneriyoruz. Bu şekilde çocukların bağışıklık sistemi daha çok gelişecek ve alerjik hastalıkların gelişme şansı daha da azalacaktır.
Çocuklarınızın fazla kilo almasının önüne geçmelisiniz. Fazla kilolar alerjik hastalıkların gelişmesini artıracaktır.
Özellikle astım ve alerjik nezle olan çocukların akciğerleri ve burunları çok hassastır. Çünkü alerjiler, akciğer ve burunu koruyan mukaza tabakasında zedelenme yapar. Bu da akciğer ve burunda aşırı hassasiyete neden olur. Kuvvetli parfüm kokuları astım krizine veya öksürüğe neden olabilir. Ayrıca nezle veya burun tıkanıklığına neden olabilir. Bu nedenlerle astım ve alerjik nezlesi olan çocukların olduğu evde parfümsüz deterjanlarla çamaşır yıkanmalıdır.
Polen mevsimi geldi çattı. Herkes dışarıda olmak istiyor. Çünkü tüm kış boyunda evde olmaktan sıkıldık. Ancak polen alerjisi olanlar için bu mevsim bir kabus olabilir. Bu nedenle polen alerjisi olanların dışarı çıkarken güneş gözlüğü takmaları ve gözlerine polenin temas etmesi engellenmelidir. Akşamları eve gelince duş alınıp polenlerden kurtulmak gerekir. Ayrıca polen yapışmış olan kıyafetler değiştirilmelidir.
Alerji özellikle hangi aylarda görülür?
Astım özellikle kış aylarında kendini gösterir. Çünkü gribal enfeksiyonlar astımlı çocukların kabusudur. Ev tozu içindeki akar denilen mite’lar kış aylarında deniz kenarı olan şehirlerde daha çok bulunur. Bu nedenlerle astım ve alerjik nezle kış aylarında daha çok görülür.
Polen alerjileri ise mart, nisan, mayıs ve haziran aylarında daha çok görülür. Çünkü polenler bahar aylarında ortaya çıkar. Polenlere bağlı astım ve alerjik nezle bu nedenle bahar aylarında görülür.
Egzama ise yaz aylarında daha çok görülür. Çünkü egzamalı çocukların ciltleri su tutamaz. Su tutamadığı için egzamalı çocukların ciltleri kurudur. Kolay kaşınır. Yaz aylarında daha fazla terleme yaptığı için egzama belirtileri daha fazla görülür.
Böcek alerjileri de daha çok yaz aylarında görülür. Bunun nedeni de böceklerin yaz aylarında ortaya çıkmasıdır.
Çocukların alerji olmaması için ne yapmalı, ne yapmamalıyız?
- Alerjik hastalıkların gelişmesini engellemek istiyorsanız bebeğinizi ilk 6 ay sadece anne sütü ile besleyin ve 2 yaşına kadar devam edin. Gereksiz antibiyotik kullanmayın. Aşırı hijyene önem vermeyin ve çocuğunuzun mikroplarla karşılaşmasına izin verin. Çocuğunuzun aşırı kilo almasının önüne geçin. Çocukların fast food beslenme yerine sebze ve meyve ağırlıklı beslenmesine önem verin.
- Astım ve alerjik nezlesi olan, polen alerjisi olan çocukların akciğerleri aşırı hassas olduğu için parfümsüz deterjanla çamaşır yıkayın.
- Polen alerjisini önemseyin. Bahar aylarında sık hapşırma, nezle, gözlerde sulanma kaşınma oluyorsa kesin teşhis için çocuk alerji doktoruna başvurun. Çünkü polen alerjisi, kesin teşhis konulması halinde, tedavisi de mümkün olan bir hastalıktır.
