Acıbadem Ataşehir Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Asuman Akça, özellikle de yuvaya gitmeyen ve evde çok hijyenik koşullarda bakılan titiz annelerin çocuklarının okul veya yuvaya başladıktan hemen sonraki dönemde sık hastalandığına dikkat çekiyor.
Bağışıklığı yeterince gelişmediği için yuvadaki diğer arkadaşlarından bulaşan hastalıklar, bu çocuklarda ateş ve öksürük, geçmeyen üst solunum yolu enfeksiyonlarına neden olabiliyor. Çocuklarda 200’ü aşkın soğuk algınlığı yapan virüs bulunduğunu belirten Dr. Akça, sağlıklı çocuklarda üst solunum enfeksiyonlarının bir hafta içinde kendiliğinden geçmesi gerektiğini vurgulayarak kışın çocuklarda görülen hastalıklar hakkında sık sorulan soruları yanıtlıyor...
Solunum yollarında en çok hangi hastalıklar ortaya çıkıyor? Belirtileri neler, tedavisi nasıl yapılıyor?
Solunum yollarını tutan hastalıkların en sık nedeni enfeksiyonlar; bunların da en sık etkeni virüs dediğimiz mikroplardır. Nadiren bakteri ve çok daha nadir olarak diğer mikroplar, solunum yollarının herhangi bir bölümünü tutabilir. Özellikle soğuk algınlığı virüsleri sayıca 200’e yakın olup, çok sık hastalık yapmasıyla biliniyor. Hastalık yerleştiği organa özgü bazı belirtiler verebiliyor. Bunları sıralamamız gerekirse şunları söyleyebiliriz:
- Kulağı tutarsa kulak ağrısı
- Gırtlağa yerleştiyse ses kısıklığı
- Akciğeri etkilediyse bronşite bağlı öksürük, nefes darlığı, hışırtı
- Ortak bulgular ise ateş, kırgınlık, halsizlik, iştahsızlık, baş ağrısı, burun tıkanıklığı, burun akıntısı, kas ağrıları, bazen bulantı, kusma, ishal.
Hastalığın tedavisinde muayene sonucuna göre ve sebebe yönelik ilaç seçimi yapılabiliyor. Eğer ateş varsa, ateş düşürücü şuruplar, gerçekten öksürük rahatsız ediyorsa öksürük ilaçları kullanılıyor. Ciddi bir enfeksiyon oluştuysa da doktor kontrolünde antibiyotik tedavisi veriliyor. Ancak, genellikle sağlıklı çocuklarda üst solunum yolu enfeksiyonları bir hafta içinde kendiliğinden geçebildiği için, gereksiz ilaç kullanmamak, bol sıvı desteği yapmak, taze meyve ve meyve suyu vermek, yatak istirahatı, bitki çayları ve bal (alerji yoksa ve doktor öneriyorsa) çok daha iyi ve yeterli bir çözüm olabiliyor.
Çocuklarda sık görülen boğaz ağrılarının nedenleri neler?
Çocuklarda sık görülen boğaz ağrılarında en sık görülen neden, yine enfeksiyonlar ve özellikle tonsillit ve farenjit diye adlandırdığımız, bademcik ve yutak dokularının iltihaplanmasıdır. Boğaz bölgesinde yerleşen bademcikler, yutak duvarında bulunan lenf yapısı ve genizde bulunan geniz eti dokusu nedeniyle çocukluk çağında çok aktiftir. Bu nedenle en hafif üst solunum yolu enfeksiyonlarında, mesela nezlede bile bu dokular, kişinin yapısı, mikrobun türü, mikrobun hastalık yapma gücü, yaşam koşulları gibi pek çok etkene bağlı olarak, hafif veya çok şişebiliyor, ağrıya neden olabiliyor.
Bu ağrılar nasıl tedavi edilir? Antibiyotik verilmesi doğru mudur?
Boğaz ağrısına neden olan hastalık etkeni virüsler ise kesinlikle antibiyotik kullanılmamalı, hasta sıkı takip edilmeli, üç gün içinde ateş düşmemişse, tekrar değerlendirilmeli, gerekirse tetkikler ile tanı doğrulanmalıdır. Ancak etken bakteri olduğunda, hastanın durumuna göre uygun antibiyotik tedavisi verilmelidir. Bol sıvı boğazı yumuşatan bitki çayları, pastiller, bal ve yatak istirahati, 5 yaş üstündekilere antigripal ilaçlar önerilebilir.
