Dünyaca ünlü Arama Kurtarma Uzmanı Doug Copp, kırk yıllık kurtarma çalışması boyunca binlerce hayatı kurtardı. Yıkılan binalardan kurtarma konusunda uzman olan 71 yaşındaki Doug Copp, afet bölgelerine yardım etmek için dünyayı dolaştı. Kanada'nın Sidney kentinde yaşayan Copp, 6 Şubat Pazartesi günü bugüne kadar on binlerce vatandaşımızın ölümüne neden olan 7,8 ve 7.6 şiddetindeki iki büyük depremin ardından devam eden kurtarma operasyonuna yardım etmek için 8 Şubat günü, Cape Breton Post'un muhabirlerinden Nicole Sullivan'a "Türkiye'ye gitmeye hazır olduğunu" belirtmişti. (*)
"Yapmak istediğim son şey başka bir felakete gitmek. Hastayım. Gerçekten hastayım... ama oraya gidiyorum çünkü yardımlar sırasında da ölebilecek çok fazla kurtarıcı olacağını biliyorum. Yardım edebileceğimi biliyorum. Bununla ilgili çok fazla deneyimim var, neler olduğunu biliyorum." - Doug Copp
Copp, depremler ve diğer doğal afetlerden sonra kurtarma görevlerine yardım etmesi için çağrılmasının yanı sıra, insanların hayatta kalma teknikleri konusunda eğitilmesine de yardımcı oldu. Türkiye dahil kurtarma ekiplerini de eğitti. 11 Eylül terör saldırıları gerçekleştiğinde ve binlerce kişi New York'taki Dünya Ticaret Merkezi'nde mahsur kaldığında da Copp yardıma koşmuştu.
"Her zaman herkesin öldüğünü söylerim, önemli olan nasıl yaşadıklarıdır ve ben sadece hayatımda yapabileceğimin en iyisini yapmaya çalışıyorum. Ama sana öldürmesi çok zor bir adam olduğumu söyleyeceğim." - Doug Copp
Copp birçok hayatın kurtarılmasına yardım ederken, çok sayıda toksini teneffüs etmesi nedeniyle ciğerlerinde ve organlarında onarılamaz hasar gördü. Gözlerinde pislik toplanmıştı. Ciğerleri, nefes almayı son derece zorlaştıran farklı türde mantarlarla doluydu. Doktorlar ona fazla yaşamayacağını söylediler ama o dayanmaya devam etti. Copp, daha önce verdiği bir röportajda aynı anda meydana gelen 47 farklı tıbbi sorunu olduğunu söylemişti.
Sağlık sorunlarının tümü kendi kendine çözülmese de, Doug Copp hala düzenli kan nakline ihtiyaç duymayı da içeren ciddi sağlık sorunları yaşıyor. Copp, çöken herhangi bir binaya tırmanmayacak olsa da kurtarıcılarla birlikte çalışarak onların yalnızca işlerini yapmalarına değil, bunlarla ilişkili risklerden kurtulmalarına da yardımcı olmayı amaçlıyor. Copp, Türkiye'deki savunma bakanlığının yanı sıra sivil toplum kuruluşu Antalya Diplomasi Forumu ile çalışıyor.
Dünyanın en tecrübeli kurtarma birimi American Rescue Team International'ın başında yer alan, şimdiye kadar binin üzerinde yıkılmış binaya sürünerek giren, 60 ülkeden kurtarma ekipleriyle çalıştan dünyaca ünlü Kurtarma Şefi ve Afet Olayları Müdürü Doug Copp'dan 10 maddede deprem sırasında hayatta kalma rehberi!
Copp, bu rehberi, şimdiye kadar yaşadığı gerçek afet deneyimlerine dayanarak bizlere aktarıyor.
DEPREM SIRASINDA NASIL HAYATTA KALINIR?
1. Binalar çökerken basitçe çömelen ve korunan kişiler istisnasız her defasında ezilerek hayatını kaybeder. Masa, araba gibi nesnelerin altına giren kişiler her zaman ezilirler. Deprem sırasında hafifçe ezilecek ama yanında boşluk yaratacak bir kanepe, geniş büyük bir eşyanın yanında durun.
