Danışan: Bugün kendimi süper hissediyorum, aslında size gelmeme gerek yok diye düşünüyordum. Arayıp iptal edecektim, eşim zorladığı için geldim.
Dr. Başak: Eşiniz niye zorladı?
Danışan: Çünkü her zaman böyle 'süper' hissetmiyorum ve o da bunu biliyor. Mesela 15 gün önce sanki başka insandım.
Dr. Başak: Şimdiki durumunuzla 15 gün önceki durumunuz arasında ne fark vardı?
Danışan: Kendimi çok kötü hissediyordum. Hiçbir şey keyif vermiyordu, mutsuzdum, enerjim yoktu.
Dr. Başak: Duygu durumunuzun böyle değişmesine neden olacak belirli bir olay oldu mu? İş hayatınızda, evliliğinizde, ekonomik durumunuzda...
Danışan: Yok, olmadı. Her şey aynı ama ben durup dururken iyi hissetmeye başladım. Hatta iyi ötesi. Son birkaç gündür müthiş bir enerjim var, keyfim yerinde, güvenim arttı, kendimi harika hissediyorum. Bazen oluyor böyle. Birden her şey değişiyor sanki. Ne oluyor da kendimi neşeli, heyecanlı hissederken birden mutsuz, ümitsiz, bıkkın oluyorum bilemiyorum. Ama şu bir gerçek ki bu çok yorucu. Keşke hep şimdiki gibi olsam.
Dr. Başak: Anladığım kadarıyla duygu durumunuzda ciddi dalgalanmalar yaşıyorsunuz. Bazı fiziksel sorunlar buna neden olabilir. En son tıbbi kontrollerinizi ne zaman yaptırmıştınız?
Danışan: Kan tahlilleri gibi mi?
Dr. Başak: Evet. Bu yaşadığınız duygu dalgalanmalarının altında fiziksel bir sorun yatıyor olabilir. Mesela tiroid beziyle ilgili bozukluklar veya kan şekerinizin oynaması da duygu durumunda dalgalanmalara neden olabilir.
Danışan: Bunu aile doktorumuz da söylemişti, bu nedenle tahliller yaptırdım. Her şey normal çıktı. Aslında ben, şu anki durumumdan çok memnunum. Kendimi hiç olmadığım kadar iyi hissediyorum. Ama bir yandan da korkuyorum çünkü bu uzun sürmeyebilir ve yine kendimi kötü hissedebilirim.
Dr. Başak: Şu anki durumunuzu inceleyelim. Mutluluk dışında başka neler hissediyorsunuz?
Danışan: Çok enerjim var, cesaretliyim, kendime güvenim sonsuz.
Dr. Başak: Dikkatiniz nasıl?
Danışan: Pek iyi değil. Düşünceler beynimin içinde sanki birbiriyle yarışıyor. Kafamda bir sürü proje var ama sanki yeterli zamanım yok. O kadar çok enerjim var ki her şeyi yapabilecek gibi hissediyorum. Dediğim gibi bu halimi seviyorum aslında. Çünkü çok yaratıcı ve üretken oluyorum, harika bir duygu bu.
Dr. Başak: Uykularınız nasıl?
Danışan: Uyumasam bile olur. Dediğim gibi o kadar çok yapacak şey var ki, uyumaya vakit yok sanki. Zaten uykum da gelmiyor bu kadar heyecanlıyken.
Dr. Başak: Böyle hissettiğinizde riskli davranışlarda bulunuyor musunuz?
Danışan: İtiraf etmesi zor ama biraz oluyor galiba. Kimse duymasın, bazen çok hızlı araba kullanıyorum, bu bana zevk veriyor, uçmak gibi bir his. Birkaç kere de çok fazla içki içtikten sonra kullandım, kötü bir kaza geçirdim. Ertesi gün işe gidemedim. Eşim bu hallerimden şikayetçi. Bana ayak uyduramıyor, uçuk ve riskli kararlar aldığımı, çok para harcadığımı söylüyor. İki hafta önce kendime yeni bir motorsiklet aldım da. Çok heyecanlıyım. Aslında ben bu halimden memnunum. Keşke hep böyle kalabilsem, seviyorum kendimi böyle, o ne derse desin.
Dr. Başak: Ama bu böyle devam etmiyor galiba.
Danışan: Evet, maalesef bazen moralim fena bozuluyor. Sanki başka bir insan oluyorum. İşte o halimi sevmiyorum.
Dr. Başak: Anlattıklarınıza göre yaşadıklarınız bipolar (iki uçlu) bozukluğu işaret ediyor. Bu ciddi bir duygu durum bozukluğudur. Diğer bir adı da manik-depresif bozukluktur. Bu teşhisi taşıyan kişilerin duygu durumu, maniden (taşkınlık hali) depresyona, aşırı iki uç arasında gidip gelebilir. Bu iki durum arasında kişinin duygu durumu normale dönebilir. Bu dalgalanmalar saatler, günler ya da haftalarca sürebilir.
Danışan: Ama herkesin keyifli ve keyifsiz anları yok mudur?
Dr. Başak: Sizin yaşadığınız, normal iniş çıkışlardan farklı gözüküyor. Duygusal dalgalanmaları daha şiddetli yaşıyorsunuz ve anladığım kadarıyla bu bazen yaşamınızı da etkiliyor. Ayrıca, bu bozukluk tedavi edilmezse uzun yıllar yaşanan sıkıntılar sosyal ilişkileri, akademik kariyeri veya iş hayatını olumsuz yönde etkiler. Bipolar tanısı taşıyan kişiler, finansal sorunlar yaşayabilir, alkol veya madde bağımlısı olabilir ve ileri boyutlarda, depresyonun verdiği yoğun acıyla baş edemeyenler intiharı çare olarak görebilir.
Danışan: Bunun bu kadar ciddi olduğunu düşünmemiştim. Annem, "Hepimiz gel-gitler yaşıyoruz, gençsin, hayatın yoluna girince sen de düzelirsin" diyordu ama galiba eşim bunun ciddi bir sorun olduğunu anlamış. Peki şimdi ne yapacağım?
Dr. Başak: Bipolar bozukluğu olan kişiler doğru tedavi ve uygun destekle duygu durumlarında denge sağlayabilir. Burada sizi uyarmak istediğim bir konu var: Bazı kişiler 'manik' ruh durumunun getirdiği üretken, enerjik, yaratıcı, cesaretli ve neşeli hallerini ortadan kaldıracağını düşündükleri için tedaviyi yarıda kesebilir veya tümüyle reddedebilir. Oysa biraz önce de bahsettiğim gibi, tedavi almayan kişilerin hayatları bir süre sonra ciddi zararlar görür.
Danışan: Evet, o bahsettiğiniz 'manik' halden uzaklaşmayı göze almak pek kolay değil. Ama hayatıma şimdiden bazı zararlar verdiğini ben de kabul edebiliyorum. Her şey bir tarafa, depresif durum gerçekten kaldırılması oldukça zor. Nasıl bir tedavi öneriyorsunuz?
Dr. Başak: İlaç tedavisi ve psikoterapinin beraber götürülmesi en etkin sonucu vermekte. Bununla beraber kişinin yakınları da, destek olabilmek amacıyla bu bozukluk hakkında eğitim almalı. Eğer kişinin depresif durumu şiddetliyse, intihar riski olabileceğinden, kısa süreyle hastaneye yatırılması gerekebilir. Diğer yandan, manik atak sırasında kendilerine veya başkalarına zarar verme ihtimali olan kişilerin de hastaneye yatırılmaları önerilir.
Başak Demiriz, Milliyet Cadde
