Kahramanmaraş'ta gerçekleşen ve Kahramanmaraş dışında Adana, Gaziantep, Hatay, Malatya, Kilis, Osmaniye, Diyarbakır, Şanlıurfa ve Adıyaman olmak üzere 10 ili birden vuran depremin ardından tüm Türkiye, ülkemizin fay hattı haritasını sorgulamaya başladı.
AFAD (Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı) tarafından paylaşılan bilgilere göre, Türkiye Deprem Tehlike Haritası yenilenerek, 18 Mart 2018 tarihli Resmi Gazete'de yayımlandı, 1 Ocak 2019 tarihinde de yürürlüğe girdi.
Haritayı görebilmeniz için AFAD’ın Türkiye Deprem Tehlike Haritaları Interaktif Web Uygulaması bulunuyor. Bu uygulama için öncelikle e-devlet’e giriş yapmanız gerekiyor. Ardından e-devlet üzerinden yönlendirme ile AFAD’ın interaktif web uygulamasına yönlendirilebiliyorsunuz ancak e-devlet’te bu kısmı bulmak kimi kullanıcılar için zor olabiliyor. Aynı zamanda deprem gündemi nedeniyle web üzerinden çok yüksek talep nedeniyle kimi zaman bu haritaya erişim kesilebiliyor. Bu nedenle haritaya mobil üzerinden değil de, bilgisayar üzerinden erişmek daha mümkün.
e-Devlet üzerinde arama sonucunda ilgili linki bulamazsanız, BURAYA TIKLAYARAK doğrudan AFAD Türkiye Deprem Tehlike Haritaları Interaktif Web Uygulaması'na gidebilirsiniz.
Buraya giriş yapmak için e-devlet'e giriş yapmış olmanız gerekiyor. Bu nedenle bilgisayarınızdaki tarayıcıdan e-devlet'e giriş yaptıktan sonra bu linke tıklarsanız, doğrudan giriş yapmış sayılırsınız. Ardından size T.C kimlik numaranızın ve isim ve soyadınızın otomatik olarak gişinin yapıldığı bir kayıt formu açılıyor. Bu formu doldurduktan ve kullanıcı izin metnini okuyup kabul ettikten sonra sayfaya giriş yapıyorsunuz. Karşınıza aşağıda gördüğünüz gibi bir ekran açılıyor. (Bu ekran açılmazsa, sayfa yüklenmeye devam ediyor gibi görünüp açılmazsa, sayfayı bir seferlik yenileyen ve beklemeye devam edin. Yoğun başvuru nedeniyle sunucularda yavaşlık söz konusu olabilir)
Sayfa tamamen açıldıktan sonra haritayı yakınlaştırıp uzaklaştırarak fay hattı çevresini inceleyebilmeniz mümkün. Aynı zamanda bulunduğunuz mahalleyi arama çubuğuna yazarak daha yakından inceleme yapabiliyorsunuz.
Sizler için ülkemizin üzerinde bulunduğu üç önemli fay hattını, bu fay hattının üzerine bulunan bölgeleri ayrıca aşağıda açıkladık.
TÜRKİYE'DEKİ FAY HATLARI
Ülkemiz ne yazık ki üç büyük fay hattı üzerinde yer alıyor. Bunlar Doğu Anadolu Fay Hattı, Kuzey Anadolu Fay Hattı ve Batı Anadolu Fay Hattı. 6 Şubat 2023 günü gerçekleşen Kahramanmaraş merkezli depremlere neden olan fay hattı Doğu Anadolu Fay Hattı.
DOĞU ANADOLU FAY HATTI NEDİR?
Doğu Anadolu Fay Hattı, Türkiye'nin doğusunda bulunan doğrultu atımlı bir fay hattı olarak tanımlanyor. Anadolu Levhası ile kuzeye doğru hareket eden Arap Levhası arasındaki dönüşüm tipi tektonik sınırı oluşturuyor. İki levhanın göreli hareketlerindeki fark, fay boyunca sol yanal harekette kendini gösteriyor. Doğu ve Kuzey Anadolu fayları, Avrasya Levhası ile devam eden çarpışma nedeniyle sıkıştırılan Anadolu Levhasının batıya doğru hareketini birlikte barındırıyor.