2. Kediler, köpekler ve bebeklerin hepsi doğal bir şekilde dizlerini ana rahmindeki gibi karınlarına doğru çekerek kıvrılırlar. Deprem anında siz de bu şekilde kıvrılmalısınız. Bu doğal bir güvenlik ve hayatta kalma içgüdüsüdür. Daha küçük bir boşlukta hayatta kalabilirsiniz.
3. Ahşap evler deprem anındaki en güvenli yapılardır. Sebebi basittir; ahşap esnektir ve depremin zorlamasıyla hareket eder. Eğer ahşap bina çökerse geniş yaşam boşlukları oluşur. Ayrıca, ahşap binalar daha az yoğunlukta yıkılış ağırlığına sahiptir. Tuğla binalar ayrı tuğla parçalarına ayrılacaklardır. Tuğlalar bir çok yaralanmalara sebep olacaktır, ama (beton) bloklardan daha az ezilmiş vücutlar yaratırlar.
4. Eğer gece yataktayken deprem olursa, basitçe yuvarlanarak yataktan düşün. Yatağın çevresinde güvenli bir boşluk oluşacaktır. Oteller müşterilerine deprem anında yatakların yanında yere uzanmaları için uyarı notunu her kapının arkasına asarlarsa hayatta kalmalarını sağlarlar.
5. Televizyon izlerken deprem olursa ve kolayca kapıdan veya pencereden dışarı kaçmak mümkün değilse, kanepe veya büyük bir koltuğun/sandalyenin yanında cenin pozisyonunda kıvrılarak yere uzanın.
6. Bina çökerken kapı kirişlerinin altına geçen herkes hayatını kaybeder. Eğer kapı kirişlerinin altına geçerseniz ve kapı kirişi öne veya arkaya doğru düşürse inen tavanın altında ezilirsiniz. Eğer kapı kirişi yana doğru yıkılırsa ikiye bölünürsünüz. İki durumda da kaybedersiniz.
7. Hiçbir zaman merdivenlere gitmeyin/yönelmeyin. Merdivenler (ana binadan) farklı bir frekans aralığına sahiptir; Ana binadan bağımsız/ayrı olarak sarsılırlar Merdivenler ve binanın geri kalanı devamlı olarak birbirlerine çarparlar, ta ki merdivenlerin yıkılışı gerçekleşene kadar.
Merdivenlere ulaşan insanlar basamaklar yüzünden yaralanırlar. Korkunç şekilde sakatlanırlar. Bina yıkılmasa dahi, merdivenlerden uzak durun. Merdivenler binanın hasar görmesi en muhtemel kısmıdır. Depremde yıkılmamış olsa dahi, merdivenler bağırarak kaçmaya çalışan insanların aşırı yüklenmesi ile çökebilir. Merdivenler binanın geri kalan kısmı zarar görmemiş olsa dahi her zaman güvenlik açısından kontrolden geçirilmelidir.
8. Binanın dış duvarlarına yakın yerlerde durun, mümkünse dışına çıkın. Binanın iç kısımlarındansa dış kısımlarına yakın yerlerde olmak çok daha iyidir. Binanın dış çevresinden ne kadar içeride olursanız, çıkış yolunuzun kapanma ihtimali o kadar artacaktır.
9. Aynen Nimitz yolundaki katlar arasındaki (yıkılan) blokların meydana getirdiği gibi, deprem anında üst yolun yıkılmasıyla ezilen araçların içinde bulunan insanlar ezilirler. San Francisco depreminin kurbanlarının hepsi araçlarının içindeydiler. Hepsi hayatını kaybetti. Araçlarının dışına çıkıp, aracın yanına uzanıp veya oturarak kolaylıkla hayatta kalabilirlerdi. Hayatını kaybeden herkes eğer araçlarından çıkıp, araçlarının yanına oturabilseler veya uzanabilselerdi yaşıyor olabilirdi. Ezilen bütün araçların yanında-kolonların direkt olarak üzerine düştüğü araçlar hariç- 3 feet yükseklikte boşluklar oluşmuştu.
10. Enkaz halindeki gazete ofislerini ve çok miktarda kağıdın olduğu ofisleri dolaşırken kağıdın sıkışmadığını/ezilmediğini keşfettim. Kağıt yığınlarının/kümelerinin etrafında geniş boşluklar bulunur/oluşur.
