Terör olaylarını çocuklarımıza nasıl anlatacağız?
Bu gibi toplumu etkileyen olaylarda ebeveynler alarm durumuna geçiyor ve doğal bir içgüdüyle çocuklarını olaylardan izole etmek istiyor. Bu anlaşılır bir tepki, ancak çocuğunuza olaylar hakkında ilk ağızdan bilgi vermeniz hem onlara doğru bilgileri aktarabilmeniz hem de sorularını cevaplayabilmeniz için önemli. Amerika’da çocuk gelişimi üzerine çalışmalar yapan kuruluş Child Mind Institute Başkanı Harold Koplewicz, "Olup biteni çocuklarınıza anlatmayı ertelemeyin" diyor. "Çocuğunuzun anlayabileceği şekilde, olayları öğrenmesine izin vermek en doğrusu. Böyle bir diyaloğu başlatarak çocuğunuzun duygularını ifade etmesini sağlarsınız, ki bu gelecekte yaşayabileceği durumlar için iyi bir deneyim olur." Bu konuşmayı yaparken ebeveynlerin sakin görünerek, rahatlatıcı bir tonda konuşması çok önemli. Çocuklar özellikle anne babalarının yaşadıkları anksiyeteyi hisseder ve bundan çok etkilenirler. Bir diğer önemli nokta da neyi, ne kadar anlatacağınız. Çocuğunuzun olayları nereye kadar kaldırabileceğini bilen kişi sizsiniz, o yüzden bu sınırı siz belirlemelisiniz. Ona fazla ağır gelebilecek bir diyaloğa girmemeye özen göstermelisiniz.
Aileler nasıl davranmalı?Gündemde terör olayları olduğu zaman aileler dikkatli davranmalı. İstek Belde Okulları’ndan Psikolog Damla Ekmekçibaşı, ailelere şu önerilerde bulunuyor:
- Çocuklarınızı yaşlarına uygun olmayan haberlerden uzak tutun, internet ve sosyal medya kullanımını takip ve kontrol edin. Sosyal medya her yaştan insanın üzerinde etkiye sahip. Bu konuyla ilgili Sosyal medya psikolojimizi nasıl etkiliyor? yazımızı okumanızı öneririz.
- Çocuklarınızın yanında onları korkutabilecek herhangi bir konuşmadan kaçının. Çocuklar sizi dinlemiyor gibi gözükseler de aslında çoğunu dinliyor ve kendilerine göre yorumluyorlar.
- Eğer çocuğunuz şiddet içerikli olayları herhangi bir şekilde izlemiş veya duymuşsa, onu zorlamadan bu olaylar hakkındaki duygu ve düşüncelerini öğrenmeye çalışın, konuşmaya teşvik edin.
- Çocuklarınıza açıklama yaparken soyut kavramları değil basit ve anlaşılır ifadeleri kullanın. Örneğin, "Büyük bir patlama yaşandı. Patlamanın şiddetinden birçok insan zarar gördü" gibi cümleler kullanabilirsiniz.
- Çocuklar olaylardan etkilendiklerini bazen sözle ifade edemeyebilirler. Bu noktada çocuğunuzun davranışlarına, oyunlarına ve resimlerine dikkat ederek bu olaylara nasıl anlam verdiğini öğrenmeye çalışabilirsiniz.
- Çocuğunuz endişe duyduğu konuları size açtığında konuşmaktan asla çekinmeyin. Önce onun duygu ve düşüncelerini öğrenin ardından fazla detaya girmeden gerekli açıklamaları kısa ve net bir şekilde yapın.
- Çocuklar kolay inanır. Çevreden duydukları yanlış bilgiler çocuğunuzun kafasını karıştırabilir bu sebeple duyduklarını ve kafasına takılanları sizinle her zaman paylaşabileceğini belirtmeniz, sorduğu sorulara sabırla ve sakinlikle cevap vermeniz gerekiyor.
- Çocuklarla konuşurken dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da insanların kötü şeyler yaptıkları için şiddete uğradıklarını ve şiddeti hak ettikleri mesajını vermekten kaçınmak olacak. Eğer çocuğunuz böyle bir mesaj alırsa, yanlış bir davranışının sonunda şiddet göreceğini düşünüp korkabilir ve başkalarında hoşuna gitmediği bir davranış gördüğünde şiddet uygulamayı kendinde hak görebilir.
Çocuklar terör olaylarından nasıl etkileniyorlar?
Çocuklar bu gibi toplumsal terör olaylarından tahmin ettiğinizden daha fazla etkileniyorlar. Bazı çocuklar duygularını rahatça ifade ederken bazıları daha içine kapanık olabiliyorlar. İşte çocuğunuzun yakın tarihteki olaylardan etkilendiğini gösteren semptomlar:
- Gece kabus görme
- Uyku problemleri (Uykuya dalamamak veya uyumak istememek ya da çok fazla uyku halinde olma)
- Hastalık hali, size kendini hasta hissettiğini söylemesi
- Okula gitmek istememesi
- Okulda derslerinde konsantrasyon sorunları yaşaması
- Rahatsız, sinirli veya agresif davranışlar göstermeye başlaması
- En ufak bir şeyden daha çabuk etkilenme ve endişelenme
- Tuvalet alışkanlıklarında gerileme (alt ıslatma gibi)
Çocuklar yaşanan olaylar karşısında çok üzüldüklerini belirtebilir, bunlar çok normal. Bu semptomları azaltmak için onunla konuşmak, rahatlamasını sağlamak ve ihtiyacı olduğu her an onun yanında olacağınızı belirtmeniz, onu mutlaka daha iyi hissettirecektir. Gerektiği takdirde bir çocuk ruh sağlığı uzmanından destek almayı ihmal etmeyin.
