Melatonin, insan vücudunda doğal olarak bulunan ve uyku-uyanıklık döngüsünü düzenleyen bir hormon. Ancak belli dönemlerde, vücudun melatonin depolarında azalma görülüyor. Bir besin takviyesi olarak, genellikle jet lag veya vardiyalı çalışma gibi kısa süreli uykusuzluk tedavisi için kullanılan melatonin destekleri genellikle ağızdan alınıyor.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Turgut Göksoy, melatoninin uyku sorunlarını çözen doğal bir uyku ilacı olduğunu belirtiyor. Bu amaçla yatmadan 2 saat önce alınması gerektiğini belirtiyor. Melatonin hormonu düzeyinin birçok hormonda olduğu gibi yaşlanmaya paralel olarak düştüğünü ifade eden Prof. Dr. Göksoy, melatonin için "Beyindeki epifiz bezi tarafından salgılanan melatonin 45 yaşından başlayarak kısıtlanır." diyor.
"Eğer melatonin yapımı normalin çok altına düşmüşse erken yaşlanma durumu görülür. 75 yaşındaki bir yaşlının vücuttaki melatonin düzeyi genç yaştaki birisinin onda biri kadardır. " - Prof. Dr. Turgut Göksoy
Melatonin eksildiğinde ne olur?
Melatonin hormonunun eksikliği depresyona yol açabiliyor. Melatonin hormonu düzeyinin eksilmesini en bilinen belirtileri uyku düzeninin bozuk olması, depresyonda olma hissi, kaygı bozukluğu, halsizlik hissi, yorgunluk hissi, kalp çarpıntısı, cinsel isteksizlik vb. belirtiler.
MELATONİN DESTEĞİ ALIRKEN MUTLAKA BİLMENİZ GEREKENLER
Melatonin desteği alıyorsanız, bunun alkol kullanımı ile etkisini de bilmeniz gerekiyor. Alkol ve melatonini aynı anda almanın etkilerine dair çok fazla araştırma yok ancak uzmanlar bundan sakınmak gerektiğini söylüyor.
Birincisi, doktorlar zaten sakinleştirici etkisi olan ilaçların alkolle kullanılmasını tavsiye etmiyor. Melatoninin de “biraz yatıştırıcı” bir etkisi var. Ayrıca yatmaya yakın bir saatte içki içmek melatoninin görevini yerine getirmesini zorlaştırıyor. Alkol daha geç yatmanıza, uyuyakalmanıza, gün içinde şekerleme yapmanıza neden oluyorsa bu da uyku rutininizi bozabilir.
Melatonin nasıl çalışır?
Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Özdoğan, melatonin hormonunun gün içinde havanın aydınlanmasıyla baskılandığını ve havanın kararmasıyla tetiklendiğini belirtiyor. Bu anlamda, kışın sabah saatlerinde henüz hava aydınlanmamışken uyanmakta zorlanmamız, havanın kapalı olduğu zamanlarda sürekli uyku hali buradan kaynaklanıyor diyebiliriz.
"Melatonin, epifiz bezinde ve bağışıklık hücrelerinde sentezlen bir aminoasit olan Triptofan türevidir. Melatonin anti-inflamatuar, immünomodülatör (bağışıklık sisteminin gücünü faydalı yönde artırma / azaltma yoluyla bağışık yanıtı değiştiren madde) ve antioksidan etki mekanizmalara sahiptir." - Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Özdoğan
MELATONİN DESTEKLERİNDEN BİR ANDA SİHİR BEKLEMEYİN
Stanford Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde uyku üzerine çalışan Dr. Rafael Pelayo melatonin takviyesinin insanların hızla uykuya dalmalarını sağlayan bir yöntem olmadığını söylüyor. Yani melatonin her tür uykusuzluk derdine deva değil. Ancak amacınız uyku-uyanıklık döngünüzü düzenleyen sirkadiyen ritminizi düzenleyerek uykunuzun zamanlamasını değiştirmek için ise melatonin en doğru takviye.
Melatonin günün hangi saati alınmalı?
Pennsylvania Üniversitesi Perelman Tıp Fakültesi’nden Klinik Psikolog Prof. Philip Gehrman da melatoninin sadece her akşam aynı saatte, genellikle de yatmadan yaklaşık yarım saat veya bir saat önce alındığında verimli sonuçlar verdiğini hatırlatıyor. Ancak önce doktorunuza danışmanız ve melatonin kullanmanız uygun bulunursa size uygun dozu öğrenmeniz gerek.
Alkol aldıysanız, o gün melatonin desteği alabilir misiniz?
Uzmanlara göre melatonin almayı planlıyorsanız, yatmadan en az iki-üç saat önce içmeyi bırakmalısınız. Akşam geç saatlerde içki içerseniz de ertesi geceye kadar melatonin almamak daha doğru.
Alkolün uykuya etkisi nedir?
Alkol etkili bir uyku aracı değil. Dr. Salas, bir iki kadeh şarabın hızla uykuya dalmanızı kolaylaştırsa da gece daha sık uyanmanıza neden olarak genel uyku kalitenizi düşüreceğini söylüyor. Dahası, alkol merkezi sinir sistemini baskılayarak kalp atış hızının düşmesine, beyin aktivitesinin ve solunumun yavaşlamasına neden oluyor. Dr. Salas, uyku apnesi olanlarda bunun daha çok ciddi semptomlara yol açabileceğine işaret ediyor.
Öyleyse alkolü akşam saat kaçta kesmelisiniz? Prof. Gehrman’a göre yanıt metabolizmanıza ve ne kadar alkol tükettiğinize bağlı. Yine de genel geçer bir kural olarak yatmadan yaklaşık iki ila üç saat önce alkol almaktan kaçınmalısınız.
BU HABERLER İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:
İyi bir uyku için yapılması gerekenler
Sağlıklı bir hayat için uykunun öneminden bahseden Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Okan Bölükbaşı'nın açıklamaları Pudra.com'da.
Kışın hasta olmayı nasıl durdurursunuz?
Kış aylarını grip, nezle ve soğuk algınlığından uzak geçirmek elinizde. Kış hastalıklarına karşı almanız gereken önlemler ve her şeye rağmen hastalığa yakalandığınızda hastalığı çabuk atlatma yolları Pudra.com’da.
Bağışıklığımı güçlendirmek için ne yemeliyim?
'Bağışıklığımı güçlendirmek için ne yemeliyim?' diye soruyorsanız, bu yazımıza mutlaka göz atın.
Öksürüğe karşı karabiber çayı için! İşte basit tarif...
Fitoterapi Uzmanı Dr. Fevzi Özgönül, karabiber çayının soğuk algınlığı, öksürük, solunum sıkıntısı ve ateş semptomlarında rahatlama sağladığını belirtti.