Yetişkinlere boğazı yumuşatıcı birtakım “büyükanne ilaçları” diyebileceğimiz çözümler öneriliyor. Ballı süt, nane-limon çayı, pekmez vs. Çocuklara özel böyle formüller var mı? Bunları öneriyor musunuz? Etkili oluyor mu?
Büyüklere önerilen babanne reçeteleri bir yaş üstündeki çocuklara da önerilebilir. Özellikle ıhlamur, mayıs papatyası, adaçayı, zencefil ve bal, limon karışımı öksürük ve boğazı yumuşatmada etkili olabilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken, her şeyin herkese uygun olamayacağıdır. Öncelikle çocuğun hastalığı nedir, önemli ve bakteriyel bir hastalık mıdır? Antibiyotik veya diğer ilaçları kullanması gereken bir durum var mıdır? Yoksa hafif bir soğuk algınlığı ile seyreden viral enfeksiyon mudur? Bu ayırımı, doktor yapar ve o çocuk için bitkisel çayları uygun görürse verilebilir, alerjisi olan çocuklarda, önemli bir hastalığı olanlarda bu tür bir tedavi vakit kaybına veya zarara yol açabilir. Unutulmaması gereken çok önemli bir husus da bitkisel destek ürünlerinin de, bazı ilaçların da, bu tür viral hastalıklarda bir mucize yaratamayacağıdır.
Boğaz ağrısının niteliği ne olduğunda ve ne kadar sürdüğünde aileler hekime başvurmalıdır?
Boğaz ağrısı, yutma zorluğu yapacak kadar fazla, yüksek ateş ve beraberinde ağız kokusu varsa ayrıca çocuğun ateşi düşse de genel durumu iyi değilse, kusma, karın ağrısı ile belirgin baş ağrısı görülüyorsa doktora başvurulmalıdır.
Boğaz ağrısı ve ses kısıklığı da varsa bu neye işarettir?
Boğaz ağrısı, ses kısıklığı ile beraber ise üst solunum yolu enfeksiyonu ile karşı karşıyayız demektir. Bundan sonraki adımda boğuk öksürük, ateş, özellikle nefes almada zorluk ve olağandışı bir ses gelişiyorsa, akut larenjit, krup hatta daha ağır tablolarda akut epiglotit mevcut olabilir.
Boğaz ağrısı tedavi edildikten sonra tekrarladığında hangi önlemler alınmalıdır?
Tedavi edildikten sonra tekrarlayan boğaz ağrılarında yaş ve hastalığa eşlik eden diğer durumlara bakılmalıdır. Bir kış mevsiminde 7-8 kere üst solunum yolu enfeksiyonu geçirilmesi özellikle yuva ve okul çağı çocuklarında normaldir. Tekrarlayan boğaz ağrısı, farklı bir soğuk algınlığı virüsü ile oluyorsa ve çocuk sağlıklı ise zamanla bu durum düzelir. Ancak birtakım rahatsızlıkları olan çocuklarda dikkat edilmesi gerekiyor. Bunları şöyle sıralayabiliriz:
- Alerjik çocuklar
- Anemik olan ve iyi beslenmeyenler
- Beta enfeksiyonlarının yeterli tedavi edilememesi
- Yetersiz, eksik veya tam tersi gereksiz antibiyotik kullanılan durumlar
- Sinüzit, geniz eti büyüklüğü
- Ağız solunumu yapma, ağız hijyeninin iyi olmaması
- Reflü, bağışık sistemin yetersiz çalışması gibi pek çok durumda boğaz ağrısı tedavi sonrası tekrarlayacağından bunların doktor tarafından ayırıcı tanısının yapılması ve buna göre önlem alınması gerekir.
Çocukların yatmalarına 1,5 -2 saat kala su hariç herhangi bir gıda almamaları, diş fırçalamaya özen gösterilmesi, sağlık kontrollerinin ve aşılarının yapılması, iyi ve dengeli beslenme ve egzersiz alışkanlığının kazandırılması, uykunun düzenli olması ve çocukların bulunduğu ortamda sigara içilmemesi gibi önlemler de unutulmamalıdır.
Çocukların hastalığı daha kolay atlatması için öneriler
• Gereksiz ilaç vermeyin.
• Bol bol sıvı desteği yapın.
• Taze meyve ve meyve suyu içirin.
• Yatak istirahatı yapmasını sağlayın.
• Eğer alerjisi yoksa ve doktor da öneriyorsa bitki çayları ve bal içirmeye çalışın.