Yaş gruplarına göre çocuklara terör olaylarını nasıl açıklayabilirsiniz?
Her yaş grubunun kaldırabileceği ve öğrenmesi gereken bilgi elbette farklı. İşte küçük çocuklardan lise çağındaki ergenlere kadar çocuklarla konuşma önerileri...Okul öncesi ve daha küçük çocuklar
Bu yaş grubu uzmanların özellikle biraz bilgi kısıtlaması yapılması gerektiğini söylediği yaş grubu. 5 yaş altındaki çocuklar, hakikati korkularla karıştırabiliyorlar. O yüzden onların yanında haber izlememeye ve konuşmalarınıza dikkat etmelisiniz. Soru sorarlarsa cevaplayın, ama çok dikkatli konuşun. Sorduklarından daha fazlasını anlatmayın.İlkokul çağındaki çocuklar
Çoğu psikolog, bu yaş grubundaki çocukların yönlendirilmeye ihtiyaç duyduğunu savunuyor. Yazar ve Psikolog Paul Coleman şöyle açıklıyor: "Eğer bu yaş grubundaki çocuklar olan bitenden haberdar olmuşsa, ebeveynler olayları doğru şekilde ifade etmek için özen göstermeli" diyor. "Çocuk size kim, ne, neden gibi sorular soruyorsa çok da detaya inmeden sorularını cevaplayabilirsiniz. Bunları yaparken tam olarak kaç kişinin öldüğü gibi korkutucu detaylara girmeyin. Eğer sizin çok üzgün ve endişeli olduğunuzu fark ederse, şu anda haberlere çok üzüldüğünüzü ama yakında iyi olacağınızı söyleyebilirsiniz."Ortaokul çağındaki çocuklar
Bu yaştaki çocukların büyüdüğünü düşünerek, onların ne hissettiğini kolayca anlayabileceğinizi düşünmeyin. Onların sorularını yanıtlamak kadar, yanlarında olduğunuzu hissettirip güvenli bir ortam yaratmak da önemli bu evrede. Bu yaştaki çocuklar insanları "iyiler" ve "kötüler" olarak gruplandırabilir. Ebeveynler olarak onlara, büyüklerin bir daha böyle olayların yaşanmaması için ellerinden geleni yapacaklarını anlatın.Lise çağındaki çocuklar
Bu yaş grubundaki çocuklar sosyal medya üzerinden olanı biteni okuyor veya arkadaşlarından duyuyor olsalar da, onlara durumu biraz daha detaylı olarak anlatabilirsiniz. Bunlar dünden bugüne çözümlenemeyecek karışık durumlar, o yüzden bu neslin önümüzdeki yıllarda ne gibi politik ve toplumsal durumlarla karşılaşabileceğini bilmesi faydalı olabilir. Ergenlerin çok fazla ebeveynleriyle sohbet etmekten hoşlanmamaları normal karşılanabilir, bu konuları birlikte bir aktivite yaparken açabilirsiniz. Konuşmayı yaparken sanki onu bir şeylerle yüzleştiriyor gibi değil, sakinleştirici bir tonda olmanız faydalı olur. Bu gibi terör olaylarının onların veya yakınlarının da başına gelme ihtimalinden gerçekçi bir şekilde, korkutmadan bahsedebilirsiniz.Son olarak çocuklarınıza acil bir durumda ne yapmaları gerektiğini, nereye gidebileceklerini, size ulaşamazlarsa eve nasıl gidebilecekleri gibi konuları mutlaka anlatın. Aileniz için bir acil toplanma planı yapabilirsiniz. Unutmayın, çocuklarınızın kendilerini güvende hissetmeye ihtiyacı var, onların yanında ve güvende olduklarını her durumda hissettirin.
Kaynak: Time.com
Konuyla ilgili diğer yazılarımız
Çocuğunuzun korkuları normal mi?
Çocukluk dönemindeki korkuları neler tetikliyor? Çocuklarda dönemsel olarak hangi korkular görülüyor? Bu soruların ve daha fazlasının cevabı Psk. Yegan Sasık'ın yazısıyla Pudra.com'da.
Kaygılı çocuklara öğretilmesi gereken 6 alışkanlık
Kaygı ve endişe durumu en az yetişkinler kadar çocukları da etkiliyor. Başarısız olma, arkadaşları tarafından sevilmeme gibi kaygılar yaşayan çocuklar için Psikolog Daniel B. Peters, 6 öneride bulunuyor.
Çocukların gece korkuları için ne yapılabilir?
9-12 yaş aralığı çocuklarda sıklıkla görülen gece korkuları karşısında ailelerin neler yapması gerektiğini Psikolog Yegan Sasık Pudra.com okurları için anlattı.
Ergenlerin sosyal medyayı kullanmasına müdahale etmeli mi?
Sosyal medya kullanımının ergenlik çağındaki gençler üzerinde olumlu ve olumsuz sonuçları neler? Anne babalar çocuklarının sosyal medya kullanımını kısıtlamalı mı?
