Çocuklarda ateş neden olur?
Ateş kendi başına bir hastalık değildir, başka hastalıkların ortak bulgusudur.
Ateş yapan hastalıklar:
- Enfeksiyonlar: grip, nezle, bağırsak enfeksiyonu gibi antibiyotik gerektirmeyen, viral enfeksiyonlar en çok ateş yapan hastalıklardır.
- Bakteriyel enfeksiyonlardan da zatürre, orta kulak iltihabı, idrar yolu iltihabı gibi hastalıklar ateşe neden olabilir.
- Bunun dışında bazı romatizmal hastalıklar, kolajen doku hastalıkları ya da tümörel hastalıklarda da ateş olabilir. Ama bunlar çok nadir görülen hastalıklardır.
Çocuklarda ateş hangi hastalıkların belirtisi olabilir?
Sıcak çarpması, ortam sıcaklığının fazla olması, çok kalın giyinmeden dolayı ya da banyo sonrası ateş çıkabilir. Bunların hiçbiri yoksa, enfeksiyon hastalığının belirtisi olabilir ateş.
Normal bir çocuk, 5 yaşına kadar yılda 5 ila 8 kez üst solunum yolu enfeksiyonu geçirir. Yani bu sayıda ateşlenir. Bunun dışında idrar yolu enfeksiyonu, orta kulak iltihabı, zatürre, kemikte bir enfeksiyon gibi bir durum da söz konusu olabilir. Çocuk ateşlendiğinde ilk akla gelen enfeksiyondur. Ama illa ki her enfeksiyon durumunda çocuğa antibiyotik verilmesi gerekmez. Çünkü enfeksiyonların yüzde 80’i viraldir ve çocuklar antibiyotiksiz atlatabilirler.
Çocuğun ateş nasıl ölçülür?
Koltuk altı, dil altı, kulaktan ve popodan ateş ölçüm yöntemleri vardır. İlk bir yaşındayken, çocukta ateşi tam değerlendirmek, popodan ölçerek daha mümkündür. Onu yapamıyorsanız koltuk altı ölçümü yapmalısınız.
Ateş ölçüldüğü bölgeye göre farklılıklar gösterir, ona göre değerlendirmek gerekir. Popodan ölçülen ateş 38,3’e kadar, koltuk altındaki ateş 37,3’e kadar, dil altı ateş 37,8’e kadar, kulaktan ölçülen ateş de 37,8’e kadar normaldir.
Hata payı en az olan derece, civalı termometredir. Yani koltuk altı ya da popodan ölçtüğümüz ateş, en doğru sonucu verir. Kullanımı en kolay olanı da kulaktan ateş ölçerdir. Kulaktan ateş ölçerin avantajı, kısa sürede ölçebilmesi ve çocuğun çok rahatsız olmamasıdır. Ama cihazı tam kulak zarını görecek şekilde iyi yerleştiremezseniz ya da çocuğun dış kulağında kir varsa ve cihaz zarı tam görmüyorsa, doğru değeri vermeyebilir.
Çocuğun ateşi hangi duruma geldiğinde doktor aranmalı?
- Ateşle birlikte çocukta kasılma, şuurda bir değişiklik olduysa, dalgınlık varsa, çocuk her yediğini kusuyorsa, yoğun bir solunum sıkıntısı varsa, yani sık nefes alıyorsa ya da nefes almada zorluk çekiyorsa, vücutta döküntü varsa mutlaka acil olarak hastaneye başvurulmalı.
- Örneğin çocuğun iki gündür 38,5 civarında ateşi, burun akıntısı varken, üçüncü gün ateşi 40’a çıkarsa ve diğer bulgular daha çok artarsa doktora başvurulmalı.
- Çocuk üç-dört aylıktan daha küçükse, ateşi varsa doktora başvurulmak gerekir.
- Çocuk daha önce ateşli havale geçirdiyse ya da çocuğun kardeşlerinde ateşli havale hikayesi varsa, doktora başvurmak gerekir.
- Üç yaşındaki bir çocukta burun akıntısı, hapşırık, 38 derece civarında seyreden ateş varsa doktoruyla görüşülerek evde takip edilebilir. Bu durum üç günü geçtiği zaman ya da 48 saatten daha uzun sürdüğünde mutlaka doktora başvurmak gerekir.
