Türkiye'de, marketlerde glütensiz ekmek, makarna ve bisküviler satılmaya başlandı bile. Amerika’da ise marketlerde koca koca glütensiz reyonlar var. Peki nedir bu glütensiz beslenme çılgınlığı, herkese uygun mudur? Hakikaten kilo vermeyi kolaylaştırır mı?
Glüten nedir ve hangi yiyeceklerde bulunur?
Gluten; buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir proteindir. Ekmeğin hamurunu bir arada tutan ve pişerken kabarmasını sağlayan bir proteindir. Ekmek, pizza, kahvaltı gevrekleri, hamur işleri (poğaça, simit), bisküviler ve makarnada glüten bulunur. Bundan 10 yıl önce hem hekimler hem de halk, hiçbirimizin duymadığı bir proteindi.
Glütensiz diyet nedir ve neden glüten suçlular listesinde?
Yakın zamanda yapılan çalışmalarda glütenin inflamasyona neden olduğu gösterildi ve glüten 50 kadar hastalıkla ilişkilendirildi. Otoiimün (özbağışıklık) hastalıklar, romatoid artrit, irritabl bağırsak hastalıkları, migren, psikiyatrik problemler, depresyon, anemi, D vitamini eksikliği, kalp hastalığı ve kanserler glütenle ilişkisi bulunan bazı hastalıklar.
Glüten bizi şişmanlatır mı?
Cevap çoğumuz için hayır. Ancak glüten duyarlılığı olanlar için evet. Ve glüten duyarlılığı olan bu kişilerin yüzde 99’u bu duyarlılığını bilmiyor bile. Glüten duyarlılığı olan kişilerde, yedikleri glütenli yiyecekler inflamasyona neden oluyor. İnflamasyonu özellikle kilo vermek isteyenlerde sevmiyoruz. Çünkü vücutta insülin direnci oluşturuyor. Kanda insülin düzeyinizin artması, kilo almanız anlamına gelir. İnsülin, vücudunuzdaki en önemli yağ depolayacı hormondur. İnsülininiz yüksekse şişmanlarsınız.
Glütensiz beslenmeyi herkese önermeli miyiz?
Medikal olarak önerilen durumlarda glütensiz beslenmeye geçmelisiniz. Örneğin, çok ağır ve nadir rastladığımız bir hastalık olan çölyak hastalığında glütensiz beslenmelisiniz. Aynı şekilde tanı konulmuş bir glüten duyarlılığınız varsa glütensiz beslenmelisiniz. Toplumda her 10 kişiden 1’inde çölyak veya gluten duyarlılığı olduğu düşünülüyor.
Sadece sağlıklı beslenme ve kilo verme için glütensiz diyet başarılı bir beslenme şekli mi?
İnsanlar "Unu beslenmeden çıkarıyorum, sağlıklı besleneceğim" diye düşünüyor ancak buğday ve unun yerini neyle doldurdukları çok önemli. Sağlıklı beslenme adına glüteni beslenmenizden çıkarıp glütensiz tam tahıllara, baklagillere, sebze, meyve ve sağlıklı protein kaynaklarına yöneldiyseniz kendiniz ve sağlığınız için harika bir şey yapıyorsunuz ve evet, kilo vereceksiniz. Ancak rafine unla yapılmış kurabiyeler yerine patates nişastası ya da pirinç unu ile hazırlanmış glütensiz hamur işleriyle beslenmeyi uygulayacaksınız, üzgünüm, glütensiz beslenmenin size hiçbir faydası olmayacak.
Sağlıcakla kalın.
Op. Dr. Ebru Aydın
Bütüncül Tıp ve Kadın Hast&Doğum Uzmanı
Dcakademi.com
