"Hemoroidden korunma yollarının başında düzenli beslenme gelir. Kepekli ekmek, bol meyve, sebze ve bol su içmek yararlıdır. Tahriş edici maddelerden (baharat, alkol, turşu) uzak durulması gerekir. Hemoroidden korunma yolları arasında düzenli tuvalet alışkanlığı önemli rol oynar. Tuvalette fazla ıkınmak hemoroidi tetikleyebilir. Ağır yüklerden de kaçınılması gerekir.
Hemoroid nedir?
Hemoroidler anal kanalın normal yapısında bulunan ve dışkılamanın sürdürülmesinde işlevleri olduğu düşünülen toplardamar yastıkçıklarıdır. Hemoroidal toplardamar ağları anal kanalın iç kısmında ve dış kısmında üçer er grup halinde bulunur. Hemoroidal hastalık ise hemoroidal toplardamarların zaman içinde anormal genişleyip kırmızı ve mor torbalar (memeler) şeklinde dışarı sarkması, bazen aşınıp delinerek dışkılama sırasında sık sık, parlak kırmızı kanamalar yapması; bu memelerin aniden pıhtı ile dolup şiddetli ağrı, ödem, iltihaplanma, yaralanma ve ağrı yapmasıdır. Kısacası hemoroid, makat bölgesindeki damarların genişlemesi yani varisidir. İç ve dış hemoroid olmak üzere iki tiptir. İç hemoroidler genellikle ağrısız, dış hemoroidler ise ağrılıdır. Tanısı anal muayene ve rektoskopi ile kolayca konur.
Hemoroidin nedenleri nelerdir?
Hemoroidin nedenleri arasında en önde dışkılama alışkanlıklarındaki yanlışlar gelir. Bunu kabızlık ve ıkınma izler. Ayrıca ishal, ‘tenezm’ yani tuvalette fazla kalarak dışkılamaya çalışmak gibi durumlar kronik ıkınmaya yol açarak hemoroidal hastalık etiyolojisinde rol oynar. Bunun dışında, ailesel yatkınlık ve karın içi basıncını artıran olaylarda (gebelik, asit gibi) hemoroidal hastalığı neden olabilir. Kolit, proktit, enterit gibi barsak enfeksiyonları da sebepler arasındadır. Hemoroidal hastalık nedenleri arasında araştırmalarla desteklenmeyen birçok söylence söz konusudur. Baharatlı yiyecekler, aşırı kahve tüketimi, sigara içmek, kronik alkol kullanımı, uzun süre araba kullanmak, ağır işlerde çalışmak, şişmanlık bunlardan bazılarıdır. Ayrıca hamilelik, ağır egzersiz, uzun süre oturma veya ayakta kalma ile hemoroidal hastalık gelişimi arasındaki ilişki tartışmalı olsa da bu olayların hemoroid belirtilerini alevlendirebileceği düşünülür.
Hemoroidin tedavisinde neler yapılıyor?
Hemoroidin ilk aşamasında, hastalığın kesin tanısının konulması ve evresinin belirlenmesi gerekir. Bu belirtilerin altında yatan kanser, kronik kolit hastalıkları (Crohn, ülseratif kolit vb) gibi daha önemli bir patolojinin atlanmaması ya da ekarte edilebilmesi için mutlaka öncelikle endoskopik tetkiklerin yapılması gerekir.
Birinci ve ikinci derece hemoroidlerde, uygun diyet (meyve, sebze, lifli gıdalar ve bol su içmek), dışkı yumuşatıcı ilaçlar, ılık suya oturma banyosu ve istirahat ile tıbbi tedavinin genellikle yeterli olur. Eğer kanama devam ederse lastik bantla bağlama, sklerozan ilaç injeksiyonu (iğne ile kurutma), halk arasında laser olarak bilinen infirared ışık koagülasyonu gibi cerrahi dışı girişimler uygulanabilir. Başka sebepler de araştırılıp ayrıca tedavi edilmelidir.
Örneğin, asıl sebep akut bir bağırsak enfeksiyonu veya ishal ise sadece antibiyotik ve ishal diyeti uygulaması bile yeterli olabilir. Cerrahiye, yani ameliyata gerek yoktur. Üçüncü derece hemoroidlerde duruma göre önce tıbbi ve konservatif yöntemlerle başlanır; çok az vakada cerrahi tedavi gerekir.
Dördüncü derece hemoroidde, tıbbi tedaviden sonra klinik belirtilerde rahatlama olur ancak çoğunda cerrahi tedavi gerekir. Ancak cerrahiye engel varsa, öncelikle diyet ayarlanır, dışkılama alışkanlığı düzenlenir, dışkı yumuşatıcıları, sıcak suya oturma banyoları, bölgesel ağrı kesici kremler ile konservatif tıbbi yöntemlere devam edilir. Hekime düşen görev, gerektiğinde posalı diyet ile desteklenerek hastalara defekasyon disiplininin öğretilmesi ve yanlış alışkanlıklardan arındırılmasıdır.