DOUG COPP KİMDİR?
Doug Copp'un ağzından, şimdiye kadar yaptıklarını dinliyoruz...
Adım Doug Copp. Dünyanın en tecrübeli kurtarma birimi Amerikan Uluslararası Kurtarma Ekibinin kurtarma şefi ve afet olayları müdürüyüm. Bu makaledeki bilgiler bir deprem anında hayat kurtaracaktır.
875 yıkılmış binaya sürünerek girdim, 60 ülkeden kurtarma ekipleriyle çalıştım, birçok ülkede kurtarma ekipleri oluşturdum ve çok sayıda ülkede bir çok kurtarma ekibinin üyesiyim. 2 yıl boyunca Birleşmiş Milletler felaket 'azaltma' uzmanıydım. 1985 yılından bu yana aynı anda gerçekleşenler hariç dünyadaki bütün büyük felaketlerde çalıştım.
1996'da benim hayatta kalma metodumun geçerliliğini ortaya koyan bir film yaptık. Türk hükümeti, İstanbul Belediyesi, İstanbul Üniversitesi, Case Yapımcılık ve ARTI pratik ve bilimsel testin filme alınmasında iş birliği yaptılar.
İçinde 20 maket (mannequis) olan bir okulu ve evi yıktık. On maket 'çömel ve korun' metodunu uygularken, 10 maket 'hayat üçgeni' metodumu uyguladı. Tasarlanmış yıkımdan sonra görüntüleri filme almak ve sonuçları belgelemek için enkazı geçip binaya girdik. Bina yıkımlarında oluşabilecek şartlar dahilinde direk olarak gözlemlenebilen ve bilimsel şartlar altında hayatta kalma tekniklerimi uyguladığım film 'çömelip korunan/saklanan' kişiler için hayatta kalma şansının sıfır olduğunu ortaya koydu.
Hayat üçgeni metodumu kullananlar için hayatta kalabilme şansı yaklaşık olarak % 100 oldu. Bu film Türkiye'de ve Avrupa'nın geri kalan kısmında milyonlarca izleyici tarafından izlendi. Bu film ABD, Kanada ve Güney Amerika'da RealTV programında izlendi.
Enkazına girdiğim ilk bina 1985 Mexico City depreminde bir okuldu. Bütün çocuklar sıralarının altındaydı. Her bir çocuk kemiklerinin kalınlığına kadar ezilmişlerdi. Sıralarının yanındaki koridorlara uzanmış olsalardı hayatta kalmış olabilirlerdi. Bu 'ayıptı, gereksizdi' ve çocukların neden koridorlarda (sıraların arasında) olmadığını merak ettim. O an, çocuklara bir şeyin/eşyanın altına saklanmalarının söylendiğini bilmiyordum.
(*) Bu haber, Gazeteci Nicole Sullivan'ın 8 Şubat 2023 tarihinde, Kanada'nın Sidney merkezli günlük yayını Cape Breton Post için Doug Copp ile yaptığı özel röportajdan ve İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi yayınlarından yola çıkılarak, Pudra.com'a özel olarak hazırlanmıştır.
BU HABERLER İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:
Deprem çocuklara nasıl anlatılmalı?
Deprem bir çocuğa nasıl anlatılmalı, biliyor musunuz? Uzman Psikolog Tuğçe Dabağer Dilek, çocuklara depremin nasıl anlatılması gerektiğini açıkladı.
Depremzedelere bu cümleleri kurmayın!
Depremzedeye yaklaşım nasıl olmalı, biliyor musunuz? Depremi yaşayan insanlarla konuşurken özellikle bazı ifadelerden uzak durulması gerekiyor!
Evinizin altından fay hattı geçiyor mu?
Türkiye'nin gündemi şu anda "Fay hattı sorgulama 2023: Evimin altından fay hattı geçiyor mu?" sorusunun cevabında...
Evinizin depreme dayanıklı olup olmadığını nasıl anlayabilirsiniz?
Binlerce bina yıkılırken vatandaşların en çok merak ettiği konuların başında 'Oturduğum ev sağlam mı, yıkılma riski var mı?' geliyor.
