İki farklı kişinin doğum tarihi kağıtta aynı olsa da beden üzerinde hiç de öyle görünmeyebilir. İşte bunun sebebi biyolojik yaş. Ve yaşlandığınızı size takvim yaşınız değil, biyolojik yaşınız söyler.
Herkes aynı hızda yaşlanmaz! Bunu kendi çevremizde bile fark edebiliriz. Biyolojik yaş (bedeninizin içinde bulunduğu gerçek yaş) ile kronolojik yaş (takvim yaşı) kişiden kişiye farklılık gösterebiliyor. Özellikle biyolojik ve kronolojik yaş farklılaşması çok önemli. Aradaki fark, yaşlanmayı yavaşlatan önlemlere ne zaman başlanacağını, hangilerinin, hangi yoğunlukta seçileceğini belirleyen temel kriter sayılıyor. İşte bu nedenle biyolojik yaşımızı bilmekte fayda var. Biyolojik yaş, yaşla değişen bazı belirtilerin incelenmesiyle anlaşılabilir.
BELİRTİLER BİR ŞEYLER SÖYLÜYOR
Yaşlanmanın bazı biyolojik işaretlerini izleyerek biyolojik yaşınızı belirleyebilirsiniz. Yaşlanmanın biyolojik işaretleri içinde en basiti bel ölçüsüdür. Yaşla birlikte bel ölçünüz de artar. Yakın görme yeteneğinin azalması da önemli bir belirti. Aynı düzeyde besin tüketmeye ve egzersiz alışkanlığını sürdürmeye rağmen kilo almak, yaşlandıkça belirginleşen insülin direncini ve artan vücut yağ oranının doğal sonucu.
Kan basıncının yükselmesi, kas kitlesinin ve kas direncinin, gücünün azalması, ısı ayarlamanın güçleşmesi ve soğuğa duyarlılığın artması, kan şekerinde, kan kolesterol düzeyinde belirginleşen yükselmeler, işitme sorunlarının ve bellek problemlerinin hissedilir hale gelmesi, cinsel güçte ve istekte azalma, çabuk yorulma, uyku sorunları da kolayca fark edilebilen biyolojik yaş ilerleme işaretleri.
HANGİ TESTLERDEN FAYDALANIYORUZ
Biyolojik yaşı belirlemede kullanılan çok sayıda test var. Bu testlere her yıl yenileri ekleniyor. Geliştirilen en son test, telomer uzunluğunu ölçerek yapılan genetik bir inceleme. Biyolojik yaşı belirlemek aslında sanıldığı kadar kolay bir iş de değil. Çok sayıda laboratuvar incelemeleri, yeterli bilgi birikimi ve tabii ki deneyim istiyor. Tecrübeli bir uzman, biyolojik yaşı neredeyse yüzde 100’e varan bir doğrulukla tahmin edebilir. Bu tahminin en çok işe yarayacağı nokta da bence şu: Sağlığınızın değerini bilmek, onu bozan, üzen, hasta eden yanlışlardan kurtulup kendinize daha iyi bakmak ve yaşlanma hızını azaltan destek tedavilerinden en doğru biçimde faydalanmak.
BİZİ NELER YAŞLANDIRIYOR?
1- Kan şekeri yüksekliği:
Kan şekeri yüksekliği dokuların şekerlenmesine (glikasyon/glikozilasyon) ve doğal yapısının bozulup erken tahrip olmasına yol açar.
2- Serbest radikal fazlalığı:
Hücre duvarında ve hücre içi organcıklarda hasara, hücre ve dokuların erken yaşlanmasına, çabuk eskiyip fonksiyonlarını yeterince yapamamalarına sebep olur.
3- Yoğun stres ve bunaltı hali:
Kötü stres erken yaşlandırır. Bağışıklık cevabını bozar, damar yaşlanmasını hızlandırır. Kan basıncı, kan şekeri kontrolünü güçleştirir.
