Yağda eriyen vitaminler
A, D, E, K bu grupta bulunan vitaminlerdir. Bu vitaminler vücuda yağlarla taşınır. Vücutta depolandığı için her gün almaya gerek yoktur. Ama hiçbir zaman yağsız bir diyet uygulanmamalı, yeterli yağ oranı olan diyetle beslenilmelidir.
A vitaminin yararları: Kayısı, kuşkonmaz, maydanoz, ıspanak, havuç, kereviz, marul, portakal, erik, domates gibi gıdalarda bulunan A vitamini, göz sağlığını korumak için gereklidir. Gece körlüğünü önleyici etkinliği vardır. Cilt, tırnak ve saçların sağlıklı olmasını sağlar. Cilt, saç, dişler ve kemiklerin oluşum ve korunması için gerekli olan A vitamini, enfeksiyonlara karşı direnci artırır.
D vitaminin faydaları: Kemiklerin güçlenmesi için gerekli olan D vitamini, kalsiyum ve fosforun emiliminde önemlidir. İnce bağırsaklardan kalsiyumun emilmesine yardımcı olan, kalsiyumun kemiklerde ve dişlerde tutulmasını sağlayan D vitamininin eksikliği halinde kemik ve kas güçsüzlüğü yaşanır. D vitamini; balık yağı, balık, yumurta, tereyağı, karaciğer, et, sebzeler ve güneşte bulunur.
E vitaminin faydaları: Antioksidan etkiye sahip, kalp ve bazı kanser türlerine karşı koruyucu olan E vitamini, damarları güçlendirir, cilt için yararlıdır. Alzheimer hastalığının ilerlemesini yavaşlatma özelliği de olan E vitamini, yaşlılarda bağışıklık sistemini güçlendirir, hücrelerin daha uzun yaşamasını ve yenilenmesini sağlar. E vitamini; buğday, tohumlu besinler, soya fasulyesi yağı, arı sütü, ceviz, marul, tere, kereviz, maydanoz, ıspanak, lahana, mısır yağı, mısır ve yulafta bulunur.
K vitaminin faydaları: K vitamini, karaciğere gelerek kanın pıhtılaşması için gerekli olan protrombinin yapımında rol oynar. K vitamini; ıspanak, kabak, marul, yeşil domates, yeşil biber, inek sütü, peynir, tereyağı, yumurta, kırmızı et, pirinç, karaciğer, mısır, muz, şeftali ve çilekte bulunur.
Su eriyen vitaminler
Suda çözünen vitaminlerin pek çoğu vücutta depolanmaz.
C vitamininin faydaları:
C vitamini veya askorbik asit, turunçgiller, koyu yeşil sebzeler ve patateslerde bulunan ve kolajen sentezinde yer alan, antioksidan bir vitamindir. Besinlerle alınan vitamin iki saat içersinde kullanılır, dört saat sonunda kandan uzaklaşır. Vücudu serbest radikallere karşı koruyan C vitamini, dişeti sağlığı için faydalıdır ve enfeksiyonlara karşı direnç oluşturur. Damarların sağlıklı olmasını sağlar, yaraların iyileşmesinde etkili olur. C vitamini; siyah üzüm, narenciye, çilek, kavun, karpuz, yeşil biber, maydanoz, brokoli, havuç, soğan, bezelye gibi gıdalarda bulunur. Küçük yaşlarda C vitamini eksikliğinde diş eti kanaması ve grip, fazlalığında da ishal meydana gelir.
B1 vitamininin faydaları: Yumurta, süt, buğday, kepek, balık, taze sebze meyve, koyun eti, sığır et gibi gıdalarda bulunan B1 vitamini, karbonhidratlardan enerji üretilmesine yardımcı olur. Eksikliğinde beriberi hastalığı gözlenir. Kasların ve sinir sisteminin faaliyeti için gereklidir. Yetersizliğinde iştahsızlık, huzursuzluk, bellek zayıflığı ve dikkat azalması görülür. Karbonhidratları parçalayarak vücuda enerji temin eden glikoza dönüşmesinde etklidir. Sağlıklı bir sinir sistemi için gereklidir.
B2 vitamininin faydaları: Tahıllar, et ve ciğerde bulunan bir vitamindir. Eksikliğinde dilde kızarma, yanma hissi, ağız çevresi ve dudaklarda kızarma, tahriş, çatlaklar, gözlerde kaşıntı, yanma hissi, katarakt oluşumu, saçların dökülmesi, çocuklarda büyüme yavaşlaması, kilo kaybı, sindirim sorunları oluşur. Karbonhidrat, protein ve yağların enerjiye dönüştürülmesinde görev alır. Kataraktı önler ve göz yorgunluğunda rahatlatıcıdır.
B3 vitamininin faydaları: Et, balık ve kuruyemişlerde bulunan B3 vitamini, solunum için önemli bir vitamindir. Yetersiz beslenme sonucu deriyi, sinir sistemini tutan pellegra adlı hastalık ortaya çıkar. Hücrelerin oksijeni kullanabilmeleri için gereklidir. Midede sindirimin temel taşları olan asitlerin üretimini sağlayan B3 vitamini, kan dolaşımını düzenler.
B5 vitamininin faydaları: Karaciğer, kırmızı et, tavuk, yumurta, ekmek, sebzelerde bulunan B5 vitamini, yetersizliğinde, yorgunluk ve uyuşukluk hissine yol açar. Karbonhidrat, protein ve yağın enerjiye dönüşmesine yardım eder. Antikor yapımında rol oynar. B5 vitamini, ayrıca antistres özelliğiyle bilinir.
B6 vitamininin faydaları: Karaciğer, böbrek, kırmızı et, balık, yumurta, ekmek, sebzelerde bulunan B6 vitamini, sinir sistemi ve hormonların çalışmasını düzenler. Yetersizliğinde anemi hastalığı ile ağız ve gözlerde yara görülebilir. B6 vitamini, kırmızı kan hücrelerinin oluşumunda rol oynar.
B11 vitamininin faydaları: Karaciğer, böbrek, kırmızı et, ıspanak, marul, yumurta, ekmek, portakal, muzda bulunan B11 vitamini, kırmızı kan hücreleri ve sinir dokularının oluşumunda aktif rol oynar. Hücre bölünmesi için gerekli olan B11 vitamini, bu etkisiyle büyümeyi de sağlar. Anne karnındaki bebeğin sinir sisteminin gelişimi için de gereklidir. Eksikliğinde iştahsızlık, kilo kaybı, bulantı, kusma, ishal, baş ağrısı, unutkanlık, çarpıntı gibi bazı kalp sorunları oluşabilir.
B12 vitamininin faydaları: Karaciğer, yürek, böbrek, kırmızı et, tavuk, balık, süt, peynir, yumurtada bulunan B12 vitamini, alyuvarların olgunlaşmasında gereklidir. Yetersizliğinde anemi ve kilo kaybı görülebilir. Besinlerle veya sigara gibi alışkanlıklarla vücuda giren siyanürü etkisiz hale getiren B12 vitamini, sinir sisteminin sağlığı için de gereklidir.
