AMH, son Üreme Tıbbı Derneği Kongresi’nin de oturum konularından biriydi. Üreme Tıbbı Derneği Başkanı Prof. Dr. Recai Pabuçcu’nun verdiği bilgiye göre, AMH’nin esas görevi yumurta gelişimini belli basamaklarda baskılamak. Aşırı yumurta gelişimini engelleyerek yumurta hacmini dengelemek.
Kadınlarda cinsel olgunluk dönemi (ergenlik) başladığında her iki yumurtalıkta ortalama 400 bin-500 bin adet yumurta hücresi bulunuyor. Her ay kabaca bin adedinin tükenmesiyle, ortalama 300-400 defa adet görerek de menopoza giriliyor. Bazı kadınlar genetik bozukluklar, doğumsal anomaliler, radyasyon veya kemoterapi gibi nedenlerle yumurtalıkların içindeki yumurta hücrelerinin beklenenden önce tükenmesi halinde erken menopoza giriyor. Prof. Dr. Pabuçcu, "AMH yumurtalık deposunun durumunu gösteren güvenilir gösterge. Bu hem doğal yolla gebelik şansı hem de tüp bebek tedavilerinin başarısını değerlendirmeye yarıyor" diyor.
Haberci Hormon
AMH’nin bir başka işlevi de, Türkiye’de sık rastlanan polikistik over sendromu tanısında ve bu hastalarda tüp bebek tedavisi sırasında gelişebilecek en önemli komplikasyon ovaryan hiperstimülasyon sendromunun öngörülmesi. Ayrıca bazı yumurtalık tümörlerinde de bir belirteç olarak kabul görüyor.
AHM ayrıca erkeklerde sperm yapımının gerçekleştiği sertoli hücrelerinin fonksiyonunun da göstergesi. Böylece kısırlık sorunu bulunan erkeklerde sperm yapımı hakkında bilgi verebiliyor. Pabuçcu, "Erkeklerde ergenlikten önce testosteron salınımı olmamasına rağmen, yüksek düzeyde AMH varlığı testis dokusunun önemli bir göstergesi. Androjen duyarsızlık sendromu gibi genital anomalilerin ayırıcı tanısında kullanılabiliyor" diyor.
Ölçmenin avantajları :
* Adet döngüsü içinde herhangi bir gün bakılabilir.
* Tek ölçüm yeterli.
* Ultrasonda görülen yumurta sayısıyla yakından ilişkili.
* Yumurtalıkların foliküler yapısının en hassas belirteci.
* Tüp bebek tedavisinde kötü yanıt veya aşırı yanıtın ön görülmesinde yararlı.
* Yumurtalık rezervinden başka patolojilerin de değerlendirilmesine olanak veriyor.
Düşükse Tüp Bebek mi denmeli
Prof. Dr. Pabuçcu, "Diğer yumurtalık rezervini gösteren testler gibi, AMH değeri de hastaların tedaviye alınıp, alınmaması konusunda kesin bir belirteç değil. Ancak hastanın yaşı, FSH ve östradiol hormon ölçümleri ve ultrasonda folikül sayımı gibi ek değerlendirmelerle daha kesin bilgi verebilir" diyor. Öte yandan çikolata kisti olarak da bilinen endometriozis sorununda (ağrılı adet görme ve kısırlık şikayetiyle kendini gösteriyor) AMH değerleri genellikle düşük saptanıyor. Bu hastalarda tüm tedavi basamaklarının atlanarak bir an önce tüp bebek yöntemine geçilmesi öneriliyor.
Ergenlikten de haber veriyor
AMH değerlerinin erkekler ve çocuklarda da kullanım alanları şöyle:
* Erkekte testis fonksiyonunu ve kısırlığını araştırmak,
* Çocuklarda erken veya geç ergenliğin araştırılması, cinsiyet bozuklukları, çift cinsiyet durumu ve inmemiş testisin ayırıcı tanısında.
Mesude Erşan
