Güneşin yararları
Güneş, deride bulunan D vitamini öncüsü bir maddeyi, aktif D vitaminine dönüştürür. D vitamini vücuttaki kalsiyum dengesini ve kemik gelişimini sağladığından oldukça önemlidir. Bazı deri hastalıklarına (örneğin sedef hastalığı) da güneş ışınlarının yararı olmaktadır.
Ve zararları…
Güneşin yanığı
Güneşin ek sık görülen olumsuz etkisi; güneş yanığıdır. Birden yoğun güneşlenmeyle 2-6 saat içinde gelişir. 1-3. günlerde şiddetlenir ve 5-6 gün içinde geriler. Kızarıklık, yanma, ağrı ve ileri durumlarda sulu kabarcıklar görülür. Baş ağrısı, bulantı ve halsizliğe neden olur.
Güneş yanığı durumuyla karşılaşıldığında, hastanın serince bir yerde dinlenmesi ve sonrasında sık sık serin duşlar alması yararlı olur. İleri durumlarda doktora danışılmalıdır. Yağsız su bazlı yumuşatıcı kremler, gerekirse kortizonlu krem veya merhemler, ağrı kesiciler kullanılması yararlı olabilir.
Güneş alerjileri
Güneşin erken dönemdeki zararlı etkilerinden biri de kurdeşen gibi hastalıkları ortaya çıkarmasıdır. Alerjik kökenli bu reaksiyonlar; güneş gören vücut bölgelerinde (yüz, kollar ve boyun gibi) kızarıklık ve kaşıntılı döküntüler şeklinde görülür.
Cilt kanserleri
Uzun ve yinelenen güneşte kalmaların yıllar içinde doğurabileceği en önemli sonuç; deri kanserleridir. Deri kanseri vücudun hiç güneş almayan bölgelerinde de görülmekle birlikte çoğunlukla açık kısımlarda görülmesi, güneşin rolünü gösteren bir bulgudur. Giderek büyüyen ya da yeni ortaya çıkan ben ya da lekeler için doktora danışılmalıdır.
Güneş lekeleri
Güneşin etkilerinden biri de vücutta kahverengi lekeler oluşmasına neden olmasıdır. Bunlar genel sağlık açısından önem taşımazlar, ancak görünümleri rahatsızlık vericidir. Etkili bir güneş koruyucu kullanmak faydalı olacaktır. Ancak kesin sonuç almak her zaman mümkün olmayabilir.
Güneşin uzun sürede verdiği zararlardan biri de deri yaşlanmasıdır. Doğal yaşlanmaya ek olarak güneşin yol açtığı kırışıklık, lekelenme ve deri yapısında kabalaşma olarak ortaya çıkabilmektedir.
Cilt tiplerine göre güneşten korunma
Çocuklar, yaşlılar, kalp hastaları, hipertansiyonu bulunanlar ve bazı cilt tiplerine sahip olanlar güneşten daha çok etkileniyorlar. Doğal olarak bu kişiler ek korunmaya daha çok önem vermeleri gerekiyor.
Ayrıca deri tipleri, yaz güneşinde ortaya çıkan kızarıklık ve bronzlaşabilme özelliğine göre belirleniyor:
- 1: Her güneşlenmede kızaran asla bronzlaşamayan
- 2: Her zaman kızaran bazen bronzlaşan (1. ve 2. tipte olanlar, genellikle sarışın, mavi gözlü ve beyaz tenlidirler ve genellikle yazın öğle güneşinde 10-20 dakikada güneş yanığı alabilirler)
- 3: Bazen yanan, genellikle bronzlaşan
- 4: Çok az yanan, çabucak ve her zaman bronzlaşan
- 5: Koyu renk olanlar (Kızılderililer gibi)
- 6: Zenciler
1. ve 2. tipte olanlar, yaşlılar, çocuklar ve güneşe duyarlı hastalığı olanlar, yazın her gün güneş koruyucu kullanmalıdırlar. 3. tip olanların da uzun güneşlenmelerde koruyucu kullanmaları gerekir. 4, 5 ve 6. tipte olanların ise koruyucu kullanmaları gerekmez.
Güneşlenirken dikkat edilmesi gerekenler:
- Güneşin en etkili olduğu 11.00 - 15.00 saatleri arasında güneşlenmekten kaçınılmalıdır.
- İlk güneş banyoları en çok 15 - 20 dakika, en fazla güneşlenme süresi 1-1,5 saat kadar olmalıdır.
- Güneş koruma faktörü en az 15 olan kremler günlük olarak kullanılmalıdır.
- Bulutlu havalarda güneş radyasyonu, ancak yarısı kadar azalır. Bu nedenle yazın bulutlu havalarda da korunmaya özen gösterilmelidir.
- Deri kanserleri, güneşe bağlı deri yaşlanması gibi sonuçlar, güneş ışınlarının uzun vadede birikici etkileri ile ortaya çıktığından koruyucu uygulamalara çocukluktan başlanmalıdır.
- Bazı ilaçlar (tetrasiklinler, idrar söktürücüler gibi) ve parfümlü kozmetik malzemeler güneşe hassasiyeti artırdıklarından ilaç alanların güneş banyosu yapmadan önce hekimlere danışmaları gerekir.
- Solaryum cihazı da bir tür ultraviyole kaynağı olduğu için güneşin taşıdığı bütün risklerin solaryum ile bronzlaşma sonucunda da oluşabileceği unutulmamalıdır.
