Dikkat eksikliği nedir?
Hastalık düzeyinde olmayan, belli ölçüde dikkatsizlikler çocuklarda görülebilir bir şeydir. Ama hastalık seviyesinde dikkat problemleri de vardır. Bunlar dikkat yetersizliği ve hiperaktivite sendromu olarak görülür. Prof. Dr. Sabiha Paktuna Keskin “Çocuklarda dikkatsizliğin hastalık boyutunda olmayanı bile yaşamsal ve akademik problemlere neden olabilir” diyor.
Neden olur?
“Dikkat beş duyuya ihtiyaç gösterir” diyor Prof. Dr. Sabiha Paktuna Keskin. Dikkatin toparlanabilmesi için görme, işitme, dokunma, koklama ve tatma duyularının tümünün çalışır vaziyette olmaları; ve uyku, beslenme gibi gereksinimlerden de iyi veriler alıyor olmamız gerekiyor.
Bir de insanın yönlendiği ödül mekanizmalarının varlığından bahseden Prof. Dr. Sabiha Paktuna Keskin, insanın, ihtiyacına yöneleceğini belirtiyor. Dolayısıyla dikkatin toplanması için insanın ihtiyaç olarak belirlediği içsel motivasyonların da devrede olması gereklidir.
Çocuklarda dikkat eksikliği kendini nasıl gösterir?
Çocuk komut almakta zorlanır. Kendisinden bir şey yapması istendiğinde bunu yapmakta güçlük çeker. Okul öncesi dönemde çocukla ilgili annenin “Ben durumla baş edemiyorum” şeklinde bir düşüncesi varsa, dikkat yetersizliği ihtimali söz konusu olabilir.
Prof. Dr. Sabiha Paktuna Keskin, bu konuda dikkat edilmesi gereken birkaç nokta olduğunu belirtiyor ve ekliyor: “Örneğin üç yaşındaki çocuğun dikkati saniyelerle sınırlıdır. Çocuk bir objeyle çok kısa süre oynuyor diye dikkat yetersizliği teşhisi koymamak lazım. Yine üç yaş çocuğu yaşıtlarıyla oynamayı bilemez. Bu nedenle arkadaşlarıyla iletişim kuramıyor diye yine teşhis koymak yanlış olacaktır.”
"Arkadaş yaşantısını olumsuz etkiler"
Dikkat yetersizliği olan çocuklarda mimikleri algılayamama ve yorumlayamama sorunu vardır. Karşısındaki arkadaşı kaşını çattığında veya suratını ekşittiğinde anlamaz; ve yaptığını yapmaya devam eder. Bu konuda sıkıntı çekebilirler.
Bir grupta ise dürtüsellik vardır. Beyinde hareketin planlandığı bir motor alan vardır ve burada hareket kontrollüdür. “Eğer bu plan alanı bozuk ise hareket yaydan fırlamış ok gibidir ve karşısındaki kişiyi rahatsız eder” diyor Prof. Dr. Sabiha Paktuna Keskin.
Bir grup ise kendisinin dikkati dağıldığı için ilgi adına arkadaşlarına sataşmaya başlar. Bu yüzden de sosyal sorunlar yaşayabilirler.
Hangi çocuklarda daha sık görülür?
Çocuğun ondan toplumsal kurallara uyması ve birtakım öğrenmeyle alakalı faaliyetleri yapması beklendiği andan itibaren ortaya çıktığı anlaşılır.
Dikkat yetersizliği ve hiperaktivite olarak adlandırılan sendromun daha çok erkek çocuklarda görüldüğünü belirten Prof. Dr. Sabiha Paktuna Keskin bu oranın üçte bire ulaştığını belirtiyor. “Bunun nedenleri erkeklerdeki testesteron fazlalığı da olabilir, anneye bağlanma mekanizmalarının yetersizliği de olabilir. Ama en büyük faktör genetiktir” diyor.
