Orta yaş krizi dendiğinde aklımıza gelen bazı klişeler vardır: Spor otomobil almak, teknede yaşamayı arzulamak, işini, evini, sosyal yaşamını, kıyafet ve yaşam tarzını değiştirmek gibi. Kısacası pek çok kişinin yaşadığı bu değişim, pek de olumlu sayılmayan bir durum olarak görülür. Ama günümüzde bu anlayış değişme yolunda. Eskiden acayip davranışlar olarak görülen ve yakın çevresinin “Bizimkine de neler oluyor” diye kaygılandığı bu tabloya, şimdi “orta yaşa geçiş” deniliyor ve kötü bir şey olmadığı düşünülüyor.
1980’lerden başlayarak orta yaş krizi psikologların dikkatini çekmeye başladı. Orta yaşlarla daha ileri yaşlar arasında yaşanabilen bu dönem, genellikle bir insanın yaşamındaki kendince önemli olaylara yakın zamanlarda ortaya çıkıyor. Bazen küçük çocukları liseyi bitirdiğinde, yeni bir 10 yılın başlangıcını simgeleyen 50 yaş gibi doğum gününe yaklaşıldığında, hayatlarında bir değişiklik olduğunda; örneğin anne veya babanın ölümünden sonra veya bazen pek de belirgin bir sebep olmadan kişiler böyle bir dönemi yaşayabiliyor.
Orta yaşa geçiş dönemi
- Her ne kadar kadınlarda ve erkeklerde orta yaş krizine girme oranları eşit ise de, her iki cinsiyet bunu farklı biçimde yaşıyor.
- Erkeklerin orta yaştaki spor otomobil tutkusu, çoğunlukla bir şeyleri ispatlama isteğinden kaynaklanıyor ve erkekler başarılarını daha çok işteki performanslarıyla ölçüyor. Umdukları başarıya ulaşamasalar bile başarılı görünmek istiyorlar.
- Kadınlar ise orta yaşta performanslarına, ilişkilerine bakarak değer biçiyor. Yaşam boyu başarılı bir mesleki kariyere sahip kadınlar bile çoğunlukla kendi performanslarını iyi bir anne, eş ya da sevgili olmadaki başarılarına göre ya da hepsiyle birlikte değerlendiriyor.
- Orta yaş krizi ya da daha doğru ifadeyle orta yaşa geçiş dönemi, yaşamın olağan bir parçası gibi kabul edilebiliyor. Her yetişkin insan yaşamı boyunca bir dizi evreden, değişiklikten geçiyor. Orta yaşa geldiklerinde insanlar önceliklerini ve hedeflerini genellikle yeniden gözden geçiriyor.
- Çocuklarını yetiştirdiklerini düşünen kadınlar bir işleri olsa bile artık hayallerini gerçekleştirebileceklerini düşünerek yeniden istedikleri bir üniversite okumak istiyor ya da ailevi sorumlulukları nedeniyle erteledikleri bazı düşlerini gerçekleştirmeye çalışıyor.
- Erkekler ise yemek yapmak, sanat ve bazı hobiler gibi yine gençliklerinde iş yaşamı nedeniyle eğilemedikleri uğraş ve hobilere vakit ayırmak isteyebiliyor.
Orta yaş krizi probleme dönüşürse ne yapmalı?
Uzmanlar ‘kriz’ teriminin bu tabloya tam olarak uymadığını belirtiyor. Çünkü bu geçiş dönemine bir depresyon eşlik edebildiği gibi, kişinin daha mutlu olacağı yeni bir yaşama geçilebilir. Yani kimine göre ‘bunalım’ olan krizin, başkasına göre ‘ikinci bahar’ olabilmesi de mümkün. Orta yaşa geçişin kişiliği zenginleştirici bir gelişme fırsatı olarak yaşanması, eşlerden, çevreden ve kişiyi sevenlerden olumlu destek görülmesi gibi çeşitli faktörlere bağlı olabiliyor. Uygun geçiş ve gerekli destek sağlanamadığında, bu dönem problemli yaşanabilir.
Bugün mutlu ve pozitif bir yaşamın uzun ve sağlıklı yıllar kazandıracağı gerçeği artık herkes tarafından kabul edilmiş durumda. Her yaşın olduğu gibi orta yaşların da pek çok güzellikleri var, önemli olan bunları yakalayıp, tadını çıkarabilmek, mutlu olmak. Ola ki bu tat çıkarmak yerine tatsızlıklar hakim oluyorsa, şöyle bir düşünün ve yaşamınızı, beklentilerinizi tekrar gözden geçirin.
Orta yaşlardaki bu dönüşümün probleme dönüşmesi halinde bunu erken saptamak bu dönemin tatlı bir şekilde geçirilmesine yardımcı olacaktır. Eğer orta yaşa geçişte problemler ortaya çıkıyor ve bunlar sizin veya yakınlarınızın dikkatini çekiyor, sizi herhangi bir şekilde üzüyor veya rahatsız ediyorsa, ihmal etmeden doktorunuza danışın ve gerekiyorsa profesyonel yardım alın.
Dr. Hasan İnsel, Milliyet Cadde
