"Tüberküloz, 'mycobacterium tuberculosis' adlı mikropla oluşur ve hızlıca diğer insanlara da bulaşır. Hastaların öksürmesi, hapşırması, konuşması ile solunum yolu salgıları damlacık şeklinde havaya atılır. İçinde tüberküloz basilinin bulunduğu bu damlacıkların solunması ile sağlıklı bireyler de etkilenebilir. Ancak enfeksiyon alan her kişide mutlaka hastalık gelişmez.
Alınan basiller kişiyi hastalandırmaksızın vücutta saklı kalır ve vücut direncinin düştüğü bir anda hastalık oluşur. Hastalık gelişme riskinin en yüksek olduğu dönem ilk iki yıldır. İlk iki yılda yüzde 5, sonrasında yüzde 5 olmak üzere yaşam boyu hastalık gelişme riski yüzde 10'dur. Bulaşma açısından en riskli kişiler hastayla uzun süre aynı ortamda bulunan aile bireyleri ve yakın çalışma arkadaşlarıdır. Kaşık, çatal, bardak gibi yemek gereçleri, giysiler, çarşaflar gibi eşyalar ile bulaşma olmaz.
Tüberkülozun belirtileri
Genel yakınmalar ve akciğere özgü yakınmalar olarak iki grupta toplanabilir:
Genel yakınmalar; özellikle akşama doğru yükselen ateş, gece terlemesi, kilo kaybı, iştahsızlık ve halsizliktir.
Akciğere özgü yakınmalar ise; iki haftadan uzun süren öksürük, balgam çıkarma, değişken miktarda kan tükürme, göğüste ağrı ve nefes darlığıdır.
Yakınmalar genellikle hafif başlar, yavaş ilerler. Hastalar bu yakınmaları başka nedenlere bağlayabilir ve doktora geç gidebilir. Bu durum hastalığın daha çok yayılmasına ve tutulan organın daha fazla tahrip olmasına neden olur. Bu arada hasta çevresine mikrop saçar ve daha çok kişinin enfeksiyona maruz kalmasına sebep olur. Bu nedenle; özellikle iki haftadan uzun süren öksürük ve diğer yakınmaları olan kişilerin en kısa zamanda sağlık merkezine başvurmaları çok önemlidir.
Tüberküloz tedavisi
Tüberküloz basiline karşı etkili olan güçlü ilaçların bulunmasından önce, tedavinin temelini iyi beslenme, istirahat ve uzun süreli sanatoryum tedavisi oluşturur. Günümüzde tüberküloz basilini öldüren çok güçlü ilaçlar vardır. Mikropları etkili bir şekilde öldürmek ve ilaçlara direnç gelişimini önlemek için tedavide dört çeşit ilaç birlikte kullanılır.
Tedavi süresi altı aydır. Tedavinin ilk iki ayından sonra ilaç sayısı azaltılır. Bazı özel durumlarda tedavi süresi uzatılabilir. Tedavinin her gün düzenli olması önemlidir. Düzenli tedavi hem hastanın iyileşmesini sağlar hem de bulaşıcılığı hızla önleyerek toplum sağlığını koruma altına alır.
Düzenli ilaç kullanımıyla tedavi mümkün
Tüberkülozda düzenli ilaç kullanımı her şeyden önemlidir. Bunun için 'Doğrudan Gözetimli Tedavi (DGT)' ile hastalara her doz ilaç, bir görevli tarafından içirilir. DGT’ye gerek duyulmasının temel nedeni; hastaların bir kısmının en az altı ay sürecek bir tedaviyi düzenli sürdürememesidir. Hangi hastanın ilaçlarını, düzenli kullanıp kullanmayacağı öngörülemeyeceğinden; tüm tüberküloz hastalarına DGT yapılması gerekir. Ülkemizde birçok ilde DGT başlatıldı. Bu hastaların ilaçları; evlerine en yakın sağlık kuruluşu tarafından gözetim altında içirilir."
