Su çiçeği nedir, belirtileri nelerdir? Çocuğunuzda hangi belirtiler su çiçeği hastalığına işaret eder? Döküntüler ne kadar sürer? Su çiçeği nasıl ve ne zaman bulaşır? Hastalık başka hastalıklara yol açar mı? Su çiçeği zonaya neden olur mu? Pudra.com'un sorularının yanıtını Çocuk Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Hilal Mocan veriyor:
Su çiçeği nedir?
Su çiçeği yeni doğan dönemi dahil olmak üzere her yaşta görülebilen yaygın, çok bulaşıcı, viral bir hastalıktır. Etken herpes virüs ailesinden varisellazoster virüsü adlı bir virüstür.
Su çiçeği en sık okul öncesi yaşlarda görülür. Hastalığın en fazla görüldüğü yaşlar 5 yaş civarıdır. Buna rağmen ileri yaşlarda da görülmesi söz konusudur.
Su çiçeğinin belirtileri nelerdir?
Su çiçeğinin kuluçka dönemi 10 – 21 gündür. Ancak hastalık genellikle temastan 14-16 gün sonra başlar. Hassas olan hemen bütün çocuklarda döküntü yapar. Bu döküntülerin sayısı değişik olabilir. Döküntülerin çıkmasından 24 ila 48 saat önce ateş, halsizlik, iştahsızlık, baş ağrısı ve bazen karın ağrısı görülür.
Ateş orta derecede yüksektir ki bu yükseklik vakaların üçte birinde görülür. Bu belirtiler ilk döküntünün görülmesinden sonra 2 ila 4 gün daha devam edebilir.
Su çiçeği döküntüleri nasıl başlar ve yayılır?
Döküntü önce toplu iğne başı gibi, kırmızı lekeler halindedir. Bunların çoğu birkaç saat içinde papül dediğimiz kabarık, kırmızı görüntüyü veya vezikül şeklini alır, yani içi sıvı ile dolar ve vücuda dağılır. Yayılma önce yüz ve saçların arasından başlar, sonra aynı gün sırt, göğüs, karın, kol ve bacaklara doğru yayılır; yani merkezden etrafa doğru sentripedal denilen bir dağılma şekli vardır. Veziküller, yani içi sıvı dolu su çiçeği döküntüleri, ince duvarlı şeffaf olup yuvarlak veya oval şekildedir; kendiliğinden kolayca açılabilir ve içlerinden berrak bir sıvı akar. Eğer bu sıvı akmaz da vezikül kendi halinde kalırsa ortasında göbeklenme görülür.
İlk döküntüleri izleyen günlerde hafif ateş yükselmesi görülebilir ve sonra başka döküntüler de çıkar. Döküntülerin bir kısmının üzeri giderek kurur ve esmer bir kabukla örtülür.
Su çiçeği döküntülerinin bir özelliği vardır; döküntülerin her biri ayrı bir yaştadır. Bu nedenle yeni döküntü çıkarken diğer döküntü göbeklenir veya öteki döküntü kabuklanır; dolayısıyla değişik bir tablo ortaya çıkar, bu tabloya yıldız haritası denir.
Su çiçeği döküntüleri boğaz, yanak, dudak, dişeti, dil, damak, gırtlak ve genital organlarda bile çıkabilir. Ses telleri kenarında olursa su çiçeği krupu adını alır.
Döküntülerin devamı ortalama 6 gün kadardır. Kabuklar iki haftada düşer. Bu döküntüler genelde kaşıntılıdır. Hastalıkta ortalama döküntü sayısı 300 kadardır. Bu sayı 10 ila 1500 arasında değişebilir. Büyük yaş gruplarında, döküntü sayısı daha fazla olur, yeni döküntülerin ortaya çıktığı süreç daha uzun bir süreçtir ve yaş ilerledikçe hastalık daha ağır seyretme meylindedir.
Egzamalı çocuklarda veya yakın zamanda güneşte yanmış çocuklarda döküntülerin daha yaygın olarak görüldüğü bilinmektedir. Kabuklar döküldükten sonra o bölge derisinde renk açılması veya kahverengileşme (hiperpigmentasyon) görülebilir. Bu geçici bir durumdur; bir kaç gün veya hafta sonra deri normal rengini alır. Eğer döküntünün içindeki sıvıda mikrop çoğalırsa veya çocuk kaşır da bu şekilde döküntü enfekte olursa o zaman su çiçeği ile ilgili ciddi yan etkiler ortaya çıkabilir.