Doğu Anadolu Fayı, Ölü Deniz Çatlağı'nın kuzey ucundaki Maraş Üçlü Bitişmesi ile başlayıp Kuzey Anadolu Fayı ile birleştiği Karlıova Üçlü Bitişmesi'nde kuzeydoğu yönünde son buluyor.
Doğu Anadolu Fay Hattı nereden geçiyor?
Doğu Anadolu Fay Hattı, Hatay, Osmaniye, Gaziantep, Kahramanmaraş, Adıyaman, Elazığ, Bingöl, Muş'a kadar devam ettikten sonra Erzincan'dan itibaren Kuzey Anadolu Fay Hattı ile birleşiyor.
KUZEY ANADOLU FAY HATTI NEDİR?
Kuzey Anadolu Fay Hattı, dünyanın en hızlı hareket eden ve en aktif sağ-yanal atımlı faylarından biri. KAF sistemi, Anadolu Levhası'nın, güneyde Arap Levhası (yılda 25 mm'leri bulan hızlı sıkıştırma hareketi ile) ve kuzeyde (neredeyse hiç hareket etmeyen) Avrasya Levhası'nın arasında kalması ve bu sebeple batıya doğru açılma şeklinde hızla hareket etmesi sebebiyle yüksek sismik aktivite gösteriyor.
KAF, 1100 km uzunluğunda sağ yönlü ve doğrultu atımlı aktif fay hattıdır. Yaklaşık olarak Van Gölü'nden Saros Körfezi'ne kadar tüm kuzey Anadolu'yu kesen bu hat tek bir faydan oluşmuyor; pek çok parçadan oluşan fay zonu. Fay hattında, parçalanmış-ezilmiş kayaçlar, soğuk ve sıcak su kaynakları, gölcükler, traverten oluşumları, genç volkan konilerine rastlanıyor.
Fayın bazı kısımları depremler sırasında 0,5-1,5 m düşey, 1,5-4,3 m yatay atımlar yapmıştır. Genç Kuvaterner zamanından itibaren 800–1000 m yatay atım yaptığı ötelenen genç vadi yataklarından tespit edilmiştir.
Kuzey Anadolu Fay Hattı hangi illerden geçiyor?
Kuzey Anadolu Fay Hattı; Aksaray, Aydın, Balıkesir, Bingöl, Bolu, Burdur, Bursa, Denizli, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Hakkari, Hatay, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Kütahya, Manisa, Muğla, Osmaniye, Sakarya ve Tokat illerinden geçiyor.
BATI ANADOLU FAY HATTI
Batı Anadolu Fay Hattı (BAF), Anadolu'nun batısında doğu-batı uzanışlı, kuzeyden-güneye doğru sıralanan pek çok faydan oluşan deprem alanı.
TÜRKİYE'DEKİ DEPREMLERİN ANA NEDENLERİ
Türkiye'deki depremlerin iki ana nedeni bulunuyor. Birinci neden, Atlas Okyanusu'nun ortalarındaki okyanus ortası sırtının genişlemesi. Bu genişleme Afrika levhasını kuzeydoğu yönünde hareket ettiriyor. Afrika, Akdeniz altında Anadolu Levhası ile çarpışıyor ve altına dalıyor.
Anadolu depremselliğinin ikinci ana nedeni Kızıldeniz ortasındaki okyanus tabanı yayılması. Bu hareket Arap Levhasını kuzey yönünde hareket ettiriyor, Doğu Anadolu Fayında yoğun depremselliğe neden oluyor. Afrika Levhasının kuzey kenarındaki okyanusal kabuk bu sıkışmada Anadolu ve Ege'nin altına dalarak batıyor. Bu dalma sırasında Batı Anadolu'ya çekme kuvveti uyguluyor. Arap Levhasının baskısıyla Kuzey Anadolu Fayı boyunca batıya doğru itilen Anadolu Levhası batıda sıkışmaya sebep oluyor. Batı Anadolu'da GGB-KKD yönünde yılda 15 mm/yıl genişleme oluşuyor. Bu olay depremlere ve grabenlerin oluşumuna neden oluyor.