- Havale, menenjit, solunum yetersizliğini düşündüren, şuur değişikliğini gösteren bir durum varsa acile gidilmeli.
Çocuklarda ateş endişelenilmesi gereken bir durum mudur?
Ateşin olumlu yanları da vardır. Ateş bağışıklık sistemini uyarır, enfeksiyonlara karşı vücudun savaşını daha da artırır, bize çocukta bir enfeksiyon olduğuna dair bilgi verir. Ateşin kendi başına beyne hasar vermesi için 41,5 derecenin üzerine çıkması gerekir. Bu da genelde enfeksiyonlarda çok çok nadir olan bir şeydir. Yani ateş beyne zarar vermez, felce neden olmaz, kendi başına ölüme neden olmaz.
Ateşli havale yapabilir ama bu korkulacak bir hastalık değildir. Çocukların yüzde 2-4’ünde görülür. Ateşli havale çocukta yatkınlık varsa ortaya çıkabilir. Onun dışında kronik bir hastalığı varsa; örneğin, kalp sorunu varsa kalp yetersizliğini artabilir, şeker hastalığı varsa şeker dengesi bozulabilir.
Çocuklarda ateşi düşürme yolları
Uzmanlar, “destek yaklaşımlar” olarak tanımlanan ateşli bir çocuğa evde ilk olarak uygulanması gerekenleri şöyle sıralıyor:
1. Çocuğu soyarak ince ve gevşek giysiler giydirin. Gerekirse sadece bez veya iç çamaşırı ile kalsın. Çocuk üşüyor veya titriyorsa da üzerine kalın örtüler örtmeyin, ince bir örtü yeterlidir.
2. Oda ısısının 21-22 derece arasında tutmaya çalışın.
3. Terleme ve solunum sayısının artmasına bağlı oluşacak sıvı kaybını karşılamak için bol sıvı verin. Ağız yoluyla sıvı alımı iyi değilse, doktor değerlendirip gerekirse serum verebilir.
4. Metabolizmanın hızlanmasından dolayı yeterli kalori almasını sağlayın. Ateşli dönemde mide aktivitesinin azalması ve sindirimin yavaşlaması nedeniyle yağlı ve zor sindirilen gıdalarla beslemekten kaçının.
5. Ateşli dönemde vücut ısısını daha da artıracağı için çocuğun fizik aktivitesini azaltması uygundur.
6. Ilık su ile vücudu pansuman veya banyo yaptırın. Ilık su ile ıslatılmış bir bezle boyun, yüz, el bilekleri, diz, koltuk altı, kasık kıvrımları ve karın üzerine pansuman yapın. Pansuman veya banyo için kesinlikle alkol veya soğuk su kullanmayın. Çünkü soğuk su damarlarda büzüşmeye veya titremeyle ısı üretiminin artışına yol açarken; alkol de deriden emilerek zehirlenmeye yol açabilir.
Çocuk gelişimi ve hastalıklarıyla ile ilgili diğer yazılarımızı okumak için tıklayınız…
Astımdan öksürüğe, boğmacadan kusmaya kadar çocuklarda sık görülen hastalıklar hakkında bilgi almak için pudra.com’un çocuk hastalıkları bölümüne tıklayınız.
Yaşlara göre çocuk gelişiminden, beslenmeye, ergenlik sorunlarından uyku düzenine kadar çocuklara dair en önemli konular pudra.com’un çocuk gelişimi bölümünde…
Yüksek ateş nasıl düşürülür? Ateş nasıl ölçülür ve nasıl düşürülür? Ne zaman doktora başvurmak gerekir? Sorularınızın cevabı burada...
Çocuğunuz öksürüyorsa ciddiye alın… Öksürük bir hastalık değil, başka rahatsızlıkların habercisidir. Çocuklarımızı korumak için neler yapmanız gerektiğini uzmanlar anlatıyor.
Sağlıklı bir çocuk için olmazsa olmazlar… Uzman Dr. Murat Yıldırım sağlıklı çocuk büyütmek için dikkat etmemiz gerekenleri anlatıyor.
