Hamilelikte vücut yeni gelişen bebeğin büyümesi ve gelişmesini sağlayabilmek için yeni bazı düzenlemeler yapar ve bazı maddelere ihtiyacı artar. Bu ihtiyaçlar doğrultusunda beslenmenin düzenlenmesi daha sağlıklı bir bebeğin dünyaya getirilmesine yardımcı olur. Yetersiz ve dengesiz beslenme ise bebeğin büyüme ve gelişmesini olumsuz etkileyebilir. Bebekte gelişme geriliği, erken doğum ve düşük doğum ağırlığına neden olabilir. Gebelikte bebeğe yararlı olduğu bilinen besin maddelerinin alınması, zararlı olduğu bilinen ya da muhtemel zararları olan maddelerin alınmasından kaçınılması gerekir.


Hamile kalmayı düşünen kadınların, gebelik öncesinde sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlıklarını edinmesi gerekir. Dengeli ve sağlıklı beslenme hamilelik sırasında da devam etmelidir. Anadolu Saglık Merkezi’nden Op. Dr. Aytuğ Kolankaya, beslenmenin doğurganlık üzerindeki etkisini anlattı.

Aşırı kilo tek başına kısırlık sebebi olabilir mi?
Şişmanlık overler ve testisler üzerindeki hormonal uyarımların etkisini değiştirir. Şişmanlık kadınlarda insulin düzeylerini arttırır bu da yumurtalıklardan yumurtlamayı engelleyen erkeklik hormonlarının aşırı miktarda üretilmesine neden olur. Şişman kadınlarda yumurtlama bozuklukları ve buna bağlı bebek sahibi olamama sık görülmektedir. Mevcut kilosunun yüzde 10’unu kaybettirmenin bile yumurtlama fonksiyonunu düzeltmeye yardımcı olduğunu gösteren yayınlar bulunmaktadır.

Aşırı zayıflığın doğurganlık üzerinde etkisi var mı?
Aşırı zayıflık beyinden salgılanan bazı hormonların salınımını bozarak yumurtlamayı engeller; aynı zamanda yetersiz yumurtalık hormonu üretimine bağlı olarak endometrium adı verilen rahim iç tabakasının döllenmiş yumurtanın yerleşmesine elverişli hale gelmesi sağlanamaz. Aşırı zayıflık erkekte sperm fonksiyon bozukluğuna ve sperm sayısının düşmesine neden olur.

Hamilelikte kilo alımı
Hamilelik öncesi dönemde kişinin ideal kilosuna yakınlığına göre yaklaşık 9-14 kilo alımı normal olarak kabul edilir. Gebelikte kilo kontrolü için önce düzenli ve dengeli beslenme planı seçilmeli, aylık rutin gebelik takipleri sırasında bebeğin gelişimi ve annenin kilo alımı birlikte değerlendirilmelidir.

Kısırlık durumunda sağlıklı beslenmenin ilkeleri
Sağlıklı beslenme bedensel fonksiyonların devamı için şarttır. Protein, karbonhidrat, yağ, vitamin, mineral, lifli gıdalardan dengeli miktarda tüketilen beslenme şekli tercih edilmelidir. Bu besin maddeleri sebzeler, meyveler, süt ürünleri, balık, et, kabuklu kuruyemiş ve tahıllardan sağlanabilir. Bu besin gruplarından günlük belli miktarlarda alarak; aşırı yağlı, aşırı şekerli gıdalardan uzak kalarak, günlük aktivitelerimizde daha hareketli olarak ideal kiloya yakın ağırlığınızı koruyarak hem üreme sağlığı hem de tüm yaşamımızı etkileyecek sağlıklı yaşam biçimi benimsenmiş olunur.

Anne baba olmak isteyenler nasıl beslenmeli?
Yalnızca bebek sahibi olmak isteyenler değil, sağlıklı yaşamayı düşünen herkes yaşına göre düzenlenmiş vücut kitle indeksine uygun ideal vücut ağırlığı aralığında olmaya özen göstermeli. Bunun için ana besin gruplarından yeterli ve dengeli biçimde tüketirken, daha aktif bir yaşam biçimini seçmeli. Taze sebze, meyve ve tahıllardan oluşan besin gruplarından daha fazla, hayvansal proteinler ve süt ürünlerinden daha az, şekerli ve yağlı gıdaların nadiren tüketildiği dengeli beslenme şekli önerilen beslenme şeklidir.

Kullanıldığında hamilelik şansını arttıran vitaminler var mı?
Kesin etkinliği kanıtlanmış vitamin henüz mevcut değil. Fakat, E vitaminin sperm fonksiyonları üzerine olumlu etkileri olduğu düşünülmektedir. Demir eksikliğinin düşük, prematüre doğum, düşük doğum ağırlıklı bebek riskini arttırdığı bilinmektedir. Bu nedenle demir eksikliği olanların gebelik öncesi dönemden itibaren yerine konması önerilmektedir. Hamilelerin kullanabildiği türden multivitaminler yeterli desteği sağlamaktadır. Bunun yanında fazla demir alımının sakıncaları vardır. Bir B vitamini olan folik asit doğumsal defektlerin önlenmesinde etkindir. Bebek isteyen çiftlerde gebelik öncesinden başlayıp ilk 3 ayı da kapsayan bir şekilde kullanıldığında bu tür doğumsal defektin önlenmesinde faydalıdır.