Her ne kadar uzun süreli sorunlara yol açmasa da taşıt tutması, özellikle sık yolculuk edenler için hayatı zorlaştıran bir şey. Özellikle küçük çocukları olanlar için bazen yolculuklar ciddi problemler oluşturur. Küçük çocukların rahatsızlıklarını ciddi bir şikâyet olarak görmek ve onlara yardımcı olmak gerekir. “Bir şey olmaz, aldırma” deyip geçiştirmek yerine, gerekli molaları verip, onları oyalamak ve durumu anlayışla karşılamak, şikâyetler ciddi boyutlardaysa doktoruyla konuşmak, onların ileriki hayatlarında da bu problemden kurtulmaları yönünde yardımcı olacaktır.
Arabada, uçakta ve trende de olur
Otomobilde, uçakta, trende, dönme dolapta, deniz araçlarında bu sorunla karşılaşılabilir. Video oyunları, uçuş simülatörleri ve bir mikroskopa bakmak bile taşıt tutmasına yol açabilir her ne kadar bu saydıklarımız taşıt değilse bile, vücut algılamasa da gözler taşıt tutmasına sebep olabilecek hareketi görmektedir.
5 - 12 yaş arası çocuklar, kadınlar ve yaşlılar taşıt tutmasına karşı daha duyarlıdır. İki yaşından küçük çocuklarda ise taşıt tutması enderdir.
Araba tutmasının belirtileri
Taşıt tutmasının en sık belirtileri kendini kötü hissetme, bulantı, kusma, baş ağrısı ve terlemedir.
Taşıt tutması iç kulak, gözler ve vücudun hareketi saptayan diğer alanlarının beyine beklenmeyen ve çelişkili mesajlar göndermesi sonucunda ortaya çıkar. Dengeye duyarlı sisteminizin (iç kulak, görme ve dengeyi sağlayan duysal sinirler) vücudun hareket ettiği mesajını gönderirken diğer vücut bölümleri hareketi algılamayabilir. Örneğin hareket eden bir geminin kamarasındaysanız iç kulağınız büyük dalgaların hareketini hissedebilir ama gözleriniz herhangi bir hareket görmez. Bu da duyular arasında bir çelişkiye ve sonuçta taşıt tutmasına yol açar.
Araba tutması nasıl önlenir?
En iyisi taşıt tutmasını önlemeye çalışmaktır, çünkü bir kez başladıktan sonra belirtileri durdurmak güçtür. Taşıt tutması geliştikten sonra bunların geçmesi ancak hareketin durmasıyla mümkündür. Eğer hareketi durduramıyorsanız, hareketin en az olduğu bir alanda oturarak ya da yatarak bu hissi azaltmanız mümkündür.
1. Uçaktaysanız kanatların yakınına oturun.
2. Bir gemide iseniz güvertede kalın ve ufuk çizgisine bakın veya geminin merkezine yakın bir yerde oturun ya da uzanın.
3. Bulantı ve kusmayı önleyici veya hafifletici ilaçlar da alabilirsiniz. Bu ilaçların çoğu, yolculuk başlamadan önce alındığında daha etkili olur ve en iyi sonuç elde edilir. Farklı yollardan etki gösteren bu ilaçların bazıları hareketin etkisini azaltan yatıştırıcılarken, bazıları bulantı ve kusmayı baskılar.
4. Toz zencefil kapsülleri yutmak veya akupresur bileklikler takmak gibi yöntemleri deneyenler de vardır. Bu yöntemler güvenlidir ve bir miktar fayda sağlayabilir.
5. Taşıt tutmasından ileri derecede rahatsız olan kişilerde fizik tedavi yardımcı olabilir. Fizik tedavi uzmanı denge sisteminizin harekete adapte olması için kontrollü bir ortamda sizi yinelenen hareketlere maruz bırakarak tedavi deneyebilir.
Araba tutması olduysa ne yapmak gerekir?
- Mümkün olduğunca az sallanan yerlerde oturmaya çalışın. Uçarken kanatlara yakın oturun. Gemide geminin ortasına ve suya yakın kamaraları tercih edin.
- Başınızı mümkün olduğunca az hareket ettirin ve bir baş desteği kullanın. Başın hareket ettirilmesi taşıt tutmasını artırabilir.
- Gemideyseniz temiz hava almayı deneyin. Güvertede ufuktaki sabit bir noktaya bakın.
- Arabayla yolculuk yapıyorsanız kitap okumaktan veya herhangi bir şekilde gözlerinizle takip edeceğiniz uğraşlardan kaçının.
- Yolculuk öncesi alkol almayın, ağır yemekler yemeyin. Uzun mesafe uçuşlarında bulantı ve kusmayı azaltmak için uçuş öncesi ve sırasında küçük öğünler yiyin. Keskin kokulardan ve baharatlı gıdalardan kaçının.
- Taşıt tutmasının giderilmesinde birkaç tane tuzlu kraker yemek, maden suyu içmek, temiz hava almak, uzanmak işe yarayabilir.
