"Binanın riskli olduğu ilk bakışta anlaşılabilir mi? Beton kalitesi nasıl ölçülebilir, karot ile örnek almak binaya zarar verir mi, çürük beton nasıl anlaşılır?" İşte deprem sonrası Türkiye'nin en çok merak edilen soruları... Pudra.com yazarlarından Yasemin Candemir, İnşaat Mühendisi Arın Baran'a deprem sonrasında ülkenin gündemine oturan ve kendisine sıklıkla yöneltilen soruları Pudra.com için sordu.
"Çok güvendiğim genelde yurtdışı ile çalışan bir İnşaat Mühendisi Arın Baran’a bana yöneltilen
soruları sordum. Bu haberimde umarım inşaat ve bina güvenliği adına pek çok sorunun cevabını bulabileceksiniz. En çok dikkatimi çeken konular 'Türkiye’de inşaatçılar kadar önemli olan mevzu, denetçiler konusu oldu. Çünkü denetim kalitesi çok düşük. Ayrıca, İnşaat Mühendisi Arın Baran çok önemli bir konuda bizi uyardı: Evinizde 3-5 metrekare daha fazla alabilmek için herhangi bir müteahhitle çalışmayın!"
Yasemin Candemir: Binanın riskli olduğu ilk bakışta nasıl anlaşılır? Bina sahibinin özellikle hangi noktalara bakması gerek?
İnşaat Mühendisi Arın Baran: Binanın taşıyıcı sisteminde, yani kolon ve kirişlerde görülen çatlaklar ve sıvasız olduğu için özellikle bodrum katlardaki taşıyıcı sistemde görülen muhtelif çatlaklar, betonun ufalanarak döküldüğü yerlerde beton içerisindeki donatının (demir) görünmesi ve demirdeki paslanmalar ve özellikle giriş katının boş olduğu binalarda bölme duvarların olmayışı yani sadece kolonların görüldüğü binalar risk teşkil eder.
Y.C.: Özellikle 'kolonlarda oluşmuş bu çatlaklar diagonel olmalıdır' deniyor bu ne demek?
Arın Baran: Kolonlardaki çatlakların düşey veya yatay olmasının yanında açılı bir şekilde ortaya çıkması diagonel çatlak olarak adlandırılır, genelde binanın burulma momentine maruz kaldığı gösterir.
Yeni yapılmış bir binaya bakarak C20'nin altında mı üstünde mi olduğu, yani beton kalitesi anlaşılabilir mi?
A.B.: Gözle bakarak beton sınıfını anlamak mümkün değildir, ancak karot numunesi alınarak ya da daha kolay ama daha az güvenilir bir yöntem olan Schmidt Çekici uygulaması ile bir fikir sahibi olunabilir.
Karot ile örnek almak binaya zarar verir mi?
A.B.: Karot numunesi kesinlikle bu işin ehli mühendisler tarafından alınmalıdır, uygun yerlerden ve uygun miktarda alınması önemlidir.
Çürük beton nasıl anlaşılır?
A.B.: Daha önce de belirttiğim gibi Schmindt Çekici beton dayanımını tespit etmek için en pratik ve kolay yöntemdir, ancak bunun dışında betonun elle ya da hafif darbelerle ufalanıyor olması, beton içerisinde muhtelif deniz kabuklarının görünüyor olması beton kalitesinin düşük olduğu konusunda fikir verir.
Şimdiki sistemde yapı denetimini inşaatçıları ödüyor. Bu ne kadar sağlıklı sonuçlar verir? Ne düşünüyorsunuz?
A.B.: Yapı denetim sisteminin özel sektörün dışında devlet kurumları tarafından yürütülmesi gerekmektedir. Müteahhit tarafından ödenmesi gereken rakamın bir kısmının yapı denetim firması tarafından müteahhite tekrar iade edilmesi gibi birtakım uygulamalar maalesef ki mevcuttur. Bu da denetim kalitesini düşürmektedir. Sadece uygulama mecburiyetinden dolayı göstermelik denetim raporlarının hazırlandığı bir sır değildir.
