Yenidoğan Yoğun Bakım Uzmanı Dr. Ayşe Sokullu, 37 haftadan erken doğan bebeklerin prematüre kabul edildiğini, ancak günümüzde prematüre doğumun yaşamla bağdaşma sınırının en gelişmiş merkezlerde 23-24 haftalara kadar indiğini belirtiyor.
Neden bazı bebekler erken doğar?
Dr. Sokullu’ya göre prematüre doğumun nedenleri şöyle:
- Çoğul gebelik
- Bebeğin eşinin (plesanta) erken ayrılması
- Bebeğin içinde bulunduğu suyun fazlalığı ve azlığı
- Annenin 18 yaş altında ya da 40 yaş üzerinde hamile kalması
- Hamilelikte tansiyon yükselmesi
- Boya göre aşırı kilolu ya da aşırı zayıf olma
- Alt genital sistemdeki enfeksiyonlar
- Hamilelikte değişik sebeplere bağlı kanamalar
- Rahimde yapısal bozukluklar
- Rahim ağzındaki hastalıklar ya da cerrahi girişimler
- Sık aralıklı gebelikler
- Annenin akciğer, kalp, böbrek, karaciğer gibi değişik sistemik hastalıkları olması
- Kansızlık
- Ağır beslenme yetersizliği
- Sigara ve alkol alışkanlığı
- Ruhsal bunalımlar
- Yaşanan yoğun stres ve üzüntüler
- Ağır çalışma koşulları
Ancak şunu unutmamalısınız ki, bu sebeplerden hiçbiri yokken de erken doğum gerçekleşebilir. Dr Sokullu, daha önceki hamileliğinde ya da hamileliklerinde erken doğum riski yaşamış olan hamilelerin sonraki hamileliklerinde de risk altında olduklarını vurguluyor.
Prematürenin riskleri
D. Sokullu, solunum yetersizlikleri ve beyin kanamalarının prematüre bebeklerde genel olarak ilk günlerde yaşamı en çok tehdit eden sorunlar olduğuna dikkat çekiyor. Diğer yaşanabilecek sorunları da şöyle sıralıyor:
- Sindirim sistemi problemleri
- Enfeksiyon
- Uzun vadede prematüre anemisi (kansızlık)
- Nörolojik aksaklıklar
- Görme ve işitme duyularında kayıp
İlerleyen tıp çok erken gözlerini açan prematürelere de yaşama şansı tanıyor. Ancak uzmanlar, bebeğin doğum haftası ne kadar erkense kalıcı özür riskinin o derece yüksek olacağını belirtiyor. Özellikle beyin kanamasının varlığı durumunda bu olasılık artıyor.
Kuvöz bakımı
Prematüre bebekler, kuvöz denilen ısıtıcılı küçük odacıklarda ya da üstten ısıtıcılı açık yataklarda bakılıyor. 1000 gram ve 30 hafta altında doğan bebekler, genelde ilk günlerini solunum cihazına bağlı olarak geçiriyorlar. Bebek 1500 grama ulaştığında ve 34’üncü haftadan itibaren, solunum sıkıntısı olasılığı azalıyor. Beslenme, başlangıçta damar yoluyla yapılıyor, zamanla mideye tüple beslenmeye ve yutma refleksi geliştiğinde ağızdan beslenmeye geçiliyor.
Evde prematüre bakımı nasıl yapılır?
Dr. Sokullu, prematüre bir bebeğin evde bakılması için damar yolundan beslenme ihtiyacının sona ermiş olması, solunum sorununun olmaması, normal oda ısısında vücut ısısını koruyabilmesi, hastanedeki en az son üç gün içinde doktor girişimi gerektiren bir sorunu olmamış olması gerektiğini belirtiyor. Dr. Sokullu’ya göre evde bakımda dikkat edilmesi gerekenler şöyle:
- Bebeğin enfeksiyondan korunması gerekli, bu nedenle el ve ortam temizliği önemli.
- Prematüre bebeklerin hızlı büyüme ihtiyaçları nedeniyle çoğunlukla anne sütünün kalori ve protein içeriğini artıran zenginleştirici mamalar veya prematüre mamaları beslenmeye eklenir. Beslenme şekli bebeğin durumuna göre memeden emerek, biberonla ya da tüple yapılabilir.
- Sık aralıklı doktor kontrolleri aksatılmamalı. Düzenli tartı artışının sağlanması, prematüreliğe bağlı devam eden sorunların çözümünde en önemli yardımcıdır.
