En ufak bir endişe, korku, heyecan, iç çatışma ve benzeri duygusal durumda beyin-bağırsak hattını uyarılıyor ve bağırsak düz kaslarında şiddetli kasılmalara neden oluyor. Çoğu insanı rahatsız etmeyen, sıradan, önemsiz, basit uyarıcılar bile bu hastalarda güçlü bağırsak yanıtlarına yol açıyor.
En önemli tetikleyici stres
Bağırsak spazmının sebebi bazen de yemekler, yanlış beslenme alışkanlıkları, gaz yapan içecekler kısacası yanlış besin seçimleri olabiliyor. Bazı hastalarda çiğ sebze ve meyveler, süt ürünleri, fazla miktarda alkol, çikolata, kahve ve diğer kafeinli içecekler kramp, ağrı, şişkinlik atakları başlatabiliyor. Yağlı yiyecekler ve kremalı besinlerin de atakları başlatması mümkün. Bununla birlikte gastroenteroloji uzmanları, sendromun en önemli tetikleyicisinin stres yönetimi hataları, duygusal çatışmalar olduğu konusunda fikir birliği içindeler.
Hassas bağırsak sendromu sanatçılar arasında çok yaygın. Bankacılar, gazeteciler, doktorlar, politikacılar yani ruhsal gelgitlerini sık yaşayanların bu sendroma yakalanma olasılıkları daha yüksek. Mükemmeliyetçi, kılı kırk yaran, alıngan, aşırı hassas olanlarda da, farkına varmadan yoğun iç çatışmalar yaşayanlarda da görülebiliyor. İzlediğim hastalar arasında üniversite öğrencileri, ev kadınları da var.
İshal de yapıyor kabızlık da
Hassas bağırsak sendromunun değişik tipleri var. Bazı hastalar şiddetli kabızlık, bağırsaklarını boşaltmada güçlük, aşırı gaz, şişkinlik ve ağrılardan yakınırlar. Bir grup hasta ise tam tersine çok şiddetli ishal ataklarından mustariptir.
Bu hastalar herhangi bir şey yer yemez bağırsaklarını boşaltma zorunluluğu duyar. Öyle ki bu durum bazen bağırsak boşaltmakta kontrolsüzlüğe kadar ilerleyebilir. Bu hastalardan bazıları ağrı ve ishal nedeniyle evlerinden çıkmaya bile korkabilir. Bu durumda olup okula, işe gitmekten korkan pek çok insan var. Özellikle imtihan zamanları, iş stresleri, yoğun ve zorlu karar dönemleri bu hastalar için bir kabus haline gelebilir.
Nasıl beslenmeli?
*Hassas Bağırsak Sendromu’nda ağrılı atakların ve gazın önlenmesinde ilk adım bilinçli bir beslenme planı yapmaktır.
*Bol kepekli beslenerek (tahıl ekmeği, tahıl gevrekleri, ezmeleri, bakliyat, meyve ve sebzeler) kalın bağırsağınızı dolu tutmak spazmları engelleyecek, ağrılarınızı azaltacaktır. Bağırsaklarınızı boşaltmayı kolay ve ağrısız hale getirip ishal veya kabızlık olasılığını bir hayli azaltacaktır.
*Hızlı, aceleci ve fazla miktarda yemekten uzak kalmanız yararlıdır.
*Düzenli ve günde en az üç ana öğün besin tüketmeniz ve tükettiğiniz besinleri her gün not etmeniz sağlık problemlerini azaltmanıza yardımcı olur.
*Öğün atlamanız ve 5 saatten fazla süre besin tüketmemeniz bu rahatsızlığın artmasına neden olur.
*Her hastanın kendine has nöbet tetikleyicisi besinleri vardır. Hastaların bunları belirleyip yememesi en kolay ve güvenli yoldur. Tükettiğiniz besinlerinden sizde rahatsızlık hissi yaratanları beslenme biçiminizden çıkarmanız sizi rahatlatacaktır.
*Sorununuz sizde kabızlık ile seyrediyorsa beslenme planınızı gözden geçirmeli, bol posalı besinleri arttırmalısınız. Posa bakımından zengin besinler arasında tam tahıl unundan yapılmış ekmek ve makarna, kuru baklagiller, çilek, elma, kuru kayısı, armut, bezelyenin ilk sıralarda yer aldığını hatırlatalım.
*Kabızlık problemini azaltmak için günlük tükettiğiniz su miktarının 1,5 litrenin altında olmamasına ve düzenli egzersiz yapmaya dikkat etmelisiniz.
*Eğer hastalığınız ishal ile seyrediyorsa patates, pirinç, makarna, ekmek, yoğurt, ayran gibi ishali durduracak, barsak yapısını düzenleyecek ve mineral kayıplarını azaltacak besinleri tüketmelisiniz.
*İshaliniz varsa salam, sucuk, sosis ve diğer yağlı besinlerden alkol, kahve ve baharat çeşitlerinden uzak durmalısınız.
