"Balın besleyici faydaları yüzyıllardır bilinir. Bal, vitamin, mineral, aminoasit ve enzimler gibi pek çok yaşamsal faktörleri içerir. Bal temel karbonhidratların kaynağıdır. Bal, bir yemek kaşığında 64 kalori enerji sağlayarak kaslar için yakıt görevi yapar. Amerika’daki Memphis Üniversitesi'nin Ekzersiz ve Spor Beslenme Laboratuvarı egzersiz öncesi, sindirim için balın en efektif karbonhidrat olduğunu tespit etti. Kan şekerine diğer karbonhidrat kaynaklarına nazaran daha ılımlı etkisi olduğu gözlendi.
Bal; niasin, riboflavin ve pantothenik asit gibi vitaminler; kalsiyum, bakır, demir, magnezyum, manganez, fosfor, potasyum ve çinko gibi mineraller içerir. Bal diğer besinlerin vücutta daha kolay sindirilip, daha iyi emilmelerini ve onlardan yararlanma düzeyini de yükseltir. Bu nedenle özellikle hastalık durumunda bal tüketimi vücudun çabuk toparlanmasına yardımcı olur. Balda yağ bulunmadığından, az ya da hiç yağ içermeyen diyetlerde kullanımı son derece uygundur.Balın faydalarının başında antimikrobiyal ve antifungal özelliği gelir. Balın bu özelliği, 1930’larda bilimsel olarak kanıtlandı. Balın antimikrobiyal ve antifungal etkisi sayesinde yaraların iyileşmesine, bakteri ve mantar gelişiminin önlenmesine katkı sağladığı çeşitli çalışmalar ile gösterildi.
Balın bağışıklık sistemini kuvvetlendirdiği ve özellikle son yıllarda çok popüler bir konu olan antioksidan aktivitesi gösteren maddeler içerdiği de bilinir. Bal yapısındaki tokoferol, askorbikasit, flavonoidler ve diğer fenolik maddeler nedeniyle antioksidatif etkiye sahiptir.
Balın yapısındaki enzimler nedeniyle antiseptik özellik taşıdığı gözlendi. Yapılan araştırmalarda balın, mideyi kaplayarak spazmları rahatlattığı ve gastrointestinal sistem üzerinde düzenleyici etki gösterdiği belirtildi.
Cilt üzerindeki olumlu etkilerinden dolayı pek çok kozmetik ürünün içeriğine de girdi. Yapılan bilimsel çalışmalar balın yara iyileşmesinde olumlu etkisinin olduğunu gösterdi.
BALIN SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİ
- Balın sağlık üzerine etkilerinden bahsedebilmek için yetişkinler için günde 3-5 yemek kaşığı ya da 50-80 gr. ya da 6-10 tatlı kaşığı bal tüketmeleri gereklidir (Yaklaşık 1,5-2 ay sonra olumlu etkiler görülmeye başlar).
- Çocuklar kilo başına ortalama 1 gr. bal tüketilmelidir her gün (20 kg. çocuk günde 20 gr. yani yaklaşık 1,5 yemek kaşığı ya da 3 tatlı kaşığı bal tüketmelidir).
Uzun dönem bal tüketimi
- Bağırsak mikroflorasının iyileşmesine, ülser ve gastritle ilgili şikayetlerin azalmasına, çocuklarda ishalin önlenmesine yardımcı olur.
- Bal genel olarak mide bağırsak sistemi ya da gastroentastinal sistemin sağlığının gelişmesine yardımcı olur.
- Bal bağışıklık sistemini geliştirir ve vücudun grip gibi enfeksiyonlarla mücadele etmesini kolaylaştırır, vücudu enfeksiyonlara karşı güçlendirir.
- Kalp ve damar sağlığının gelişmesine katkıda bulunur.
- Kan lipidleri ve kolestrol gibi kalp damar hastalıklarının risk faktörlerini azaltır, kalp kasılması hastalıkları, taşikardi, kalp ritim bozukları gibi hastalıkların oluşma riskini azaltır.
- Kanser oluşma riskini azaltır.
- Tip II diyabet hastaları ve glukoz intoleransı hastaları doktorları izin verdiği sürece, balı tatlandırıcı olarak kullanılabilirler.
- Bal tüketimi genel olarak vücudun performansını ve zindeliğini artırır.
- Bal doğal bir enerji kaynağı ve pek çok yaşamsal faktörü içeren bir gıda olarak çocuk beslenmesinde çok önemli rol oynar.
- Beslenmeden doğan bazı eksikliklerin giderilmesine yardımcı olur.
- Yüksek mineral içeriği nedeniyle özellikle koyu renkli ballar, çocuklarda demir eksikliğinin giderilmesine önemli katkı sağlar.
- Sindirimi kolaylaştırması, iştah açması ve gelişme bozukluklarında vücudun toparlanmasına yardımcı olması nedeniyle de çocuk beslenmesinin vazgeçilmezidir.
- Sütü tatlandırmak amacıyla bal kullanılması çocukların hem bal hem de süt tüketimini kolaylaştırdığı için faydalıdır. İsviçre’de doktorlar, distropi, sinir sistemi ve akciğerlerle ilgili sorunu olan çocuklar için sütün özellikle balla tüketimini tavsiye eder.
- Soğuk algınlığının tedavisinde bal vazgeçilmez bir yardımcıdır.
- Bal çocukların gelişiminde önemli katkı sağlayan aminoasitleri, vitamin ve diğer eser elementleri içerir, vücdun hücre ve doku yapımına destek olur. Yapılan araştırmalarda bal tüketen çocukların büyüme gelişme hızlarının daha iyi olduğu tespit edildi. Ayrıca balın çocuklarda eritrosit ve gamma globulin seviyelerini arttırdığı, bağırsak mikroflorasını geliştirdiği ve sindirimi kolaylaştırdığı tespit edildi. Bal protein ve yağların sindirimini situmile ederek, mide şişkinliğini ve bağırsak koliğini azaltır.
- Balın varlığında kalsiyum ve magnezyumun emiliminin arttığı tespit edildi.
- Literatürde özellikle koyu renkli ballar (çam balı) bir çeşit sindirilebilir demir ürünü olarak nitelendirilir ve kansızlığı önlediği çeşitli çalışmalarla gösterildi.
- Balın çocukların ağız ve diş sağlığının gelişimini de önemli katkı sağladığı, diş ve kemik yapımını geliştirdiği belirlendi. Bal şekerlerinin ağız mikroflorası tarafından laktik aside dönüştürelemediği ve dolayısıyla tatlı bir gıda olmasına rağmen diş çürüklerine sebep olmadığı aksine antibakteriyel etkisi ile ağız içi hijyenine yardımcı olduğu tespit edildi.
- Bal aynı zamanda çocuklarda öksürük giderici olarak kullanılır. Bazı çalışmalarda öksürük şuruplarının etken maddesi olan dextromethorphan’dan daha etkili olduğu bildirildi.
- Bal sporcu beslenmesinde ve egzersiz yapan kişilerde yakıt görevi görmekte ve fiziksel performansı belirgin şekilde artırır.
- Çeşitli araştırmalar uyku öncesi bal tüketiminin uyku problemlerini gidermede yardımcı olduğunu (metabolic stresin azaltılması) gösterdi.