4- Aşırı kalori, yağ ve protein tüketimi:
Gereğinden çok yemek, kalori değeri yüksek besinlerle beslenmek, özellikle hayvansal yağları ve hayvansal proteinleri fazla kullanmak erken yaşlandırır.
5- Kanda çok fazla insülin bulunması (Hiperinsülinemi ve insülin direnci):
Özellikle kilo fazlalığı, yüksek kan basıncı, kan kolesterol ve trigliserit yüksekliği sorunu olanlarda, aşırı karbonhidrat (şeker) tüketenlerde kanda insülin artar. Aşırı insülin seviyeleri ve insüline karşı direnç hızlı yaşlanma ile birliktedir.
BİYOLOJİK YAŞI NELER BÜYÜTÜYOR?
* Beslenme eksiklikleri
* Hipertansiyon, şeker hastalığı, damar sertliği gibi uzun süreli sağlık sorunları
* Homosistinüri mevcudiyeti
* Kas ve eklem sorunları
* Egzersiz eksikliği/ Hareketsiz yaşam tarzı
* Kolesterol ve trigliserid yüksekliği
* Yoğun stres, mutsuzluk, kötümserlik, depresyon
* Organ yetmezlikleri
* Tiroid bezi tembelliği
* Karaciğer yetersizliği
* Kalp yetmezliği
* Böbrek yetmezliği
* Hipofiz yetmezliği
* Yoğun çevresel kirlilik ve radyasyona maruziyet
* Uyku sorunları, yetersiz ve kalitesiz uyku
* Sigara, alkol, madde (uyuşturucu) bağımlılığı
GERÇEK YAŞI BULMA TESTİ
Sorulara vereceğiniz cevapları şu puanlar üzerinden hesaplayın:
Asla:0, Ender:1, Seyrek:2, Sık:3, Alışkanlık:4
1- Günde 5-8 bardak su, meyve suyu veya bitki çayı içiyor musunuz?
2- Gece 22.30’dan önce uykuya geçip verimli uyuyabiliyor musunuz?
3- Günlük egzersiz yapıyor musunuz? (Dans, koşma, yürüme)
4- Sınırsız yemek yeme alışkanlığınızı önleyebiliyor musunuz?
5- Duygularınızı özgürce dışa vurabiliyor musunuz?
6- Stresle mücadeleniz yeterince hızlı mı?
7- Kendinizi değerli bulup, kendinize iyi bakıyor musunuz?
8- Diyetiniz dengeli mi? (Balık, meyve, sebze, tahıl)
9- Hayvansal yağlar yerine zeytinyağını tercih ediyor musunuz?
10- Vejetaryen diyet yapıyor veya haftada en az bir kez balık yiyor musunuz? (kırmızı et yerine)
11- Antioksidan katkılar kullanıyor musunuz?
12- Solunum egzersiz teknikleri kullanıyor musunuz?
13- Kendinizi beğendiğimizi ifade etmekten korkmuyorsunuz değil mi?
14- Kendinize gülebiliyor musunuz?
15- Pozitif düşüncede misiniz?
16- Düzenli diyetle temizleme programı (detoks kürleri) uyguluyor musunuz?
17- Sağlıklı sosyal ilişkileriniz var mı?
18- İşinizden keyif alıp, yaratıcı faaliyetler gösteriyor musunuz?
19- 80 yaşın üzerinde sağlıklı yaşayan aile bireyleri var mı?
20- Huzurlu musunuz?
Sonuçlar
0-10 Kronolojik yaşınıza 10 yıl ekleyiniz.
11-20 Kronolojik yaşınıza 5 yıl ekleyiniz.
21-40 Kronolojik yaşınız biyolojik yaşınıza eşit.
41-60 Kronolojik yaşınızdan 5 yıl çıkarınız.
61-80 Kronolojik yaşınızdan 10 yıl çıkarınız.
(Dr. Michael Roizen’den alınmıştır.)
