Ergenlik dönemindeki bir genç kız, annesini, sıkıntılarını ve mutluluklarını paylaşacak kadar yakın hissedebilir. Ancak burada sınır ihlali yapmaması ve annenin bazı durumlarda izin veren merci olduğunun mutlaka hatırlatılması gerektiğini unutmamakta yarar var. Dr. Arzu Önal, “Arkadaş, aynı haklara sahip akran anlamına da geliyor. Bu durum, ilişkide çeşitli riskleri barındırıyor. Arkadaşlık ilişkisi kurmak, ergenlik çağındaki genç kızda, eğer annemle arkadaşsak istediğim saatte eve gelebilirim, istediğim saatte yatabilirim, ders çalışıp çalışmamaya ben karar verebilirim, gibi ucu açık durumlara neden olabiliyor. Ayrıca, sevgilisi, kıyafeti ya da gitmek istediği yerler konusunda annesini babasına karşı kullanabiliyor. Kızıyla ilişkisinin bozulmasını istemeyen bir anne, suç ortaklığı yapma noktasına bile gelebilir” diyor.
OTORİTEYİ KABUL ETMİYOR
Arkadaş, “davranışı kabul eden” anlamına geliyor. Anne arkadaş gibi başlayıp, otorite kurmaya kalkışınca, kızı bu kez “Eskisi gibi davranmazsan ben de seni cezalandırırım” düşüncesiyle sert tepkiler verebiliyor. Bağırabiliyor, kapıları çarpabiliyor, eve daha geç saatlerde gelebiliyor. Bilgisayar başında sabaha kadar oturabiliyor, eşyaları fırlatabiliyor, ender rastlansa da kendi bedenine zarar verebiliyor. Hatta intihar girişimlerine bile başvurabiliyor. Dr. Önal, “Bu tür davranışlarla, yeniden ‘arkadaş’ gibi davranmanız için sınırları zorlamaya başlıyor. İsyankar davranışları, ciddi problemleri getirebileceği için bu tür bir sorun karşısında mutlaka uzman yardımı alınmalı” diyor.
DOĞRU BİR ANA KIZ İLİŞKİSİ İÇİN
Dinleyin, anladığınızı belli edin
- Kızınız size bir şeyler anlattığında onu eleştirmeden dinlemeye özen gösterin. Sözünü bitirmesini bekleyin. Her cümlesine yorum yapmak zorunda hissetmeyin. Bazen sizden cevap beklemeden sadece anlatmak isteyebilir. Onu dinleyerek saygı duyduğunuzu, konuşma sırasındaki beden dilinizle ifade edin.
- Yanlış olduğunu düşündüğünüz şeyler varsa, yasaklamak ya da ceza vermek yerine neden yanlış olduğunu anlatın.
- Ergenlik kişiliğini bulma sürecidir. Kızınız birçok şeyi denemek ister. Bunlardan bir kısmı da vücuduyla ilgili şeylerdir. Rimel sürmesini istemiyorsanız “Bir daha sürdüğünü görmeyeceğim!” yerine “Özel günlerde ve hafta sonu sürersen daha uygun olur, istersen gidip birlikte sana rimel seçebiliriz” gibi yumuşak geçişler yapın. “Geç kalmayacaksın!” yerine, “Geç kalınca endişeleniyorum” gibi cümleler kurun. İyi bir iletişim kurmayı başarmışsanız, sizi dinleyecektir. Eğer yine sizi dinlemiyorsa bu kez “Peki o zaman rimel sürmeye devam et. Galiba sözümü dinlemediğin sürece harçlığından kesinti yapabilirim” şeklinde cezalar vermeniz gerekebilir.
Hangi krizi nasıl çözebilirsiniz?
Derslerinde sorun varsa: Çalışmasına rağmen başarılı olamıyor ve bundan mutsuzluk duyuyorsa, ona yardım edebileceğinizi ama sorunun nerede olduğunu anlamak için çalışma stilini anlatmasını isteyebilirsiniz. Özel öğretmen tutulabileceğinizi, dershaneye gönderebileceğinizi, ona yardım edebilecek bir abla ya da abiden yardım alabileceğinizi söyleyerek çaresiz olmadığını, onu anlayabileceğinizi ve yardım edebileceğinizi hissettirebilirsiniz. Ancak ders çalışmıyor ve okulla ilgili sorumluluklarını yerine getirmiyorsa, uygun bir dille yerine getirmesi gereken yükümlülüklerini hatırlatmayı da ihmal etmeyin.
Sosyal hayatında sorun varsa: Yaşadığı sıkıntılarda kızınızın yanında olun. Arkadaş ilişkilerindeki uyumsuzluklarda, kendi ergenlik deneyimlerinizi de katarak nasıl aşabileceğiyle ilgili ona yardımcı olun. Sadece kendisinin yaşamadığını anlatabilir ve çözüm yolu sunabilirsiniz.
Sevgilisi olduğunda: Sevgilisi olduğunu söylediğinde ona kızmayın, yargılayan cümleler sarf etmeyin ve ilişkiyi yasaklamayın. Eğer bu davranışlarda bulunursanız, güvenini sarsarsınız. Bunun yerine, “Tabii ki hoşlandığın özel biri olacaktır. Bizim bilgimiz dahilinde onunla birlikte gezebilirsin” diyerek ilişkisini yaşamasına imkan tanıyın. Erken yaşta cinsel ilişkiye girmemesi için ruhsal ve fiziksel gelişiminin devam ettiğini belirtin. Hem bedensel hem de ruhsal olarak henüz hazır olmadığı için bu yaşlarda edineceği cinsel deneyimin ona mutluluk yerine hüsran veya sağlık sorunları getirebileceğini de mutlaka anlatın.
Hatalı arkadaş seçimi varsa: Mümkün olduğunca arkadaş seçimine karışmayın, çok yanlış olduğunu düşündüğünüz arkadaşlıklarında fikrinizi yaptırım uygulamadan belirtin. Eğer “Bu arkadaşınla görüşmeni istemiyorum” şeklinde yasaklama getirirseniz, kızınız tam aksine bir tavır sergileyebilir. Bunun yerine “Galiba arkadaşın ve ailesinin yaşam tarzı bizden farklı, sen ne dersin?”, “Sanki derslerine pek zaman ayırmıyor, sen de öyle düşünmüyor musun?” şeklinde sorularla onun da bazı şeylerin farkında olmasını sağlayın.
Mesude Erşan, Hürriyet