Su çiçeği nasıl ve ne zaman bulaşır?
Bulaşma, su çiçeği virüsünün solunum yolundan hapşırma, öksürme yoluyla havaya dağılması, döküntü içindeki sıvının havaya karışması veya direkt temasla gerçekleşir.
Virüsün duyarlı çocuğun solunum yolunda çoğalmasıyla ortaya çıkan, primer enfeksiyon dediğimiz bir tablo vardır. Bu, kuluçka döneminin başında ilk 10 ila 21 gün süren bir dönemde olur. Virüs solunum yolunda çoğalır, daha sonra ikinci viremi denilen, döküntülerin yayıldığı hastalığın ikinci safhası görülür.
Ev içi temasta bulaşma hızı yüksektir; %80-90’lara kadar çıkabilir. Yani evde çocukların birisinde su çiçeği varsa, diğer çocuk eğer aşılı değilse risk altındadır. Okulda, sınıf içi temaslarında bulaşma hızı %30 kadardır. Hasta döküntülerini çıkarmadan 24 ila 48 saat önce bulaştırmaya başlar. Son döküntü kabuklanana kadar bulaştırma süreci devam eder.
Su çiçeğinin riskleri ve yol açabileceği komplikasyonlar nelerdir?
Su çiçeği stafilokok ve streptokok gibi mikroplara bağlı sekonder enfeksiyonlara yol açabilir, bu mikroplar döküntü içindeki sıvı içinde çoğalabilir veya çocuk kaşımasıyla lezyonu açtığı zaman, sıvı dışarı çıktığında ciltten enfeksiyon kapılabilir. Ayrıca A grubu streptokok dediğimiz mikropla ağır formda enfeksiyon tablosu ortaya çıkabilir.
Hepatit, zatürre, merkezi sinir sistemi ile ilgili birtakım problemler, nadiren kanama ile giden hemorojik komplikasyonlar, nefrit (böbrek iltihabı), artrit (eklem iltihabı), miyokardit (kalp kası iltihabı), perikardit (kalp zarı iltihabı), pankreatit (pankreas iltihabı) ve orşit (yumurtalık iltihabı) gibi ağır tablolar görülebilir.
Ayrıca, hamileliğin ilk 20 haftası içinde su çiçeği enfeksiyonu geçirilirse bebekte doğuştan su çiçeği sendromu denilen veya varisella embriyopatisi denilen çok ciddi doğumsal rahatsızlıklara gidebilen tablolar ortaya çıkabilir.
Su çiçeği hastalığının, “zona” ile ilişkisi nedir?
Su çiçeğinin zona ile ilişkisi ikisinin de aynı virüsle oluşmasıdır. Virüsün ilk kez vücuda girmesiyle primer enfeksiyon dediğimiz su çiçeği tablosu ortaya çıkar. Daha sonra virüs inaktive hale geçer; eğer erişkin yaş grubunda tekrar aktive olursa zona ortaya çıkar. Zona daha çok büyük çocuklar ve erişkinlerde görülen bir tablodur.
Su çiçeğine karşı korunmanın yolu nedir?
Su çiçeğine karşı korunmanın en önemli yolu Su çiçeği Aşısı olmaktır. Çok özel durumlarda, çok özel bazı hastalık tablolarında veya yeni doğan döneminde aktif su çiçeği enfeksiyonu geçiren bebekler varsa varisellazoster immünglobulini denilen özel bir serum kullanılabilir ama primer bakıldığı zaman, temelde su çiçeğinden korunmanın tek yolu aşıdır.
Prof.Dr. Hilal Mocan'ın su çiçeği aşısı ile ilgili önemli açıklamalarına Su çiçeği aşısı ne zaman yapılır? yazımızda yervermiştik. Bu yazıyı okumak için tıklayın.
Su çiçeği hastalığının tedavisi hakkında merak ettiklerinizi de Su çiçeği nasıl tedavi edilir? yazımıza bakabilirsiniz.
Çocuk hastalıkları ile ilgili tüm haberlerimizi okumak için tıklayınız...
