Satın almak tatmin duygusu yaratıyor!
Alışveriş eskiden ihtiyaçların giderilmesi anlamına gelirken son yıllarda artık birtakım duygusal ihtiyaçların giderilmesine de cevap verdiği anlaşıldı. Bu nedenle işin bir de duygusal boyutu var; çünkü yeni bir şey satın almak birçok insana kendini iyi hissettiren ve hayatın birçok alanında kolaylıkla hissedemediğimiz bir güç hissi verebiliyor.
Alışveriş sinir ve öfkeyi değil üzüntüyü hafifletiyor!
Araştırmalar alışveriş yapmanın sinir ve öfkeyi değil ancak o an için üzüntüyü hafifletici etkisi olduğunu gösteriyor. Üzüntü yaşayan insanlar genelde üzüntülerin kaynağını başkalarıyla ya da şansla açıklamaya daha meyilli oluyorlar. Bu nedenle alışveriş de bu kaybedilen kontrol hissini onarma amacıyla kullanılabiliyor. Çünkü alışveriş nerede alışveriş edeceğiniz, hangi mağazadan satın alacağınız ve ne alacağınız gibi birçok kişisel seçimi ve dolayısıyla kişisel kontrolü içinde barındıran bir aktivite.
İndirimli alışveriş neden daha cazip?
Burada kaçırmaktan korkma duygusu devreye giriyor. Tabii bu korku aynı zamanda başkalarıyla da rekabet ettiğimizi bilmemizle birlikte daha da artıyor. Çünkü kişi başkalarının da aynı kalabalık içerisinde sahip olmak istediği bir şeye sahip olmayı başarmış oluyor. Tabii bir de bu indirimler aslında ne kadar harcadığımızdan ziyade ne kadar az para verdiğimiz ve ne kadar parayı kurtardığımıza odaklanmamıza sebep oluyor. Ancak indirim furyasına kapılıp da ucuzladığı için çok ürün satın alındığında kişiler bu sefer kredi kartı ekstrelerinde gördükleri rakama şaşırabiliyorlar.
Alışveriş hayatın odak noktası haline geldiğinde tehlike çanları çalmaya başlamıştır!
Alışveriş yapmak iyi hissettirdiği için bu kendi içinde bir kısır döngü haline gelebiliyor, yeni bir şey satın alarak ne kadar mutlu ve neşeli oluyorsak mutlu hissettiren aktiviteyi tekrar etmeye ya da o aktiviteden daha fazla yapmaya dair yeni bir istek doğabiliyor. Burada mutluluk ve kendini iyi hissetme ile ilişkilendirdiğimiz seratoninin döngüsel etkisinden söz etmek mümkün. Yani alışveriş yaparak daha iyi hissetme, daha iyi hissettiğin için yine alışveriş yapma ve sonra yine iyi hissetme gibi bir kısır döngü kişiyi kıskacına alabiliyor. Ve elbette ki burada bağımlılık tehlikesi ortaya çıkabiliyor.
Kazançlı alışveriş ne demek?
Kazançlı alışveriş aslında gerçekten ihtiyaç duyduğunuz ürünleri uygun fiyata alabilmektir. Ancak indirim dönemleri öyle bir hale geliyor ki sadece ihtiyaç duyulanlar değil alınabilecek ve kaçırılacağı düşünülen, birçok insan tarafından arzu edilen, mümkün olduğu kadar çok şey alınıyor ve sonuç aslında kazançtan ziyade finansal açıdan zarar oluyor.
Alışveriş hastalığını tedavi etmek mümkün!
Dürtüsel ya da zorlantılı alışveriş dediğimiz durumlarda kişi, kendini bir şey satın almaya doğru iten ve kontrol edilemez birtakım arzu ve isteklere sahip olabilir. Ve bunun sonucunda alışveriş yaparak gerginlik ve düşük özsaygı gibi psikolojik durumlara geçici bir rahatlama sağlar. Bu davranışın çoğunlukla kadınlarda olduğunu görebiliyoruz. Depresif duygu durumunda kendilerini iyi hissetmek ve negatif ruh halinden uzaklaşmak için alışverişi kullanabiliyorlar. Alışverişin getirdiği finansal zorluklara yol açması sebebiyle de suçluluk ve pişmanlık yaşanabiliyor.
Alışveriş hastalığı kaygı ve depresyonu beraberinde getiriyor!
İnsanlar salt 'aşırı alışveriş yapma' şikayeti ile terapiye başvurmayabilirler. Çünkü aşırı alışveriş hastalığı, beraberinde baş edilemeyen birçok kaygıyı, depresif ruh halini ve kişinin kendini kontrol etmekte zorlandığı başka davranışlara eşlik edebiliyor. Bipolar bozuklukta manik evreler dediğimiz kişinin enerji ve motor aktivitesinin oldukça arttığı dönemlerde de sonuçlarının zararlı olabileceği kontrolsüz ve tamamen dürtüsel satın alma davranışı ile karşılaşabiliyoruz. Bu davranışın o kişi için anlamının araştırıldığı, bu davranışı neyin tetiklediği, öncesinde ve sonrasında kişinin nasıl hissettiği ve kendisini nasıl kontrol edebileceğine; bu davranışın aslında kontrol edilmekte zorlanılan hangi duyguya karşılık geldiğini bulmasına yardımcı olmak ve gerektiğinde bu süreci medikal tedavi prosedürleri ile desteklemek böyle durumlarda izlediğimiz yöntemler.
