PEDLER
Pedler, adet kanaması sırasında, vajinal ameliyatlardan sonra, doğumdan sonra, düşükten sonra veya vajinal kanamanın olduğu herhangi bir zamanda kadınlar tarafından, akan kanı emmesi amacıyla kullanılırlar. Bazen bu pedler idrar kaçırma problemi olan kişiler tarafından da kullanılabilirler. Pedlerin kullanımı 10. yüzyıla kadar uzanmaktadır.
Bezden yapılmış pedler yanında eski kullanılmayan elbise parçaları ve paçavralar da vajinal kanı emmesi için kullanılmıştır. Tek kullanımlık pedler ise 1800 lü yılların sonlarında kullanılmaya başlanmıştır. Hemşirelerin kendi vajinal kanamaları için kağıt hamuru bandajlarını kullanması bu fikri doğurmuş ve elde etmesi kolay ve fazla pahalı olmayan bu maddeden kullanılıp atılacak pedlerin üretilmesi başlanmıştır. Böylece bandaj üreten firmalar ped üretimi yapmaya da başlamışlardır. Tek kullanımlık pedler ortaya çıkana kadar kadınlar tekrar kullanabilecekleri kumaştan yaptıkları pedleri kullanmışlardır. Ancak yine de ilk üretim döneminde bu pedler bazı kadınlara pahalı geldiği için kendi pedlerini kullanmaya devam etmişlerdir. Yaygın kullanıma geçmesi pek çok yılı almıştır.
İlk üretilen pedler pamuk veya benzeri emici bir üründen yapılmışlardır. Önden arkaya doğru uzanır ve kaymaması için kuşak veya kemerleri vardır. Ancak bu rahatsız edici olduğu için daha sonra ön kısma yapıştırıcı bir bant yerleştirilmiştir. En rahat kullanılabilecek forma 1980 li yıllarda kavuşulmuştur. Daha ince ve daha emici pedler üretilmiştir. Ayrıca “kanat” ilavesi ile sızıntılara da çözüm bulunmuştur. Ancak ped üreten firmalar ürünlerini halen geliştirmeye devam etmektedirler. Genel olarak pedler tamponlar gibi vajinadan sokulmayıp, iç çamaşırı ile vajina dış kısmı arasında kalır. Pek çok farklı malzemelerden üretilebilirler. Çoğunluğu sellüloz olmak üzere üzerini kaplayan polipropilen veya polietilen gibi plastik malzemelerden oluşurlar.
Ped çeşitleri nelerdir?
- Yaprak ped; günlük vajinal akıntı, hafif kanamalar ve lekelenmeler ile hafif idrar kaçırmaları için kullanılabilirler.
- Ultra ince pedler; oldukça ince pedlerdir.
- Normal pedler; ortalama emiciliği olan pedlerdir.
- Büyük pedler; daha büyük emici alanı olan pedlerdir. Özellikle kanamanın fazla olduğu günlerde kullanılır.
- Gece pedleri; yatıldığı zaman rahat edilmesi için normalden daha uzun olarak üretilmiş pedlerdir.
- Lohusa pedleri; doğum yaptıktan sonra akan kan ve akıntıları emmesi için üretilmiş daha büyük pedlerdir.
Pedlerin emiciliği, boyut ve şekilleri her firmanın üretimine göre farklı olabilir. Her kadın kendine uygun olanı deneyerek bulacaktır.
TAMPONLAR
Tampon, pamuktan oluşmuş tıkaç şeklinde bir malzemedir. Vajinaya yerleştirilerek akan kanı emmesi sağlanır. Tampon kullanımı nadiren enfeksiyonlara yol açabilir ve daha da nadiren toksik şok sendromuyla ölüme neden olabilir.
Tamponların medikal olarak kullanımı 19. yüzyılda kanamaları durdurmak amacıyla başlamıştı. Vajinal tampon ise 1929 yılında bulunmuş, bir yerleştirici ve çıkartma ipi konularak, 1931 yılında Dr. Matthew Martin tarafından patenti alınmıştır.
Tamponlar emicilik özelliklerine göre değişik şekil ve boyutlarda olabilirler. Genelde uzun silindir ve yuvarlak şekillidirler. Pamuk, suni ipek veya ikisinden oluşur. Tamponların her biri, temiz kalması amacıyla ayrı ayrı paketlenmiştir. Steril değillerdir ama temiz olmaları önemlidir. Tamponların ucunda, geri çıkarmaya yardım eden bir iplik vardır. Paketin içinde tamponu yerleştirmek için kullanılan aplikatör de genelde bulunur. Bunlar plastik veya kartondan yapılmış olup şırıngaya benzer şekildedir. İçiçe geçmiş iki tüp içerir. Büyük tüpün düzgün bir yüzeyi vardır ve tamponu kolay yerleştirmek için yuvarlak bir ucu olur. Bazı aplikatörlerin yuvarlak ucunda yıldız şekli olabilir, diğerlerinin ise ucu açıktır.
Tampon büyük tüpün içinde açık uca doğru bulunur. Dar olan tüp ise büyük tüpün diğer kapalı kısmında bulunur. Büyük tüpün açık olan kısmı vajinadan sokularak burada tutulur, daha sonra küçük tüp, büyük tüpe doğru parmağınızın yardımıyla itilir. Böylece tampon vajinaya yerleştirilir. Tamponun açısı 45 derece olmalıdır. Aksi halde rahatsızlık verebilir ve çıkarması da zor olur. Piyasada aplikatörsüz tamponlar da vardır. Bunlar vajinaya parmakların yardımıyla itilerek yerleştirilirler. Avrupada probiyotikli tamponlar vardır. Bunlar vajinal florayı destekleyerek enfeksiyon tedavisinde ve önlenmesinde kullanılırlar.
Tamponları idrar veya dışkı yapmadan önce çıkarmak gerekli değildir.
Tamponun avantajları nelerdir?
- Tamponlar ipliği hariç tamamen vajinanın içinde kalır. Bu yüzden özellikle yüzme gibi akitiviteler sırasında oldukça rahatlık sağlarlar.
- Adet kanı havayla temas etmediği için fazla kötü koku hissedilmez.
- Pedlerin aksine dışardan giyilen kıyafetlerden tampon kullanıldığı anlaşılmaz.
- Tek kullanımlık diğer ürünlerde olduğu gibi, temizlenmesi gerekmeden atabilirsiniz.
Tampon kullanırken neye dikkat etmek gereklidir?
Tamponlar, çok nadir de olsa toksik şok sendromuna neden olabilirler. Bakteriyel enfeksiyonun neden olduğu ölümcül bir hastalıktır. Bunu önlemek için dikkat edilmesi gerekenler şunlardır;
- Yerleştirirken direktiflere uyun.
- Kanamanıza uygun tampon tipini tercih edin.
- Tamponunuzı en azından 4 ile 8 saat arasında mutlaka değiştirin.
- Sürekli tampon kullanmak yerine, pedlerle değişmeli olarak kullanın.
- Uyurken tampon kullanmaktan kaçının.
- Toksik şok sendromuyla ilgili belirtileri öğrenin.
