DOĞUM KONTROL HAPI ETKİLİ VAJİNAL HALKA: 54 mm çapında, bükülebilen bir halka. 2001'de FDA (Amerikan İlaç Dairesi) tarafından onaylanarak ve kullanıma girdi. Yapısında plastik dışında östrojen ve progesteron hormonları mevcut. Vajina içerisine günde 15 mikrogram östrojen, 120 mikrogram progesteron salınıyor. Etki mekanizması doğum kontrol haplarıyla aynı. Halka adetin ilk beş günü içerisinde vajinaya yerleştiriliyor. Üç hafta vajinada kalıp, sonra çıkartılıyor. Bir hafta uygulamasız dönemi var. Bu bir haftada adet kanaması oluyor. Kadınların yüzde 20, erkeklerinse yüzde 35'i cinsel ilişki sırasında halkayı hissettiğini söylüyor. Bu durumda ilişki sırasında çıkartılan halka, ilişkiden üç saat sonra tekrar yerleştirebiliyor. Gebelik önleyici etkisinin ilk gün başlaması, kolay uygulanması avantajlarından. Bu yöntem birkaç ay önce Türkiye'de de satışa sunuldu.
BANTLI KONTROL: Bu da FDA tarafından 2001'de onaylandı. 4.5 x 4.5 santim boyutlarında. Bel, kolun dış kısmı, alt karın ve sırtın üst kısımlarına uygulanabilen bir yapıştırma bantı. Banttan günde 20 mikrogram östrojen ve 150 mikrogram progesteron kana salınıyor. Bu da doğum kontrol hapı gibi etki ediyor. Üç hafta etkili. Bir haftalık dinlenmeden (adet kanaması için) sonra tekrar yapıştırılabiliyor. Banyo, yüzme ve ağır fiziksel aktiviteleri engellemiyor, çıkartıldıktan sonra etkisi hemen geçiyor. Her gün hap kullanmak istemeyenler için iyi bir seçenek olabilir. Türkiye'de bulunmuyor.
KANALLARI TIKAMA YÖNTEMİNİN GERİ DÖNÜŞÜ YOK: Tuba (yumurtalık kanalları) tıkayıcı yöntem FDA tarafından 2002'de onaylandı. Geri dönüşümsüz doğum kontrol yöntemlerinden. Histeroskopi yöntemiyle (vajina içinden rahime ulaşarak) yumurtalık kanallarına tıkayıcı, yumuşak ve esnek bir alet yerleştiriliyor. Uygulandıktan üç ay sonra yüzde 96, altı ay sonra yüzde 100'e yakın tıkanıklık oluşuyor. Böylece spermle yumurtanın buluşmasını engelliyor. Yöntemin başarı oranı yüzde 98-99. Kanallarda oluşan tıkanıklıksa kalıcı. İlk üç ay etkinliği yeterli olmayabilir. Bu yüzden ilk üç ay başka bir doğum yöntemiyle öneriliyor. İşlemden sonra pişmanlık durumunda ancak tüp bebek yöntemiyle çocuk sahibi olunabilir. Yöntem henüz Türkiye'de yok.
UZUN ETKİLİ ERTESİ GÜN HAPI: Aslında bu rutin uygulanacak bir doğum kontrol yöntemi değil. Acil durumlar için kullanılan bu yöntemin daha kısa süreli etkilisi (3 gün/72 saat içinde) Türkiye'de bulunuyor. Son geliştirilen ertesi gün hapıysa beş gün (yaklaşık 130 saat) etkili. Hap, etkisini yumurtlamayı önleyerek veya geciktirerek gösteriyor. Avrupa'da birkaç yıldır piyasada satılan uzun etkili ertesi gün hapı henüz Türkiye'de bulunmuyor.
Mesude Erşan
