Fruktoz nedir?
Bal ve pekmez gibi doğal gıdalarda bulunan fruktozun aşırı tüketilmediği takdirde bir zararı yok. Fruktoz aşırı tüketildiğinde, karaciğer hızlı işleyemiyor ve fruktozdan yağ oluşumuna başlayarak trigliserit formunda kana karıştırıyor. Bu durum metabolizmada problemlere yol açıyor, diyabet ve kalp hastalıklarına davetiye çıkarıyor.
Fruktoz şurubu ise genellikle mısırdan elde edilen ucuz bir tatlandırıcı. Yediğimiz gıdaların çoğunda fruktoza rastlamak mümkün. Özellikle marketlerde satılan paketli yiyeceklerde, bisküvi ve şekerleme gibi çocukların severek tükettiği yiyeceklerde bulunuyor. Evinize aldığınız paketli ve şeker içeren ürünlerin bazılarında, içindekiler bölümünde 'fruktoz-glikoz karışımı' yazabiliyor. Aslında fruktoz ve glikoz, ikisi de özünde şeker olsalar da birbirlerinden farklılar. Vücuttaki işleniş şekilleri ve yağa dönüşme oranları oldukça farkılık gösteriyor.
Glikoz mu? Fruktoz mu?
Yediğimiz besinler (özellikle karbonhidratlar) vücudumuzda glikoza dönüştürülür. Pankreas, glikozu alıp insülin adı verilen bir hormon salgılar böylece hücreler ihtiyaç duydukları enerjiye sahip olurlar. Eğer vücudunuzda gereğinden fazla glikoz varsa karaciğeriniz bunu yağa dönüştürebilir. İnsan vücudu yeterli seviyede insülin hormonu üretemezse bu durumda diyabet hastalığı ortaya çıkabilir.
Glikoz şurubu ise, yine mısır nişastasından elde edilen ucuz bir tatlandırıcı. Örneğin, glikoz şurubu ile hazırlanmış bir baklava yedikten sonra boğazınızda yanma oluşmasının sebebi glikozdur. Tadını şekerden ayırt etmek de oldukça zordur.
"The Fat Switch" kitabının yazarı Dr. Richard Johnson'ın, 10 hafta boyunca 16 denek üzerinde yaptığı araştırmada, deneklerin yarısı yüksek dozda fruktoz, diğer yarısı da glikoz içeren gıdalarla beslendi. 10 haftanın sonunda fruktoz içeren deneklerin kalp, karaciğer ve sindirim sistemi çevresinde yağlanma oluştuğu tespit edildi. Bunun yanı sıra bu grubun diyabet ve kalp hastalıklarına bağlı olarak metabolizma problemleri yaşadığı ortaya çıktı. Glikoz tüketen diğer gruptaysa bu anormalliklere rastlanmadı.
Fruktozun insan vücuduna zararları
- İnsülin direnci ve obezite
- Yüksek kan basıncı
- Yüksek trigliserit
- Vitamin ve minerallerin azalması
- Kardiyovasküler hastalıklar, kanser ve gut.
Kaloriyi nereden aldığınız önemli
Glikoz hayatımıza devam edebilmeniz için gerekli olan enerji kaynağımızdır. Vücudumuzdaki her bir hücre, her bir bakteri, dünya üzerinde yaşayan her canlı enerji kaynağı olarak glikozu kullanır.
Eğer fruktozu yalnızca sebzelerden ve meyvelerden alıyor ve tıpkı 100 yıl önce atalarımızın yaptığı gibi günlük sadece 15 gr tüketiyor olsaydık daha sağlıklı olabilirdik. Günümüzde ise çoğunluğu tatlandırılmış içeceklerden olmak üzere günlük 73 gramın üzerinde fruktoz tüketiyoruz. Aslında doğal fruktoz az tüketildiği zaman zararlı değil, onu zararlı hale getiren aşırı miktarlarda ve yapay halini tüketiyor olmak.
Bugün içtiğimiz ve yediklerimizin şekerinin yüzde 55’i mısırdan elde ediliyor. 1970’lerin ortalarına kadar yiyecek ve içecek üreticileri şekerpancarından şeker elde ediyorlardı, daha sonra yüksek fruktozlu mısır şurubunu keşfettiler. Mısır şurubu hem daha ucuz hem de daha "şekerli"ydi. Bugün günlük olarak aldığımız kalorinin çeyreği sadece şeker ilavelerinden geliyor. Bu çok ciddi bir oran olarak dikkat çekiyor. Bir diğer dikkat çekilmesi gereken nokta ise diyet ürünler... Birçok insanın kilo vermek amacıyla az kalorili olduğuna inanarak tükettiği diyet ürünler, en çok fruktoz oranına sahip olanlar arasında. Daha da kötüsü bu ürünlerin çoğunda gerçekten lif yok dolayısıyla hiçbir besin değeri taşımıyorlar.
Fruktoz ve glikoz tükettiğimizde vücudumuzda neler oluyor?
Vücudumuzun glizkozla ve fruktozla nasıl başa çıktığını anlarsak, zararları konusunda daha kolay bir kıyaslama yapabiliriz.- Fruktoz yedikten sonra bunu parçalamak için karaciğeriniz yüzde 100 kapasiteyle çalışır ve tamamı karaciğerin sorumluluğundadır, fakat glikoz için karaciğeriniz yüzde 20 oranında yorulur.
- Vücudunuzdaki her bir hücremiz ve beyniniz enerji için glikozu kullanır ve çoğu zaman da anında yakılır. Tam tersine fruktoz serbest yağ asitlerine dönüşür ve yağ olarak depolanır.
- Fruktozla gelen yağ hücreleri karaciğerde yağlanma yapar, insülin direncine sebep olur yani bu da diyabete davetiye anlamına gelir.
- 120 kalorilik glikoz tükettiğinizde bunun 1 kaloriden azı yağa dönüştürülür. 120 kalorilik fruktozun ise 40 kalorisi yağa dönüştürülür.
- Fruktoz yüzünden kan basıncı artar ve gut hastalığı oluşma ihtimali yükselir.
- Glikoz, leptin olarak bilinen açlık hormonunu dengeler. Fruktoz ise leptin hormonunu artırarak aşırı yemek yemeye sebep olur.
Şeker bağımlıları ne yapmalı?
Farkında olarak veya olmayarak ne kadar çok şeker tükettiğinizi bir düşünün. Yaşadığımız dünyada şekerden tamamen kaçınmak çok zor ama en iyi olanı mümkün olduğunca şeker tüketmemek. Özellikle fazla kilonuz, diyabet veya yüksek kolesterolünüz varsa... Şekerden vazgeçemeyenler için şu öneriler işe yarayabilir:- Stevia kullanın.
- Şekerkamışından yapılmış organik şeker kullanın.
- Organik saf bal tüketin.
- Tüm yapay tatlandırıcılarından uzak durun. Bunlar sağlığınız için fruktozdan bile daha zararlı.
- Agave şurubundan da uzak durun. Agave şurubu anında kan şekerinizi yükseltir.
- Enerji içeceği veya sporcu içecekleri çok fazla şeker içeriyor. Bunlardan da uzak durun. Bunun yerine sadece saf su için.
Kaynak: mercola.com
