Sağlıklı sindirim ve boşaltım sisteminin en önemli işaretlerinden biri düzgün dışkılama sıklığı. Ancak çoğunlukla bu dışkılama sıklığının hangi durumda normal kabul edildiği merak ediliyor.
Örnek vermek gerekirse, halk arasında günde 1 defa büyük tuvalete çıkmanın normal olduğu bilgisi kabul görürken, uzmanlar bunun doğru olmadığını belirtiyor. Çünkü uzmanlara göre haftada 3 defadan, günde 3 defaya kadar dışkılama normal olarak kabul ediliyor. Bu geniş aralık da kafa karışıklığına yol açıyor.
Bahsi geçen bu sıklıklar; kişinin kilosuna, boyuna, hareket sıklığına, beslenme ve su içme miktarına göre değişiyor. Günde ortalama 1000 kalori alan zayıf bir insanla günde ortalama 2000 kalori üstü alan, kilolu bir insanın dışkılama miktarı ve sıklığı elbette ki birbirinden farklı. Bu nedenle haftada 3 defadan, yani üç günde 1'den, günde 3 defaya kadar büyük tuvalete çıkma sıklığı “normal” kabul ediliyor. Burada asıl önemli olansa, dışkılama tipi. Yani kıvamı, şekli ve rengi. Çünkü sindirim sisteminin sağlığını bu üç parametre gösteriyor. Bunun için de bir tıp çevrelerince kabul edilmiş bir tablo var. Buna, Bristol Gaita (Dışkı) Skalası adı veriliyor.
BRISTOL GÖRSEL DIŞKI ÖLÇEĞİ
Bristol Stool Scale (Bristol Görsel Dışkı Ölçeği) sistemine göre, toplam 7 tip dışkı var. Bu dışkı tipleri renk, kıvam ve biçim olarak birbirinden farklı.
Bu ölçekte bahsedilmeyen ancak akut şekilde ortaya çıkan bir tip daha var ki, bu da tip 8 olarak kabul ediliyor. Genel Cerrahi ve Proktoloji Uzmanı Op. Dr. Levent Tezcan, tip 8'i 'nerdeyse tamamı sulu bir kıvamda olan; köpüklü, sümüklü, pis kokulu ve fışkırır tarzda çıkan bu dışkı örneği sıklıkla yoğun alkol alımları veya çeşitli ilaç kullanımları sonucu görülüyor ve en kısa sürede tıbbi destek alınmasını gerektiriyor.
HANGİSİ NORMAL?
Ölçeğe göre tip 3 ve tip 4 dışkı çeşitleri, sağlıklı bir sindirimin göstergesi. Tip 1 ve tip 2 kabızlık olarak kabul ediliyor. Tip 5 lifsiz beslenmenin işaretiyken; tip 6 ve tip 7 ise ishal veya aşırı ishal olarak kabul ediliyor.
Gastroentoloji Uzmanı Dr. Sophie Balzora, kişi herhangi bir sindirim problemi yaşamıyorsa ve günde üç defadan, üç günde bire varan sıklıkla tuvalete çıkıyorsa, bunun normal olarak kabul edildiğini belirtiyor. Tuvalete çıkma sıklığının ne yediğimizden ne kadar egzersiz yaptığımıza; hatta uyku miktarımıza kadar pek çok değişkene bağlı olduğunu belirten Dr. Balzora, hormonal değişimlerin ve kullanılan ilaçların da kısa ya da uzun vadeli olarak boşaltım sisteminde değişikliğe yol açtığını belirtiyor.
Tuvalete çıkma sıklığı normal bir şekilde devam eden ancak kabızlık çeken birinin dışkı sıklığı bu aşamadan sonra önemli değil. Çünkü kabızlık, tıpkı ishal gibi önemli bir sorun olarak görülüyor. Kişi lifli beslenmiyor, yüksek oranda şeker içerikli gıdalar tüketiyor veya tuvalete gitmeyi erteliyorsa, bu kabızlık sorunu yönetilebilir bir problem ancak eğer kişi her zamanki gibi beslenmesine ve kabızlık döneminde rahatlamak için zeytinyağı veya doğal yağ tüketimini artırmasına rağmen sorun yaşıyorsa, bu durumda bir hekime başvurması gerekiyor.
KABIZLIK NEDENLERİ (TİP 1 VE TİP 2 TARZDA DIŞKILAMA)
- Liftli besin tüketmemek
- Yetersiz su tüketimi
- Çok fazla süt ürünü tüketmek
- Sedanter yaşam (hareketsizlik)
- Yüksek oranda şekerli beslenmek
- Tuvalete gitmeyi ertelemek
- Çok fazla asitli gıda tüketmek
- Müshillerin ya da laksatiflerin uzun süreli kullanımı
- Güçlü ağrı kesici ilaçlar, antidepresanlar, demir hapları, içinde kalsiyum, veya alüminyum bulunan antacid ilaçlarının kullanımı
TUVALETE ÇIKMAKTA ZORLANIYORSANIZ NE YAPMALISINIZ?
- Meyve, sebze, erik suyu ve tahıl gibi lif oranı yüksek gıdaları tüketin.
- Bol sıvı alın. (Tercihen günde 1,5-2 litre su ile)
- Kabızlık çektiğiniz dönemde bitki çayı gibi çaylara, az taneli çorba gibi besinlere yönelin.
- Kuru kayısı, incir, erik ve mürdüm eriği gibi kuru meyveler kabızlığa iyi gelir. Ancak bunları tüketirken su içmeyi ihmal etmeyin.
- Elma, üzüm ve avokado gibi taze lifli meyvelerden; ıspanak, lahana, kızılcık, kereviz, pancar, pırasa, baklagiller gibi bol lifli sebze ve gıdalardan yana zengin beslenin.
- Tuvalet ihtiyacı hissettiğinizde beklemeden tuvalete gidin.
- Laksatif etki gösteren ilaçlar bağırsak hareketlerini hızlandırarak kabızlığı sonlandırır ancak bu ilaçların kullanımı doktor kontrolünde olmalıdır.
İSHAL BELİRTİLERİ VE NEDENLERİ (TİP 6 VE TİP 7 TÜRDE DIŞKILAMA)
Öte yandan ishal de önemli bir sorun çünkü vücudun fazladan su kaybetmesine, tüketilen besinlerde bulunan ve vücudun ihtiyacı olan vitamin ve minerallerin emilimi sağlanamadan vücuttan çıkarılmasına yol açıyor. Bu anlamda ishal de ötelenmemesi gereken dışkılama sorunlarından…
İSHAL NEDENLERİ
- Liftli yiyecek tüketiminin az olması
- Kalın bağırsakta yeni bakterilerin üremesi
- Çok yağlı beslenmek
- Sindirim sistemindeki sorunlar
- Kronik stres ve kaygı
İLGİLİ HABERLERİMİZ:
İdrar renginiz sağlığınız hakkında ipuçları veriyor
Bazen idrarınız farklı renklerde görülebilir ve bu durum bazı sağlık sorunlarının habercisi olabilir. İdrar renginin hangi hastalıkların habercisi olduğunu yazdık.
Dışkınızın şekli ve rengi size ne anlatıyor?
Dışkınızın rengi ve kıvamı sağlığınız hakkında bakın nasıl ipuçları veriyor.
İdrar yolu enfeksiyonu
Kadınlarda sık görülen idrar yolu enfeksiyonu nedir? İdrar yaparken yanma enfeksiyon belirtisi midir? Yanıtları ve idrar yolu enfeksiyonu tedavisi hakkında bilgiler pudra.com'da.
