Ergenlik, ergenlikte flört ve cinsellik konusunda anne babaların çocuklarına bilinçli yaklaşmaları için ne yapmaları gerektiği konusunda Uzman Psikolog Yegan Sasık’a başvurduk. Sasık, Pudra.com okuyucuları için “ergenlik”te flört ve cinsellik hakkında anne babaların bilmesi gerekenleri şöyle anlattı:
“Tüm canlılar gibi biz insanlar da doğum ve ölüm arasındaki süreçte bir dizi gelişim aşamalarından geçiyoruz. Büyüyor, olgunlaşıyoruz. Ama özellikle insan canlısının şu ‘ergenlik’ olarak adlandırılan gelişim evresinin üzerinde pek bir duruyoruz. Bunun nedeni ‘ergenlik’ döneminde kişinin, diğer gelişim evrelerinden farklı olarak başkalaşması ve dönüşmekte olması sanırım.
Dönemi yaşamakta olan genç, başkalaşmakta olan bedenine ve zihnine ve tüm bu dönüşümün getirisi olarak dünyayı algılayış ve seyredişine hayret ve merakla yoğunlaşmaktayken, sürekli diğerleri tarafından izlendiği hissiyatındadır.
Tüm hal ve tavırları sanki bir tiyatro sahnesinde sergilenmekte ve 7/24 hayali bir seyirci kitlesi tarafından izlenmektedir. Aslında bir nevi öyledir de. Aile fertleri, yakınlar başkalaşan bu canlının değişim sürecini belki biraz hayret, belki de heyecan ve kaygı ile gözlemler ve hatta sürece dahil olur. Yani, doğal fakat hem genç hem de yakınları için zorlu olduğu kabul edilebilir bir süreçtir ergenlik. Keyifli ve gereklidir de ama…
‘Delikanlı işe!’ demez miyiz, gençlerimizin biraz fevri, biraz cesurca tepkilerini kabul edilebilir bulup da küçük bir gülümseme ile uyarıda bulunurken. İşte ergenlik, yetişkinlerin dünyasına açılan kapının aralandığı dönemdir.
Genç, anahtarı bulduğu için mutlu; fakat kapının ardının uçsuz bucaksız olduğunu kavrayabilen muhakemeye de artık sahip olduğu için tedirgindir de. O yüzden, siz ‘ergen’ yakınları; bu kaygan zemin üzerinde kaldığınız sürece, ailenizde bir tek kişinin ayakta durmaya çalışması, hepinizin aynı anda kaymaya çalışmasından çok daha kolay olacaktır.
Lütfen bir süre sakince buz pistinin hemen dışında, gencinizi sadece bekleyin ve her düşüşünde ona sizin de zamanında çok düştüğünüzü ve akabinde kalktığınızı, kalkılabilindiğini hatırlatın. Dinleyin, duyun onu… İnanın tek ihtiyacı, yalnız olmadığını ve sizin onun yanında olduğunuzu bilmek.
Yunan mitolojisi de bu dönemin çalkantılarının ve öneminin farkındadır aslında. Birçok mit, ölümsüzlük ilkesi geçerli olsa da, gençlere dair aşk ve ölümle ilgilidir. Burada uzun uzadıya değinmeyeceğim mitolojiye, fakat ergenlikte ‘aşk’tan söz etmekken gayem, güzellik ve sevgi tanrıçası Afrodit’in ilk oğlu, genç Adonis’in, bir av kazasında yaşamını kaybetmesi sonrası, yerine geçen, sürekli çocuk kalan Eros, yani AŞK’ı anmadan edemeyeceğim. İşte aşk, çocuk, ergen…
Aşkın tanımının ne olduğu, kimin aşık olduğu, kime aşık olunduğu, neden aşık olunduğu gibi soruların yanıtlarını yetişkinler ve hatta yetişkin düşünürler bile belki de tam olarak yanıtlayamamakta. Belki de yanıtlanamaması zaten aşkı çekici kılan. Kim bilir…
‘Aşk’ olarak adlandırdığımız duygunun iki kişi arasında karşılıklı olduğu durumlarda, beraberinde yaşanmaya başlanan ‘flört’ olarak belirtilen sürecin, araştırmalar, ergenlik dönemi içerisinde 12 yaş itibarıyla yaşanmaya başlandığını gösteriyor.
Flört/çıkma günümüzde ergenlerin yaşamında önceki zamanlarda olduğundan daha farklı bir rol oynar (Gordon ve Miller, 1984).
Önceki dönemlerde, ergenlikte flört, bugün olduğu gibi sadece haz almaya yönelik bir etkinlik olmanın yanı sıra daha çok eş seçmenin bir parçasıydı. Bireyler kendilerini evliliğe hazırlamak için flört ederlerdi.
Değişen yaşam koşulları etkilerini kişilerarası ilişkilerde de gösterdi böylece. Sürecin amacı, başlama yaşı ve içeriği değişim göstermiş olabilir, fakat ergenlik dönemindeki gencin karşı cinse olan ilgisinin arkadaşlıktan daha yakın bir ilgiye dönüşmüş olması, insan var oldu olalı böyledir ve sağlıklı olanı da budur.
Doğal ve sağlıklı olmasının yanı sıra hem ergen hem de ebeveyni için yepyeni olan bu deneyim zorlu olarak nitelendirilebilir.
Flört, ergenlik döneminde birçok amaca hizmet eder. Aileden duygusal ve davranışsal özerklik oluşturmak (Dowdy ve Kliewer, 1998), toplumsal cinsiyet kimliği gelişimini ilerletmek (Feiring, 1999), romantik bir eş olarak kişinin kendine ilişkin şeyler öğrenmesi (Furman ve Simon, 1999) ve akran grubu içerisinde statü ve popülarite oluşturmayı sürdürmek (Brown, 1999).
Bu nedenle ergenlerin romantik ilişkileri aile içerisinde dile geldiğinde, sert ve karşıt tepki verilmemesi, hem genç ile aranızda mesafe oluşmasını engeller hem de sizinle paylaşımlarını başlamadan bitirmiş olmazsınız. Çünkü genç insanların flört ve cinsellikle ilgili ilk deneyimleri önemlidir ve anne babalar genellikle, çocuklarının yanlış yapacaklarından ya da zarar göreceklerinden korkarlar.
Ancak bir genci bu konuyla ilgili yasaklar ve tabularla donatarak hiçbir şey elde edemeyeceğiniz gibi sadece ilişkilerinizi zedeleyeceğinizi unutmamalısınız. Cinsellik ve flörtle ilgili mevzularda, gelen sorulara, sizin konuya dair inanış ve bilginiz ne/ne kadar ise (çocuğun sorduğu kadarıyla ve yaş seviyesi dikkate alınarak) ona göre sakince yanıtlayın.
Her insanın biricik olması gibi her ilişki de biriciktir. Her ergen, ailesi ve flörtü ile ilgili farklı deneyimler edinir. Tüm bunlar aile içi bağların kuvvetli olduğu, anne-baba-çocuk rollerinin yerli yerince, bebeklik itibarıyla üstlenildiği, kendi doğrularınca aile içi paylaşımların serbest olduğu ailelerde, sancılı yaşantılar olsa dahi ileriki yıllarda oturup kahkahalarla anımsadığınız anılar olarak kalacaktır.”
Uzm. Psk. Yegan Sasık