Eğitimsiz inşaatçılar bu ülkeye nasıl zarar verdi?
A.B.: Ülkemizde hiçbir eğitimi, ehliyeti, tecrübesi olmayan birçok eleman inşaat sektöründe faaliyet göstermektedir. Bu konu sadece imalatlarda çalışan elemanla sınırlı kalmayıp, birebir müteahhitler için de geçerlidir, İnşaat sektöründe faaliyet göstermek için mimarlık veya mühendislik diploması şartı yoktur, her isteyen inşaat şirketi kurabilmektedir. Ülkemizdeki müteahhit firma sayısı diğer ülkeler ile kıyaslandığında 100 katına kadar çıkmaktadır. Bu da sektörün nasıl bir denetimsizlik içerisinde olduğunun en iyi göstergesidir.
Gelen pek çok mesajda, bu inşaatçılar ve tavırları yüzünden mesleği bırakanların olduğunu, gerçek liyakatli insanların inşaatçılıktan uzaklaştığını söylüyor? Ne düşünüyorsunuz?
A.B.: 1999 depremi sonrası mevzuat ve yönetmeliklerde yapılan değişiklikler pek tabii ki inşaat kalitesini yükseltmiştir, ancak bu mevzuatların hakkıyla uygulandığı konusunda hâlâ çekincelerim mevcut.
Siz de İstanbul, Kadıköy'de ikamet ediyorsunuz. Çevremizde onlarca bina yapılıyor. Genel izleniminiz nedir? Herkes korku içinde...
A.B.: En önemli kriter pek tabii ki güvenilir, tecrübe ve bilgi sahibi müteahhit firmalar ile çalışmak, 3-5 m2 fazla alabilmek için tecrübesine güvenmediğiniz bir firma ile yola çıkmamak. Bu en önemli konu. Bundan sonra yapılacak binalarda kat maliklerinin de kendi adına bir denetim firması ile anlaşması şart oldu. İnşaatı her aşamasında takip edebilecekleri bir sistemin oluşturulması gerektiğine inanıyorum.
SON SÖZ: "RİSKLİ BÖLGE"
Doğu Anadolu Fayı ile Ölü Deniz Fayı'nın kesiştiği coğrafyada Antakya'nın yer aldığına değinen Prof. Dr. Sözbilir, "Türkiye'de deprem tehlikesi açısından en riskli bölgede bulunmakta. Bu nedenle şehrin yeniden yapılandırılmasından önce, yer seçimi ve bina deprem yönetmeliğiyle ilgili mevcut yasa, yönetmelik ve yönergeler yeniden gözden geçirilmelidir. Bunu yaparken, üniversitelerin en üst bilimsel düzeyde sisteme katkı koyması hayati derecede önemlidir. Bunun yanında ehliyetsiz ve yetkin olmayan tüm mühendis, mimar, müteahhit ve şehir bölge planlamacıların bu sürecin dışında tutulması gerekmektedir" dedi.
BU HABERLER İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:
Evinizi dekore ederken depreme yönelik almanız gereken önlemler
Evinizi dekore ederken, ülkemizdeki deprem gerçeğini hesaba katmalı ve deprem sırasında güvenliğinizi riske edecek uygulamalardan kaçınmalısınız.
Evinizin depreme dayanıklı olup olmadığını nasıl anlayabilirsiniz?
Binlerce bina yıkılırken vatandaşların en çok merak ettiği konuların başında 'Oturduğum ev sağlam mı, yıkılma riski var mı?' geliyor.
Arama Kurtarma Uzmanı Doug Copp'dan depremde hayatta kalma rehberi
Amerikan Uluslararası Kurtarma Ekibi'nin dünyaca ünlü Kurtarma Şefi ve Afet Olayları Müdürü Doug Copp'dan 10 maddede deprem anında hayatta kalma rehberi!
